Yevgeniya Berkoviç

Yevgeniya Boriovna Berkoviç (daha çox Jenya Berkoviç kimi tanınır, rus. Евге́ния Бори́совна Берко́вич; 29 aprel 1985, Leninqrad) — Rusiya teatr rejissoru, dramaturq və şairə,[1] Yeddinci Studiyanın üzvü.[2] “Teatr İşləri” cinayət işinin iştirakçısı. 2024-cü il iyulun 8-də 2-ci Qərb Dairə Hərbi Məhkəməsi rejissor Yevgeniya Berkoviç və dramaturq Svetlana Petriyçuku "Finist aydın şahin" tamaşasının quruluşuna görə terrora haqq qazandırmaqda ittiham edərək, altı il müddətinə ümumi rejimli koloniyada həbs cəzasına məhkum edib.

Yevgeniya Berkoviç
Doğum adı Евгения Борисовна Беркович
Doğum tarixi 29 aprel 1985(1985-04-29) (39 yaş)
Doğum yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti teatr rejissoru
Təhsili
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yevgeniya Berkoviç 2007-ci ildə Sankt-Peterburq Teatr Sənəti Akademiyasının teatr menecmenti ixtisasını bitirib. 2003-2008-ci illərdə Sankt-Peterburqda Gənclərin Yaradıcılıq Teatrında rejissor və müəllim kimi çalışıb. 2008-ci ildə Kirill Serebrennikovun kursunu bitirərək Moskva İncəsənət Teatr Məktəbi-Studiyasına rejissorluq ixtisasına daxil olub. Təhsil aldığı müddətdə rejissorlar İlya Şaqalov, Maksim Mışanski və Aleksandr Sozonovla birlikdə "Vinzavod Müasir İncəsənət Mərkəzi"ndə nümayiş etdirilən “Qırmızı budaq (Metropolis poeziyası)” poetik tamaşasının səhnələşdirilməsində iştirak etmişdir.

Yevgeniya Berkoviç Teatr məktəbini bitirdikdə diplom işi olaraq Moskva İncəsənət Teatrının yaradıcılıq studiyasında Jan Anuyun eyniadlı pyesi əsasında "The Lark" tamaşasını səhnələşdirib (2012). Onun quruluş verdiyi tamaşada Janna Darkın məhkəməsi daxili ədalətin metaforasına çevrilib.[3]

Həmin il Platforma layihəsi çərçivəsində "Vinzavod Müasir İncəsənət Mərkəzi"ndə o, autizmli insanların mətnləri və şeirləri əsasında Sergey Nevskinin “Outland” operasının Rusiya premyerasını səhnələşdirib. Onun bu işi teatr tənqidçilərin qarışıq rəylərinə səbəb olub. "Rossiyskaya qazeta"da tənqitçi Alena Karas Berkoviçin rəhbərliyində Nevskinin musiqisinin "sadəlövh, lakin dəqiq əksini" gördüyünü,[4] "Vedomosti"də isə tənqidçi Pyotr Pospelov tamaşada "son dərəcə düz dramaturgiya və şirin, lakin lazımsız rejissorluq" işini gördüyünü[5] yazıblar. Berkoviçin növbəti əsəri olan “İşləməyən adam” pyesi də müxtəlif reaksiyalarla qarşılanıb. İosif Brodskinin şeirləri və Frida Viqdorova[6] tərəfindən aparılan məhkəmə prosesinin səsyazmalarına əsaslanan "The Trial of Joseph Brodsky" (2012) tamaşası maraqla qarşılanıb. Berkoviçin sonrakı əsərləri arasında Sankt-Peterburqdakı Aleksandrinski Teatrının Yeni Səhnəsində (2018) İvan Vırıpayevin eyniadlı pyesi əsasında hazırlanmış “Günəş xətti” tamaşası teatr ictimaiyyətinin diqqətini çəkib. Lakin bu tamaşada sərt tənqidlərdən kənar qalmayıb.[7]

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yevgeniya Berkoviç 2019-cu ildə QULAQ Tarixi Muzeyində “Meteo-Şeytan” tamaşasının məşqində

Teatr rejissoru

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tamaşaları

  • “İşləməyən adam. İosif Brodskinin məhkəməsi”;
  • "Rus gözəlliyi", Moskva, "Qoqol Mərkəzi";
  • "Marina", Moskva, "Qoqol Mərkəzi";
  • "Pinqvinlər", Moskva Gənc Tamaşaçılar teatrı;
  • "Gerontofobiya";
  • "Lark", Çexob adına Moskva İncəsənət Teatrı;
  • "Günəş xətti", Sankt-Peterburq, Aleksandrinski Teatrı;
  • "Hamlet", Sverdlovsk Dram Teatrı;
  • 2014 — SamArt Gənc Tamaşaçılar Teatrı, Pir Vittenbolsun (Hollandiya) pyesi əsasında “Gözətçi iti”;
  • 2019 — “Hesablama”, Moskva, Boyar Palataları. 2020-ci il üçün Qızıl Maska teatr mükafatı üçün uzun siyahı.[8] Rusiyanın Ukraynaya hücumu ilə əlaqədar “Sayğac” kitabının müəllifi, gürcü yazıçısı Tamta Melaşvili ilə əməkdaşlığı dayandırdığı üçün 2022-ci il martın 22 və 23-də tamaşanın son dəfə olacağı açıqlanıb.[9] Rus teatrı;[10]
  • 2020 - "Ayrılırıq." Səyyar İncəsənət Teatrının audio tamaşası. OQJAV qrupunun musiqisi sədaları altında Vorobyovı qorıda gəzinti yer üzündə sevginin mümkünsüzlüyünün faciəsindən bəhs edir. Marşrut Marina Tsvetaevanın "Sonun Şeiri" qəhrəmanlarının gedişini təkrarlayır: körpü, sahil, dağ - və "Dağ şeiri"ndən parçalarla tamamlanır. Ssenari: Jenya Berkoviç və Aleksey Kiselyov. 2021-ci ildə tamaşa Eksperiment kateqoriyasında Qızıl Maska teatr mükafatına namizəd olub.[11][12]
  • 2020 - "Finist aydın şahin", müstəqil teatr layihəsi "SOSO qızları" studiyası. Sənədli mənbələr əsasında hazırlanan tamaşada radikal islam tərəfdarı ilə evlənən və Suriyaya köçən qadınların hekayələrindən bəhs edilir. 2022-ci ildə tamaşa dörd nominasiyada (dram, rejissor Jenya Berkoviç, kostyumlar Kseniya Sorokina, dramaturgiya Svetlana Petriyçuk) üzrə Qızıl Maska teatr mükafatına namizəd olub.[13][14] Svetlana Petriyçuk və Kseniya Sorokina mükafatçı olublar.[15]
  • 2022 - Berkoviçin eyniadlı pyesi əsasında "Bizim Xəzinəmiz", "İçəridə" məkanı və "SOSO qızları" müstəqil teatr şirkətinin birgə layihəsidir.[16]

Performans

  • 2009 — “Qırmızı xətt (Metropolis poeziyası)” poetik tamaşası, Vinzavod Müasir İncəsənət Mərkəzi.

Dramaturq kimi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 2019 - "Antiqona" operasının librettosunun müəllifi, 2021-ci il üçün "Teatrın musiqili ürəyi" mükafatına layiq görülmüşdür. Tamaşanın özü, həmçinin rejissoru və bəstəkarı olub.[17] 2022-ci il üçün Qızıl Maska Mükafatına layiq görülüb.[18]
  • 2016 - Krasnoyarsk Gənclər Teatrında eyniadlı tamaşa üçün Henrik İbsen “Per Günt” tamaşasının pulsuz tərcüməsinin müəllifi olub.[19].

Həmçinin Dövlət Akademik Böyük Teatrının saytında Jenya Berkoviç S.Sondheimin “Svini Tod, Donanma küçəsinin manyak bərbəri”, M.D.Laçiusanın “Bernarda Alba”, “Baharın oyanışı”, D.Şeyx/S. Seiter və başqalarının musiqilərinin mətnlərinin tərcümələrinin müəllifi kimi göstərilib.[20]

Film rejissoru

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dramaturq Vadim Levanov və Jenya Berkoviç "Vinzavod Müasir İncəsənət Mərkəzi"nin böyük şərab saxlama mərkəzində “Gerontofobiya” tamaşasından sonra
  • 2014 - Aleksandr Kaşev ilə birlikdə "Mən olsaydım", sənədli filmi.

Aktyorluq işi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 2009 - "Qabil/Qabil", Şexov adına Moskva İncəsənət Teatrı Məktəb-Studiyasının Teatrının tamaşası, rejissor Kirill Serebrennikov;
  • 2008 - "Vağzal", bəstəkar Aleksey Syumakın operası, rejissor, Kirill Serebrennikov.

Poeziya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Məni parada aparmasaydınız şad olardım, Anatoli Belıy Jenya Berkoviçin şeirini oxuyur.[21]
  • Jenya Berkoviç, Sveta Naqaeva. Naqolo / Nəşriyyat: Vitali Kabakov. — İsrail: Kitab Sefer, 2023. — 72 s. — ISBN 978-617-8082-81-9.[22]
  • 9 yanvar 2024-cü il tarixli məhkəmə iclasında poetik çıxış (“Hörmətli cənablar, bəyan etməliyəm...”).[23][24]

İctimai-siyasi baxışları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yevgeniya Berkoviç "Snob" layihəsi mükafatının təqdim olunduğu mərasimdə nitqində insan hüquqları müdafiəçisi təşkilatı olan"Memorial" dəstəklədiyini söyləyib.[25] 24 fevral 2022-ci ildə o, “Müharibə Yox” posteri ilə tək adamlıq piket təşkil etdiyinə görə həbs olunduğunu bildirib.[26] Məhkəmə bu aksiyaya görə ona 11 günlük müddətinə həbs cəzası verib.[27]

Həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2023-cü il aprelin 10-da Rusiya Federasiyasının Moskva şəhəri üzrə İstintaq Komitəsi tərəfindən Yevgeniya Berkoviə qarşı Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 205.2-ci maddəsi ilə “Terror fəaliyyətinə açıq çağırışlar, terrorçuluğa açıq bəraət qazandırmaq və ya terrorizmin təbliği” ilə cinayət işi açılıb. Berkoviç və dramaturq Svetlana Petriyçuk internetdə “Finist aydın şahin" tamaşasının səsləndirilməsinin videosunu paylaşıblar.[28] Bu tamaşa da onlara qarşı cinayət işinin açılmasına əsas olub.[29][30][31]

Mayın 4-də Berkoviç və Petriyçuk saxlanılaraq eyni gündə onlara qarşı ittiham irəli sürülüb.[28] Onlar günahlarını etiraf etməyiblər. Mayın 5-də Moskvanın Zamoskvoretski Rayon Məhkəməsinin hakimi Natalya Çeprasova Berkoviçi iyulun 4-dək həbsdə saxlamaq qərarını verib. Hakim Petriyçuk haqqında da eyni qərarı qəbul edib.[28][32][33] Sonradan həbs qətimkan tədbirinin müddəti dəfələrlə uzadılıb.[34]

29 fevral 2024-cü ildə TASS Petriyçukun vəkili Sergey Badamişinə istinadən Rusiya Federasiyası Cinayət Məcəlləsinin 205.2-ci maddəsinin 2-ci hissəsi ilə ittihamların yekun variantını yayımlayıb.[35] 2024-cü il aprelin 15-də "Rosfinmonitorinq" saytında Yevgeniya Berkoviç və Svetlana Petriyçuk ekstremist fəaliyyətdə və terrorda iştirak edən şəxslər və təşkilatlar siyahısına daxil edilib.[36]

2024-cü il iyulun 8-də 2-ci Qərb Dairə Hərbi Məhkəməsi rejissor Yevgeniya Berkoviç və dramaturq Svetlana Petriyçuku "Finist aydın şahin" tamaşasının quruluşuna görə terrora haqq qazandırmaqda ittiham edərək, altı il müddətinə ümumi rejimli koloniyada həbsə məhkum edib.[37]

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Ulu babası (ata tərəfdən) - Lev Mayzelis, Qızıl Orduda siyasi işçi, 1938-ci ildə güllələnib.[38].
  • Nənəsi (ata tərəfdən) - Qalina Lvovna Maizelis (1934-cü il təvəllüdlü), ədəbiyyat müəllimi.
  • Nənəsi (ana tərəfdən) - Nina Semyonovna Katerli (1934-2023), yazıçı, publisist və hüquq müdafiəçisi.
  • Anası - Elena Mixaylovna Efros, hüquq müdafiəçisi.
  • Atası - Boris (İlya) Lvoviç Berkoviç, şair, İsraildə yaşayır.
  • Bacısı - Mariya Borisovna Berkoviç (1985-ci il təvəllüdlü), karlar müəllimi, müəllim-defektoloq; hazırda Serbiyada yaşayır[39]
  • Həyat yoldaşı - Nikolay Matveyev, "SOSO qızları" müstəqil teatr layihəsinin baş administratoru.[40][41]
  • Qızları (övladlığa götürülmüş) - Anna Berkoviç və Kira Berkoviç.[42][43][44]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Женя Беркович. "Слово авторки" (rus). Журнал Сноб. 23.10.2018. 2023-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-30.
  2. ↑ Дмитрий Быков. "«Один» с Дмитрием Быковым" (rus). 2023-05-04. 2023-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-12-27. Женя Беркович – большой поэт. Я знаю ее меньше как режиссера, как поэта знаю многие годы
  3. ↑ Деменцова, Эмилия. "Как сделать народ счастливым принудительно? «Жаворонок» в МХТ имени Чехова: маленький суд как отголосок большого судилища". «Комсомольская правда». 2012-02-14. 2018-06-21 tarixində arxivləşdirilib.
  4. ↑ Карась, Алёна, «Опера в ауте» Arxivləşdirilib 2018-06-21 at the Wayback Machine // «Российская газета», 21.03.2012
  5. ↑ Поспелов, Пётр. «Опера Autland на Винзаводе: Музыке Сергея Невского не повезло с театром» Arxivləşdirilib 2018-06-21 at the Wayback Machine // «Ведомости», 20.03.2012.
  6. ↑ «Сергей Капков открыл „Четвертый театр“» Arxivləşdirilib 2018-06-21 at the Wayback Machine // «Известия», 14.06.2012.
  7. ↑ Комок, Ольга. «Выхода нет. Спектакль „Солнечная линия“ на Новой сцене Александринского театра» Arxivləşdirilib 2018-06-21 at the Wayback Machine // «Деловой Петербург», 13.04.2018.
  8. ↑ "Лонг-лист премии Золотая маска, 2020". 2021-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-08-05.
  9. ↑ "Считалка. Объявления о спектаклях 22 и 23 марта 2022". 2022-03-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-22.
  10. ↑ gürc. ეკა ქევანიშვილი. "თამთა მელაშვილის „გათვლას" სანქტ-პეტერბურგის თეატრში აღარ ითამაშებენ - მიზეზი მწერლის უარია" (gürcü). ru:Свобода (радио). 2022-03-21. 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-24.: Эка Кеванишвили: «„Считалка“ Тамты Мелашвили больше не будет ставиться в Санкт-Петербургском театре — причина — отказ писателя»
  11. ↑ "Мобильный Художественный Театр". mobiletheater.io. 2023-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-20.
  12. ↑ "Рас-стаемся". Golden Mask (ingilis). 2023-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-20.
  13. ↑ "Финист ясный сокол". 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-24.
  14. ↑ "Более 20 спектаклей большой и малой формы поборются за "Золотую маску"". ТАСС. 2021-11-02. 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib.
  15. ↑ "Стали известны лауреаты «Золотой Маски»-2022 в драме". 2022-04-20. 2022-04-20 tarixində arxivləşdirilib.
  16. ↑ "Журнал Театр. • Женя Беркович выпускает «не революционный» рождественский спектакль". Журнал Театр. (ingilis). 2022-12-24. 2023-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-01-11.
  17. ↑ "Музакальное сердце театра". 2024-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-18.
  18. ↑ "Ольга Шайдуллина. Антигона. Театр-Театр Пермь". 2023-10-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-27.
  19. ↑ "Красноярский ТЮЗ. Репертуар. «Пер Гюнт»". 2023-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-13.
  20. ↑ Женя Беркович Arxivləşdirilib 2023-10-27 at the Wayback Machine Большой Театр
  21. ↑ "«Я был бы рад, если бы ты не носил меня на парад». Уроки русского: Женя Беркович". 2024-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-31.
  22. ↑ Женя Беркович, Света Нагаева. Наголо. Израиль: Книга Сефер. Издатель: Виталий Кабаков. 2023. ISBN 978-617-8082-81-9.
  23. ↑ "«Я в этой драме в любом случае до финала». Выступление режиссерки Беркович и сценаристки Петрийчук на заседании по продлению ареста". ru:Медиазона (rus). 2024-01-09. 2024-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-18.
  24. ↑ ru:Быков Дмитрий Львович. "«Один» с Дмитрием Быковым". ЭХО (rus). 2024-01-11. 2024-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-18.
  25. ↑ "Женя Беркович поддержала «Мемориал» на премии проекта «Сноб»" (rus). 2021-11-30. 2022-04-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-25.
  26. ↑ "Елена Копылова. 24.02.2022". facebook.com (rus). İstifadə tarixi: 2022-02-25.
  27. ↑ "«На нас не за что доносить». Мариэтта Цигаль-Полищук об аресте Евгении Беркович, политической позиции и смерти матери". 2023-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-07-02.
  28. ↑ 1 2 3 Яна Суринская. "В Москве арестованы режиссер и сценарист спектакля «Финист Ясный Сокол»". ru:Ведомости. 2023-05-05. 2023-05-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-08.
  29. ↑ "В отношении режиссера Евгении Беркович возбуждено дело об оправдании терроризма". Forbes.ru (rus). 2023-05-04. 2023-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  30. ↑ "К писательнице Нине Катерли пришли с обыском из-за спектакля ее внучки Жени Беркович. Режиссера подозревают в оправдании терроризма". fontanka.ru - новости Санкт-Петербурга (rus). 2023-05-04. 2023-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  31. ↑ "В Москве задержана режиссер Женя Беркович". Deutsche Welle. 2023-05-04. 2023-05-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-04.
  32. ↑ "Суд в Москве арестовал режиссера Беркович по делу об оправдании терроризма". Ru:ТАСС. 2023-05-05. 2023-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-06.
  33. ↑ "Суд в Москве арестовал драматурга Петрийчук по делу об оправдании терроризма". ru:ТАСС. 2023-05-05. 2023-05-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-06.
  34. ↑ "Суд в Москве утвердил арест режиссёра Беркович и драматурга Петрийчук". 2023-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-30.
  35. ↑ "Беркович и Петрийчук предъявили окончательное обвинение" (rus). ru:ТАСС. 2024-02-29. 2024-02-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-03-05. Сегодня Светлане Петрийчук и Евгении Беркович предъявлено обвинение в окончательной редакции по ч. 2 ст. 205.2 УК РФ (публичные призывы к осуществлению террористической деятельности, публичное оправдание терроризма или пропаганда терроризма). Защита приступила к ознакомлению с материалами дела. На следующей неделе планируется продление срока содержания под стражей
  36. ↑ "Режиссер Беркович и драматург Петрийчук попали в список террористов и экстремистов" (rus). ru:Интерфакс. 2024-04-15. 2024-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-15. Росфинмониторинг внес в перечень лиц и организаций, в отношении которых имеются сведения об их причастности к экстремистской деятельности или терроризму, театрального режиссера Евгению Беркович и драматурга Светлану Петрийчук
  37. ↑ "Суд назначил шесть лет колонии Беркович и Петрийчук по делу об оправдании терроризма". 2024-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-07-12.
  38. ↑ Парамонова, Зинаида. "«Они сдохнут, а ты останешься». Кто такая Женя Беркович, которую обвиняют в оправдании терроризма". Новая газета Европа. 2023-05-10. 2023-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-01.
  39. ↑ "Мария Борисовна Беркович Нестрашный мир. Предисловие Любови Аркус". 2023-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-11-13.
  40. ↑ "Театральную режиссерку Женю Беркович задержали по обвинению в «оправдании терроризма»". RFI (rus). 2023-05-04. 2023-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-02.
  41. ↑ Брицкая, Татьяна. "«С камертоном в суд нельзя!». В Москве вручили премию имени Анны Политковской. Жюри единогласно присудило награду Евгении Беркович и Светлане Петрийчук". Новая газета (rus). 2023-08-31. 2023-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-09-02.
  42. ↑ "Женя Беркович — о том, почему удочерение двух подростков — лучшее решение в ее жизни". YouTube (rus). «Женщины сверху». 2022-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-25.
  43. ↑ "Женя Беркович: «Мне недавно перестало сниться, что я голая стою посреди школы»". YouTube (rus). «Скажи Гордеевой». 2022-05-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-25.
  44. ↑ "«Это ужасно изматывает»//«Скажи Гордеевой» о тех, кто ждёт Женю Беркович домой". YouTube (rus). «Скажи Гордеевой». 2024-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-18.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müsahibələri
Nəşrləri