Yan Vermeerin rəsmlərinin siyahısı

Yan Vermeer (1632–1675) holland incəsənətinin Qızıl Dövr rəssamlarından biridir. Onun əsərlərinin əksəriyyəti dünyanın aparıcı muzeylərində saxlanılır. Vermeer karyerasına 1650-ci illərin əvvəllərində irimiqyaslı Bibliya və mifoloji səhnələr çəkərək başlamış, lakin sonrakı rəsmlərinin əksəriyyətində gündəlik həyatdan səhnələr təsvir edilmişdir. Rəssam həm də şəhər mənzərələri və alleqorik səhnələr çəkmişdir^[2].

Onun populyarlığı onun mövzusundan daha çox mövzularını poetik şəkildə təsvir etməsindən və çox çətin bir həyat sürməsindən qaynaqlanır. Vermeerin 1660-cı illərdəki rəsmləri, ümumiyyətlə, 1670-ci illərdəki əsərlərindən daha populyardır: bəzilərinin nəzərində onun sonrakı işləri daha soyuqdur^[3].

Onun əsərinin ilk tədqiqatçısı fransız jurnalisti və sənətşünası Teofil Torre-Bürger olub. 1850-ci illərdə o, 74 rəsm əsərini Yan Vermeerə aid etmişdir^[4], lakin Torre-Burger bu rəsmlərin bir çoxunda yanılmışdır. Çünki o dövrdə holland rəssamlığı hələ sistemli şəkildə öyrənilməmişdi və orijinallığı müəyyən etmək üçün analitik üsul və üsullar az idi^[5].

Bu gün 35 rəsm ona aid edilir, ikisi üzərində isə sual işarələri var^[6][7][8]. Vermeerin rəsmlərinin müəllifliyinin tədqiqi və təsdiqi Hollandiyanın İncəsənət Tarixi İnstitutunun işi sayəsində mümkün olub. Bu təşkilat həm muzeylər, həm də akademiya və ictimaiyyət üçün beynəlxalq kontekstdə Hollandiya incəsənətinə dair tədqiqat nəticələrinə və məlumatlara dünya miqyasında çıxışı təmin edir^[9].

Rəssamın ölümündən sonra onun adı iki əsr ərzində unudulub. 1860-cı ildə alman sənətşünası Qustav Fridrix Vaagen "Rəsm alleqoriyası" tablosunu Vermeerin əsəri adlandırdı və 1866-cı ildə fransız sənətşünası Teofil Torre-Bürger rəssamın əsərlərinin kataloqunu nəşr etdirdi və yayımladı. Kataloq beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb etdi və ustadın rəsmləri Avropa və ABŞ-da kolleksiyaçılar tərəfindən alınmağa başladı və dövlət kolleksiyalarında toplandı. Bundan sonra Yan Vermeer Rembrandt və Frans Hals ilə birlikdə Hollandiya rəssamlığının Qızıl Dövrünün titanı kimi tanındı. Rəssamın, demək olar ki, heç bir əsərinin dəqiq ərsəyə gətirilmə tarixi yoxdur, ona görə də yalnız təqribi illər müəyyən edilə bilir.

Aşağıdakı rəsmlərinin siyahısı rəssamın evləndiyi və Müqəddəs Luka Gildiyasına daxil olduğu 1653-cü ildən 1675-ci ildə ölümünə qədər olan dövrü əhatə edir. Siyahıda şübhəsiz və şübhəli atribusiyaları olan, eləcə də bir müddət Vermeerə aid edilən rəsmlər haqqında məlumatlar var. Əsərlər xronoloji ardıcıllıqla paylanır. Vermeerin bir çox rəsmləri müxtəlif adlarla tanınır və alternativ adlar da aşağıda qeyd olunmuşdur. Yaradılma illəri əsərlərin əksəriyyəti üçün yalnız təxminlərdir və mənbələr çox vaxt fərqli, lakin bir-birinə yaxın təxminlər verir.

Siyahını tərtib etmək üçün əsas mənbə 2017-ci ildə Karl Schütz tərəfindən nəşr olunmuş Vermeerin 37 rəsmindən ibarət "Tam əsərlər" kataloqudur^[10].

№	Şəkil	Azərbaycanca adı	Original adı	Haqqında	İl	Ölçü	Yer	İstinad	Qeyd
1		Marta və Məryəm Evində Məsih	Christus in het huis van Martha en Maria		1654–1655 və ya 1654–1656 və ya 1655	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 160 × 142 sm	Şotlandiya Milli Qalereyası,Edinburq	[11][12][13][14][15]
2		Müqəddəs Prakseda	De heilige Praxedis	Məxfi kolleksiyaya daxildir.	1655	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 101,6 × 82.6 sm	Tokioda Milli Qərb Sənətləri Muzeyində icarədədir.	[16][17][18]
3		Diana və onun yoldaşları	Diana en haar Nimfen	Əvvəllər rəsmin müəllifinin Nikolay Mas olduğu düşünülürdü, lakin 2020-ci ildən əsərin Yan Vermeerə aid olduğu hesab edilir.	1655–1656 və ya 1653–1654	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 98,5 × 105 sm	Mavritşeys, Haaqa	[12][13][19][20][21]
4		Prokuror	De koppelaarster		1656	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 143 × 130 sm	Köhnə Ustaların Qalereyası, Drezden	[22][23]
5		Yatmış qız (Yatmış qulluqçu kimi də tanınır.)	Een slapende dienstmeid		1656–1657 və ya 1957	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 87,6 × 76.5 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[12][13][24][25]
6		Açıq pəncərədə məktub oxuyan qız (Açıq pəncərədə məktub oxuyan gənc qadın kimi də tanınır.)	Meisje leest een brief bij een raam		1657 və ya 1657–1659	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 83 × 64.5 sm	Köhnə Ustaların Qalereyası, Drezden	[12][26][27][28]
7		Kiçik küçə	Het straatje		1657–1658 və ya 1658 və ya 1658–1660	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 54,3 × 44 sm	Reyksmüzyem, Amsterdam	[12][13][29][30]	[1]
8		Gülən qızla məmur (Məmur və gülən qız kimi də tanınır.)	Soldaat met lachend meisje		1657	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 50,5 × 46 sm	Frik Kolleksiyası, Nyu-York	[12][31][32]
9		Südçü	De Melkmeid və ya Het Melkmeisje		1658 və ya 1657–1658	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 45,5 × 41 sm	Rijksmuseum, Amsterdam	[12][13][33]
10		Şərab şüşəsi	Het glas wijn		1658–1660 və ya 1658–1659	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 39,4 × 44.5 sm	Berlin şəkil qalereyası, Berlin	[13][34][35]
11		Şərab şüşəsi ilə qız	Dame en twee heren		1659	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 78 × 67.5 sm	Hersoq Anton Ulrix muzeyi, Braunşveyq	[36][37]
12		Delft mənzərəsi	Gezicht op Delft		1659–1660	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 98,5 × 117.5 sm	Mavritşeys, Haaqa	[38][39][40]
13		Qız öz musiqisini kəsdi	Onderbreking van de muziek		1660–1661 və ya 1658–1659	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 39,4 × 44.5 sm	Frik Kolleksiyası, Nyu-York	[12][41][42]
14		Məktub oxuyan qadın	Brieflezende vrouw		1663–1664 və ya 1657–1659	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 46,6 × 39.1 sm	Reyksmüzyem, Amsterdam	[12][43][44]
15		Musiqi dərsi (Cənab ilə vercinal arxasındakı qadın kimi də tanınır.)	Vrouw gezeten aan een virginaal, met een man		1662–1665	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 73,3 × 64.5 sm	Kral Kolleksiyası, Bukinqem sarayı, İngiltərə	[45][46]
16		Lüte ilə qadın	Vrouw met een luit		1663–1664 və ya 1662–1663	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 51,4 × 45.7 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[13][47][48]
17		Mirvari boyunbağılı qadın	Vrouw met een parelsnoer		1662–1664	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 55 × 45 sm	Berlin şəkil qalereyası, Berlin	[49][50]
18		Su çəni ilə qadın	Jonge vrouw met een waterkan		1660–1662 və ya 1662	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 45,7 × 40.6 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[13][51][52]
19		Balans tutan qadın (Balanslı qadın kimi də tanınır.)	Vrouw met een weegschaal		1662–1663 və ya 1663–1664	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 42,5 × 38 sm	Milli Sənət Qalereyası, Vaşinqton	[13][53][54]
20		Məktub yazan xanım	Schrijvende jonge vrouw		1665–1666	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 45 × 40 sm	Milli Sənət Qalereyası, Vaşinqton	[55][56]
21		Mirvari sırğalı qız (Mirvari tanalı qız kimi də tanınır.)	Meisje met de parel		1665	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 46,5 × 40 sm	Mavritşeys, Haaqa	[57][58]
22		Konsert	Schrijvende jonge vrouw	18 mart 1990-cı ildə rəsm oğurlandı. 2020-ci ildən etibarən FTB-nin axtarışındadır.	1665–1666	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 72,5 × 64.7 sm	1990-cı ildə Bostonda İzabella Stüart Qardner muzeyindən oğurlandıqdan sonra tapılmamışdır.[59]	[60][61][62]
23		Gənc qadının portreti	Tronie van een jonge vrouw		1666–1667 və ya 1665–1667	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 44,5 × 40 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[13][63][64]
24		Rəsm alleqoriyası (Rəsm sənəti kimi də tanınır.)	Allegorie op de schilderkunst		1666–1667 və ya 1666–1668	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 100 × 120 sm	İncəsənət Tarixi Muzeyi, Vyana	[13][65][66]
25		Xanım və qulluqçu (Məktub tutmuş qulluqçusu ilə xanım kimi də tanınır.)	Vrouw en dienstmeid		1667–1668	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 90,2 × 78.7 sm	Frik Kolleksiyası, Nyu-York	[67][68]
26		Astronom	De astronoom		1668	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 50,8 × 46.3 sm	Luvr, Paris	[69][70]
27		Coğrafiyaşünas	De geograaf		1668–1669	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 53 × 46.6 sm	Şdetelev incəsənət institutu, Frankfurt-Mayn	[71][72]
28		Dantel ustası	De kantwerkster		1669–1670	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 24,5 × 21 sm	Luvr, Paris	[73][74]
29		Sevgi məktubu	De liefdesbrief		1669–1670	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 44 × 38.5 sm	Reyksmüzyem, Amsterdam	[75][76]
30		Qulluqçu ilə məktub yazan xanım	Schrijvende vrouw met een dienstmeid		1670	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 71,1 × 58.4 sm	İrlandiya Milli Qalereyası, Dublin	[77][78]
31		Vercinal arxasında əyləşmiş gənc qadın	Jonge vrouw aan een virginaal		1670–1672	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 25,2 × 20 sm	Leyden Kolleksiyası, Birləşmiş Ştatlar	[16][79][80]
32		İnam alleqoriyası	Allegorie op het katholieke geloof		1671–1674 və ya 1670–1672	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 114,3 × 88.9 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[13][81][82]
33		Gitaraçı	Jonge gitaarspelende vrouw		1672	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 53 × 46.3 sm	Kenvud Haus, London	[83][84]
34		Vercinal arxasında dayanmış xanım (Vercinal arxasında dayanmış gənc qadın kimi də tanınır.)	Jonge vrouw staande bij een virginaal		1673–1675 və ya 1670–1672	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 51,7 × 45.2 sm	London Milli Qalereyası, London	[13][85][86]
35		Vercinal arxasında əyləşmiş xanım (Vercinal arxasında əyləşmiş gənc qadın kimi də tanınır.)	Jonge vrouw aan een virginaal		1673–1675 və ya 1670–1672	Kətan üzərində yağlı boyalarla, 51,5 × 45.5 sm	London Milli Qalereyası, London	[13][87][88]

№	Şəkil	Ad	Original adı	İl	Ölçü	Yer	İstinad
1		Qırmızı papaqlı qız	Meisje met een rode hoed	1668 və ya 1665–1667	Panel üzərində yağlı boyalarla, 22,8 × 18 sm	Milli Sənət Qalereyası, Vaşinqton	[13][89][90]
2		Qız fleyta ilə	Meisje met een fluit	1665–1670	Panel üzərində yağlı boyalarla, 20 × 17.8 sm	Milli Sənət Qalereyası, Vaşinqton	[16][91][92]

№	Şəkil	Ad	Original adı	Haqqında	İl	Ölçü	Yer	İstinad
1		İnteryerdə içki içən, mahnı oxuyan şən insanlar	Vrolijk drinkend, zingen en musicerend gezelschap in een interieur	Rəsm əvvəllər Antoni Palamedes, Piter Kod və ya Yan Vermeerin işi hesab olunurdu, lakin 2020-ci ildən əsər Piter Yansz Kvasta aid edilir.	1600-cü illərin ikinci yarısı (1635–1669)	37.5 × 49.5 sm	Metropoliten muzeyi, Nyu-York	[93]
2		Dizlərində meyvələr olan gənc qadın ərinə baxır	Jonge vrouw met vruchten op haar schoot kijkt op naar een man	Rəsmin müəllifinin əvvəllər Simon De Vos və ya Yan Vermeer olduğu düşünülürdü, lakin 1972-ci ildən əsər Yan Kossiersə aid edilir.	1640–1649	166 × 144 sm	Koller qalereyası, Sürix	[94]
3		Dəhlizdən otağa görünüş	Gezicht vanuit een gang in een kamer	Rəsm uzun müddət Piter de Hox və ya Yan Vermeerin əsəri hesab olunurdu, lakin 1955-ci ildən onun müəllifi Samuel van Hoqstraten hesab olunur.	1642–1678	103 × 70 sm	Luvr, Paris	[95]

Tarixi sənədlərdə Yan Vermeerin bir sıra digər rəsmlərinin ya məhv edildiyi, ya itirildiyi, ya da səhvən digər rəssamların əsərləri kimi qələmə verildiyi göstərilir.^[96] Vermeerin itirilmiş həmin əsərlərinin siyahısında bunlar ola bilər:

• avtoportret
• əllərini yuyan bir adamın rəsmi
• ikinci bir küçə mənzərəsi (birincisi Kiçik küçə olmuşdur.^ )
• Qəbirə ziyarət – bəlkə də, İncilə
• Yupiter də daxil olmaqla bir mifoloji rəsm
• "Vermeerin üzü" olaraq təsvir edilən nisbətən erkən bir rəsm^[96]

Yan Vermeerin rəsmləri səkkiz ölkənin muzeylərindədir:

1. Avstriya
2. Böyük Britaniya (İngiltərə və Şotlandiya)
3. Almaniya
4. İrlandiya
5. Niderland
6. ABŞ
7. Fransa
8. Yaponiya

Ustadın ən çox rəsm əsəri ABŞ muzey kolleksiyalarında cəmlənib: 5 əsər Metropolitan İncəsənət Muzeyində, 4 əsər Vaşinqton Milli İncəsənət Qalereyasında, 3 əsər Nyu-Yorkdakı Frik Kolleksiyasında saxlanılır, bir əsər isə Bostonda İzabella Stüart Qardner muzeyinin kolleksiyasına aid idi (Rəsm 1990-cı ildə oğurlanıb və hələ də tapılmayıb.)^[2] və biri şəxsi kolleksiyadadır (cəmi 14 əsər).

Rəssamın vətəni Niderlandda onun rəsmləri Reyksmüzyem (4 əsər) və Mavritşeys Kral Qalereyasının (3 əsər) kolleksiyasına daxildir.

• Yan Vermeer
• Holland incəsənəti