Tanfilev adası

Tanfilev adası yap. 水晶島 — ada Kuril adalarının cənubunda yerləşir. Rusiyanın Saxalin vilayəti Cənubi Kuril şəhər dairəsi ərazisində daxil edilir. Yaponiya adaya iddia edir. Yaponlar adanı Hokkaydonun Nemuro dairəsi ərazisinə daxil edilir[1][2][3]. Yaponlar adanı Habomay adaları qrupuna daxildir[4].

Tanfilev adası
yap. 水晶島, rus. Остров Танфильева
Ümumi məlumatlar
Sahəsi 15 km²
Hündür nöqtəsi 15 m
Əhalisi 0 nəfər (2010-cu il)
Yerləşməsi
43°26′00″ şm. e. 145°55′00″ ş. u.
Ölkələr
Vilayət
  • Hokkayda prefekturası
Akvatoriya
Tanfilev adası xəritədə
Tanfilev adası
Tanfilev adası
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Müxtəlif məlumata görə adanın sahəsi12,92[5]- 25 km² təşkil edir. Uzunluğu 8,3 km, eni 6,4 kilometrdir[5]. Adanın relyefi düzənlikdir[6], hündürlüyü 9-18 metrdir[7]. Ada əsasən ot bitkiləri ilə örtülüdür[8]. Ada Zelyonı adasından Zelyonı boğazı ilə ayrılır. Nemuro yarımadasından Sovet boğazı ilə ayrılır[9]. Aydın səmada Hokkaydodan aydın görünür. Ada Təbaşir dövrü suxurları ilə örtülmüşdür[10]. Yapon alimlərinin fikirinə görə ada Nemuro yarımadasının davamıdır[7] və Kuril adalarına daxildir.

Adaya ilk ayaq basanlar Aynlar olmuşdur[7], hansıkı sahillərində balıq ovu ilə məşqul olurdular. Adanın ilkin adlarından biri Suysyo-cima olmuşdur[11]. Ada Meyci dövrü (1868—1912) ərzində yaponları maraqlandırır. Onlar adanı Hoyomay kəndi ərazisinə daxildir. Bir müddət sonra ada Habomay kənd vahidliyinə daxil edilir. Bu dövrdə adada 1000 nəfər yaşayırd[12][13]. Əhali balıq və krab ovu ilə məşğul olurdular. Hətta burada zavod fəaliyyət göstərirdi[11][14].

1945 ildə ada SSRİ qoşunları tərəfindən işğal edilir. Polis raportuna görə adaya 19 sovet əsgəri daxil olmuşdur[15]. Adaların əhalisi Hokkaydo adasına köçürülmüşdür.

1946-ci ildə ada Sovet geobotaniki Qavriila Tanfilevin şərəfinə adlandırılmişdir[5][16].

1946 ildə adada SSRİ dövlət sərhəd xidmətinin əsgərləri yerləşdirilmişdir. Adada yaşayış yoxdur. Mövsüm ərzində işçilər ziyarət edir[17][18][19]. 1990-х və 2000-х illərdə Rusiya Yaponiyaya Kuril adalarına tam nəzarət etmədini nümayiş etdirmişdir. 1997 ildə rusların adata il ayaq basmasının 300 illiyi müünasibəti ilə xaç abidəsi qoyulmuşdur[20], 2005 ildə isə xaçın yerində kilsə zəngi inşa edilmişdir. Bu addımın atılması onun Hokkaydodan aydın görünməsi ilə bağlı olmuşdur. Yaponlar bunu təxribat hesab etmişlər[21][22].

Ada Kuril Dövlət Təbiət Qoruğu ərazisinə daxildir[23].

  1. Nemura dairəsi xəritəsi Arxivləşdirilib 2020-01-28 at the Wayback Machine  (yap.)
  2. Administrative map of Japan (As of April 1, 2014) Arxivləşdirilib sentyabr 12, 2015, at the Wayback Machine  (ing.)
  3. "Управление по вопросам Северных территорий общего департамента губернаторства Хоккайдо". 2021-05-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-22.
  4. "Northern Territories Issue" (ingilis). // Ministry of Foreign Affairs of Japan. 2011-03-01. 2010-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-25. The Northern Territories consist of four islands located off the northeast coast of the Nemuro Peninsula of Hokkaido. They are: Habomai, Shikotan, Kunashiri and Etorofu. The Northern Territories are not included in the Kurile Islands
  5. 1 2 3 Пыжьянов Ф.И., Браславец К.М. "Остров Кунашир и Малые Курилы. Топонимический словарь. История в названиях на карте Сахалинской области". 1983, 1994. 2013-05-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-05-22.
  6. Hoppō Ryōdo Mondai Taisaku Kyōkai. A Border yet unresolved : Japan's northern territories. — Northern Territories Issue Association, 1981. — С. 3. — 114 с.
  7. 1 2 3 "水晶島". 2015-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  8. Japan Volume 1. Pub. 158. Sailing Directions (enroute). — Annapolis, MD: ProStar Publications, 2007. — С. 9. — ISBN 9781577858195.
  9. Archibald G. W., Pasquier R. F. Proceedings of the 1983 International Crane Workshop. — International Crane Foundation, 1987. — С. 67. — 595 с.
  10. Hashimoto M., Uyeda S. Accretion Tectonics in the Circum-Pacific Regions: Proceedings of the Oji International Seminar on Accretion Tectonics, September 1981, Tomakomai, Japan. — Terra Scientific Publishing Company, 1983. — С. 114. — 358 с. — ISBN 9789027715616.
  11. 1 2 "水晶島(すいしょうとう)". 2015-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  12. "高塚正勝 (元島民)". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  13. Japan. Taishikan (U.S.), Japan. Sōryōjikan (New York, N.Y.). Information Office, Japan Information Center (New York, N.Y.). Japan report. — Japan Information Center, Consulate General of Japan, 1969. — С. 4.
  14. "水晶島". 独立行政法人 北方領土問題対策協会. 2015-09-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  15. Takemae E. Allied Occupation of Japan / translators: Robert Ricketts, Sebastian Swann. — A&C Black, 2003. — С. 88. — 751 с. — ISBN 9780826415219.
  16. Андреев Д. "Курильские байки. Кровавая бойня на Танфильева". // Газета «Рыбак Сахалина».— № 23.— 12.06.2014. 2021-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-09-26.
  17. "Три человека скончались на Курилах, возможно, от отравления метиловым спиртом". 2011-01-03. 2011-01-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  18. "Массовое отравление на о. Танфильева Малой Курильской гряды". // Следственное управление следственного комитета РФ по Сахалинской области. 3 января 2011. 2012-04-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-09-06.
  19. Обозова Т. "Остров вареной кукушки". // Geo (журнал). 2015-06-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  20. Williams B. Resolving the Russo-Japanese Territorial Dispute: Hokkaido-Sakhalin Relations. — Routledge, 2007. — С. 116. — 240 с. — ISBN 9781134124992. 21.↑ Японцы нашли провокаторов в русской церкви. // Коммерсантъ (22 ноября 2005).
  21. "Японцы нашли провокаторов в русской церкви". // Коммерсантъ. 2005-11-22. 2017-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.
  22. Shelley F. M. Governments around the World: From Democracies to Theocracies. — ABC-CLIO, 2015. — С. 82-83. — 522 с. — ISBN 9781440838132.
  23. "«Malıy Kuril» yasaqlığı". // «Kurilski» qoruğunun rəsmi saytı. 2015-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-08-07.