Valyuta cütü (ing. Currency pair) — valyuta bazarında (Forex) bir valyutanın digərinə nisbətdə məzənnəsini göstərən maliyyə alətidir. Valyuta cütləri iki fərqli valyutadan ibarətdir və birinci valyutanın dəyəri ikinci valyuta ilə ifadə edilir. Bazar iştirakçılarının valyuta məzənnələrindən qazanc əldə etməsi və ya riskdən qorunması üçün istifadə olunur.[1]
Valyuta cütləri Forex bazarının əsasını təşkil edir.[2] Onlarla ticarət etmək üçün valyutaların iqtisadi və siyasi vəziyyətini, bazar şərtlərini və texniki analiz metodlarını yaxşı bilmək lazımdır. Valyuta cütlərinin seçimində məqsəd, risk səviyyəsi və ticarət strategiyası əsas rol oynayır.[3]
Valyuta cütləri iki komponentdən ibarətdir:
Məsələn, EUR/USD cütündə EUR (avro) əsas valyutadır, USD (ABŞ dolları) kotirovka valyutasıdır. Əgər EUR/USD = 1.20-dirsə, bu, 1 avronun 1.20 ABŞ dollarına bərabər olduğunu bildirir.[5]
| Valyuta | ISO 4217 kodu |
Simvol və ya Abbrev.[7] |
Gündəlik həcmin nisbəti | Dəyişiklik (2019–2022) | |
|---|---|---|---|---|---|
| Aprel 2019 | Aprel 2022 | ||||
| ABŞ dolları | USD | $, US$ | 88.3% | 88.5% | ▲ 0.2pp |
| Avro | EUR | € | 32.3% | 30.5% | ▼ 1.8pp |
| Yapon yeni | JPY | ¥, 円 | 16.8% | 16.7% | ▼ 0.1pp |
| Sterlinq | GBP | £ | 12.8% | 12.9% | ▲ 0.1pp |
| Renminbi | CNY | ¥, 元 | 4.3% | 7.0% | ▲ 2.7pp |
| Avstraliya dolları | AUD | $, $A | 6.8% | 6.4% | ▼ 0.4pp |
| Kanada dolları | CAD | $, Can$ | 5.0% | 6.2% | ▲ 1.2pp |
| İsveçrə frankı | CHF | Fr., fr. | 4.9% | 5.2% | ▲ 0.3pp |
| Honkonq dolları | HKD | $, HK$, 元 | 3.5% | 2.6% | ▼ 0.9pp |
| Sinqapur dolları | SGD | $, S$ | 1.8% | 2.4% | ▲ 0.6pp |
| İsveç kronu | SEK | kr, Skr | 2.0% | 2.2% | ▲ 0.2pp |
| Cənubi Koreya vonu | KRW | ₩, 원 | 2.0% | 1.9% | ▼ 0.1pp |
| Norveç kronu | NOK | kr, Nkr | 1.8% | 1.7% | ▼ 0.1pp |
| Yeni Zelandiya dolları | NZD | $, $NZ | 2.1% | 1.7% | ▼ 0.4pp |
| Hindistan rupisi | INR | ₹ | 1.7% | 1.6% | ▼ 0.1pp |
| Meksika pesosu | MXN | $, Mex$ | 1.7% | 1.5% | ▼ 0.2pp |
| Yeni Tayvan dolları | TWD | $, NT$, 圓 | 0.9% | 1.1% | ▲ 0.2pp |
| Cənubi Afrika randı | ZAR | R | 1.1% | 1.0% | ▼ 0.1pp |
| Braziliya realı | BRL | R$ | 1.1% | 0.9% | ▼ 0.2pp |
| Danimarka kronu | DKK | kr., DKr | 0.6% | 0.7% | ▲ 0.1pp |
| Polşa zlotı | PLN | zł, Zl | 0.6% | 0.7% | ▲ 0.1pp |
| Tailand batı | THB | ฿, B | 0.5% | 0.4% | ▼ 0.1pp |
| Yeni İsrail şekeli | ILS | ₪, NIS | 0.3% | 0.4% | ▲ 0.1pp |
| İndoneziya rupiyası | IDR | Rp | 0.4% | 0.4% | ▬ |
| Çex kronu | CZK | Kč, CZK | 0.4% | 0.4% | ▬ |
| BƏƏ dirhəmi | AED | د.إ, Dh(s) | 0.2% | 0.4% | ▲ 0.2pp |
| Türk lirəsi | TRY | ₺, TL | 1.1% | 0.4% | ▼ 0.7pp |
| Macarıstan forinti | HUF | Ft | 0.4% | 0.3% | ▼ 0.1pp |
| Çili pesosu | CLP | $, Ch$ | 0.3% | 0.3% | ▬ |
| Səudiyyə riyalı | SAR | ﷼, SRl(s) | 0.2% | 0.2% | ▬ |
| Filippin pesosu | PHP | ₱ | 0.3% | 0.2% | ▼ 0.1pp |
| Malayziya rinqiti | MYR | RM | 0.2% | 0.2% | ▬ |
| Kolumbiya pesosu | COP | $, Col$ | 0.2% | 0.2% | ▬ |
| Rusiya rublu | RUB | ₽, руб | 1.1% | 0.2% | ▼ 0.9pp |
| Rumıniya leyi | RON | —, leu | 0.1% | 0.1% | ▬ |
| Nuevo sol | PEN | S/. | 0.1% | 0.1% | ▬ |
| Bəhreyn dinarı | BHD | .د.ب, BD | 0.0% | 0.0% | ▬ |
| Bolqarıstan levi | BGN | лв., lv., lev | 0.0% | 0.0% | ▬ |
| Argentina pesosu | ARS | $, Arg$ | 0.1% | 0.0% | ▼ 0.1pp |
| Digər valyutalar | 1.8% | 2.3% | ▲ 0.5pp | ||
| Cəmi: | 200.0% | 200.0% | |||
Əsas valyuta cütləri daha likviddir, çünki onlara olan tələb yüksəkdir.[8] Eqzotik valyuta cütləri daha dəyişkəndir, bu da potensial qazanc və riskləri artırır. Valyuta bazarı 24/5 fəaliyyətdədir və fərqli vaxt zonalarında aktiv olur.[9]