Uilyam Mörner

Uilyam Mörner (24 iyun 1953[1][2]) — amerikalı kimyaçı və Stenford Universitetində kimya və tətbiqi kimya professoru. Kimya üzrə fəlsəfə doktoru (Kornell Universiteti, 1982-ci il), 2014-cü ildə kimya üzrə Nobel mükafatı laureatlarından biri (flüoresan mikroskopiyasının inkişafına görə).[3]

Uilyam Mörner
ing. William E. Moerner
Doğum tarixi 24 iyun 1953(1953-06-24)[1][2] (71 yaş)
Elm sahəsi fizika
Elmi dərəcəsi
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları Eagle Scout
Kimya üzrə "Nobel" mükafatı
profiles.stanford.edu/w-…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (2007 il).[4]

Karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Uilyam Mörner Kaliforniyanın San Xose şəhərindəki IBM Almaden Tədqiqat Mərkəzində 1981-1988-ci illər arasında tədqiqatçı alim, 1988-1989-cu illər arasında menecer və 1989-1995-ci illər arasında layihə meneceri kimi fəaliyyət göstərmişdir. ETH Sürixdə Fiziki Kimya üzrə dəvətli professor kimi təyin olunduqdan sonra (1993-1994-cü illərdə), o, 1995-1998-ci illər arasında San-Dieqodakı Kaliforniya Universitetinin Kimya və Biokimya Departamentində Fiziki Kimya üzrə Fəxri Kafedrada işləmişdir. 1997-ci ildə Harvard Universitetində Robert Börns Vudvordun dəvəti ilə professor vəzifəsinə təyin edilmişdir. Onun tədqiqat qrupu 1998-ci ildə Stenford Universitetinə köçürülmüş və burada kimya professoru (1998-ci il), Harri S.Moşer professoru (2003- cü il) və Tətbiqi Fizika Professoru (2005-ci il) olmuşdur.[5][6][7] U.Mörner 2011-2014-cü illərdə Kimya kafedrasının müdiri vəzifəsinə təyin edilib.[8] Onun növbəti tədqiqat maraqları və tədqiqat sahələrinə aşağıdakılar daxildir: tək molekullu spektroskopiya və super rezolyusiyaya malik mikroskopiya, fiziki kimya, kimyəvi fizika, biofizika, nanohissəciklərin tutulması, nanofotonika, fotorefraksiya polimerləri və spektral dəliklərin yandırılması.[9][10]

2014-cü ilin may ayına olan məlumata görə, U.Mörner Stenford magistr tələbələri tərəfindən yazılmış 26 dissertasiyanın rəhbəri kimi siyahıya alınmışdır. 16 may 2014-cü il tarixinə qədər Mörnerin tam xülasəsində 386 nəşri var idi.[11]

U.Mörner bu yaxınlarda Milli Biotibbi Görüntüləmə İnstitutunun və Elmi Məsləhətçilərin Biomühəndislik Şurasının (NIBIB) redaksiya və məsləhət şuralarına üzv seçilmişdir;[12] və həmçinin Tayvandakı Academica Sinicanın Atom və Molekulyar Elmlər İnstitutunun məsləhət şurasının üzvü;[13] Chemical Physics Letters jurnalının məsləhət redaksiya heyətinin üzvü;[14] Stanforddakı Biotibbi Görüntüləmə Mərkəzinin məsləhət şurasının üzvü;[15] və Stenford Universitetində Sağlamlıq və Təhlükəsizlik Komitəsinin sədridir.[16]

Şəxsi həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

U.Mörner 24 iyun 1953-cü ildə Kaliforniya ştatının Plezanton şəhərindəki Parkes Hərbi Hava Qüvvələri bazasında anadan olmuşdur. Doğulduğu andan ailəsi onu atası və babasından fərqləndirmək üçün adının baş hərfləri ilə BİZ adlandırırdı.[17] O, Texasda böyümüş, burada San Antonioda Tomas Cefferson Liseyində oxumuşdur. Orta məktəbdə bir çox tədbirlərdə iştirak etmişdir: Qrup, Nitq və Debat, Riyaziyyat və Elm Yarışmasında,  Həvəskar Radio Klubu, Rus Klubu, Forum Sosial Klubu, Toastmasters və başqaları. U.Mörner Şaron adlı bir xanımla ailə həyatı qurmuş və bu evlilikdən Daniel adlı bir oğulları dünyaya gəlmişdir.[18] Tayvan

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1984-cü il — Milli Görkəmli Gənc Peşəkar Mükafatı[19] laureatı;
  • 1985-ci il — Eta Kappa Nu mükafatı;[20]
  • 1988-ci il — Fotonlarla Spektral dəliklərin yanmasına görə IBM Üstün Texniki Nailiyyət Mükafatı;[21]
  • 1992-ci il — Tək molekullu aşkarlama və spektroskopiya üçün IBM görkəmli texniki nailiyyət mükafatları;
  • 2001-ci il — Molekulyar Spektroskopiya üzrə Earle K. Plyler mükafatı;
  • 2008-ci il — Kimya üzrə Wolf mükafatı;
  • 2009-cu il — Irving Langmuir Mükafatı;
  • 2013-cü il — Peter Debye Mükafatı;[22]
  • 2014-cü il — Kimya üzrə Nobel Mükafatı;
  • 2018-ci il — Moskva Dövlət Pedaqoji Universitetinin fəxri professoru[23][24]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 William Esco Moerner // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
  2. ↑ 1 2 William E. Moerner // Munzinger Personen (alm.).
  3. ↑ Нобелевскую премию по химии-2014 «разглядели» в микроскопы Архивная копия от 9 октября 2014 на Wayback Machine // РИА Новости
  4. ↑ William E. Moerner Архивная копия от 5 декабря 2018 на Wayback Machine  (англ.)
  5. ↑ Кан, Л. и Лин, Ш. Х. (2011).Премия Вольфа по химии: воплощение химии в 20 веке и далее. Сингапур: World Scientific. стр. 556.
  6. ↑ Стэнфордский университет. Кафедра химии. Факультет. WE Moerner. Архивировано12 октября 2011 г. наWayback Machine(дата обращения 15 мая 2014 г.).
  7. ↑ "Стэнфордский университет. Кафедра прикладной физики. WE Moerner" . Архивировано из оригинала 2014-05-02 . Получено 2014-05-02 .
  8. ↑ В. Э. Мёрнер | Stanford University Profiles(дата обращения: 15 мая 2014 г.).
  9. ↑ Стэнфордский университет. Кафедра химии. Факультет. WE Moerner. Архивировано12 октября 2011 г. наWayback Machine(дата обращения 15 мая 2014 г.).
  10. ↑ Spie (5 марта 2015 г.). "Пленарный доклад Уильяма Э. Мёрнера: Спектроскопия одиночных молекул, визуализация и фотоконтроль – основы микроскопии сверхвысокого разрешения". SPIE Newsroom . SPIE-Intl Soc Optical Eng. doi : 10.1117/2.3201503.17 . ISSN 1818-2259 .
  11. ↑ Полное резюме WE (William Esco) Moerner(дата обращения: 15 мая 2014 г.).
  12. ↑ Совет научных консультантов NIBIB. Архивировано 13 октября 2014 г. на Wayback Machine (дата обращения 14 мая 2014 г.).
  13. ↑ Институт атомных и молекулярных наук, Academica Sinica, Тайвань, Консультативный совет (дата обращения: 14 мая 2014 г.).
  14. ↑ Chemical Physics Letters , консультативный член редакционной коллегии (дата обращения: 14 мая 2014 г.).
  15. ↑ Центр биомедицинской визуализации в Стэнфорде. Люди. Архивировано 17 мая 2014 г. на Wayback Machine (дата обращения 15 мая 2014 г.).
  16. ↑ В. Э. Мёрнер | Stanford University Profiles(дата обращения: 15 мая 2014 г.).
  17. ↑ Кан, Л. и Лин, Ш. Х. (2011).Премия Вольфа по химии: воплощение химии в 20 веке и далее. Сингапур: World Scientific. стр. 556.
  18. ↑ Ассоциация выпускников средней школы Томаса Джефферсона – Блог: Mustang Spotlight на WE Moerner '71 Архивировано 29 ноября 2021 г. на Wayback Machine (получено 16 сентября 2013 г.).isad
  19. ↑ Eta Kappa Nu. Премия за выдающиеся заслуги в области профессиональной деятельности. Лауреаты прошлых премий . (дата обращения: 1 мая 2014 г.).
  20. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-09-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-20.
  21. ↑ Полное резюме WE (William Esco) Moerner(дата обращения: 15 мая 2014 г.).
  22. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-09-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-09-20.
  23. ↑ Премия за достижения выпускников инженерного факультета, Вашингтонский университет, 2013 г. Архивировано2 мая 2014 г. наWayback Machine(дата обращения 1 мая 2014 г.).
  24. ↑ Academic Family Tree . Доступно 9 мая 2014 г.