Tsiklooktan

Tsiklooktan (oktametilen) — tsikloalkanlar sinfinə aiddir. Kimyəvi formulu — C₈H₁₆

Tsiklooktan
Ümumi
Sistematik adı	tsiklooktan
Kimyəvi formulu	C₈H₁₆[1]
Molyar kütlə	112,213 q/mol
Fiziki xassələri
Sıxlıq	0,8305 q/sm³
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi	+13,5 °S
Qaynama nöqtəsi	+145 °S
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm.	292-64-8
PubChem	9266
SMILES	C1CCCCCCC1
ChemSpider	8909

Fiziki xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tsiklooktan - rəngsiz, kamfora iyli mayedir.

Kimyəvi xassələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vilştetter nar ağacı qabığında olan alkaloid psevdopelletriyerindən tsiklooktatetraen almışdır. Tsiklooktatatetraen asanlıqla birləşmə və oksidləşmə reaksiyalarına girir; o, otaq temperaturunda katalizatorun iştirakı ilə hidrogenlə birləşərək, tsiklooktana çevrilir. Tsiklooktan 150^oS-də qaynayır. Halqasinda 8-dən artıq (34-ə qədər) karbon olan birləşmələrdən, böyükhalqalı ketonlar, Rujiçkanın və qismən Tsiqlerin tədqiqatı nəticəsində alınmış və öyrənilmişdir.

Konformasiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

Törəmələri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Böyükhalqalı tsiklik ketonların bəzisi təbiətdə tapılır. Onlardan sibeton və muskonu göstərmək olar. Sibeton İranda və Həbəşistanda rast gələn viverra heyvanının vəzilərindən alınır, müşk iyi verir, 32,5^oS-də əriyir. 158-160^oS-də qaynayır. Muskon, Orta Asiyada və Tibetdə yaşayan erkək kabarqadan alınan müşkün əsas tərkibini təşkil edir. Muskon 142-143^oS-də qaynayan, yağabənzər qatı mayedir. Sibet və müşk qədim zamandan məlum olan xoşiyli, qiymətli ətirli maddələrdir.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

• M.Mövsümzadə "Üzvi kimya", Maarif-1966.

1. ↑ CYCLOOCTANE (ing.).