Поиск по словарям.

Danakil — Afrikanın şimalında, Efiopiyanın şimalında, Eritreyanın cənub-şərqində yerləşən səhra. Avropalılar tərəfindən XX əsrin birinci yarısında aşkarlanmışdır. Səhra 100 000 km² sahəni əhatə edir. Danakil səhrasına 100–200 mm yağıntı düşür. дождя. Havanın temperaturu 63°С, səhtdə isə 70°С olur. Səhrada Afar xalqı yaşayır. Əsasən duz hasilatı ilə məşğul olurlar. 2000 metr dərinlikdə duzun aşkarlanması buranın vaxtı ilə okeanın dibi olmasını isbatlayır. Kaliy ehtiyatlarının 105 milyon ton olması ehtimal edilir.

Danidin(ing. Dunedin,mao. Ōtepoti)– Yeni Zelandiyada, Cənub Adasının cənub-şərqində yerləşən şəhər,həmçinin Otaqo regionunun inzibati mərkəzidir. Şəhər 1848-ci ildə Şotlandiya azad kilsə icması tərəfindən salınmış,Edinburq şəhərinin (gel dilində – Dan Edinn,Dùn Èideann) şərəfinə adlandırılmışdır. Danidin, ölkənin dörd əsas mərkəzlərindən biri sayılır, baxmayaraq ki, əhali baxımından yalnız yeddincidir. == Tarix == Arxeoloji araşdırmalara əsasən, günümüzün Danidin ərazisində yaranan ilk insan qrupları burada 13-14-cü əsrin sonlarında sağ qalan moa axtarışında olan maorilər idi.Nəhəng quşların tükənməsindən sonra, maorilər, oturma həyatı yaşamış, balıqçılıq, ovçuluq və toplama ilə məşğul olmuşdur.İngilis dənizçilərin məlumatlarına görə, 19-cu əsrin əvvəllərində yerli əhali bu cənub adasında ən böyük idi. Otago Körfezi sahilində ilk ağ kişi, 25 Fevral - 5 Mart 1770-ci il tarixləri arasında buranı kəşf etmiş Ceyms Kuk idi.Gəminin jurnalında, Kuk yaxınlığında bir çox pinqvin və dəniz pişiklərini müşahidə etdiyinə diqqət çəkirdi.Axtarışa gəlmiş avropalı dənizçiləri və körfəzin sahillərində yaşayan aboriqenlər arasında tədricən qızışan münaqişələr, nəticədə 1810-1823-cü illərin "Pişik Müharibəsinə" (ing.Sealers' War) gətirib çıxardı.Mübahisələrin mövzusunun ortadan qalxmasından - pişiklərin məhv edilməsindən- sonra müharibə sona çatdı. 1815-ci ildə Vilyam Taker (İng. William Tucker) tərəfindən idarə olunan ingilis köçkünlərinin kiçik bir qrupu sahildə bir kənd qurdu.Əvvəlcə maorilərlə əlaqələri xeyirxah idi, Tucker hətta evinə yerləşən maori qızı ilə evləndi.Ancaq 1817-ci ilin dekabrında qonşu komandirlərdən biri əsgərləri ilə kəndə gəldi və kolonistlərdən xərac tələb etdi.Sakinlər onlara lideri məmnun edən əmlakı verdi və düşündükləri kimi təhlükə keçdi.Ancaq növbəti gün qəflətən sakinlərə hücum edildi.Yalnız bir qaçmaq və limanda ingilis gəmisinə çıxmağı bacardı.Taker da daxil olmaqla bütün qalanlar öldürüldü və yeyildilər. Maori Salnamələri hücumun səbəbi olaraq liderin hədiyyələrdən narazılığını göstərir.

Dandi (ing. Dundee [dʌnˈdiː], şot.kelt Dùn Dèagh) — Böyük Britaniyada, Şotlandiya vilayətinin dördüncu böyük şəhəri.

Monarx kəpənək, danaid-monarx (lat. Danaus plexippus) – danaus cinsinə aid həşərat növü. Subaldırğanı son dərəcə zəhərli bitkidir. Bir çox heyvan üçün öldürücü olmasına baxmayaraq, möcüzəvi bir şəkildə monarx kəpənəklərinin tırtılları zəhərli subaldırğanı bitkisi ilə qidalanırlar. Çünki tırtılların subaldırğanının zəhərinə qarşı immunitetləri var. Bir çox heyvan subaldırğanıdan uzaq durduğu zaman Monarx kəpənəkləri onun yarpaqların hamısını yeyə bilirlər. Bundan başqa, bu zəhərdən müdafiə vasitəsi olaraq da istifadə edirlər. Monarx tırtılları başqa kəpənəklərdən fərqli olaraq çox parlaq rənglərə sahibdirlər. Bu, onların düşmənləri üçün bir xəbərdarlıqdır və onlara tırtılların yeyilməyəcək xüsusiyyətə sahib olduğunu göstərir. Tırtıllar kəpənəklərə çevridikdə də bu zəhər molekulları dəyişmədən və çox güclü bir şəkildə bədənlərində qalır.

Qənati-Məlik (Kirman) — İranın Rabor şəhristanında kənd. Qənati-Məlik (Fars) — İranda kənd.

Mamadış (tatar. Мамадыш; rus. Мамадыш) — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Tatarıstan Respublikasına daxildir.

Qanqdis, Qandisışan Transhimalay (çin. 冈底斯山) — Çində Tibet yaylası ilə Himalay dağlarına paralel uzanan, Brahmaputra və Satlec çayları arasında yerləşən dağ sistemi. == Ümumi xüsusiyyətlər == Dağ sisteminin uzunluğu 1600 km, eni isə ən geniş hissədə 300 km təşkil edir. Qanqdisin şərqində ən hündür nöqtə Nençentanqla (7162 m), mərkəzi hissədə Lyunbo-Kanqri (7095 m), qərb hissədə Alinq-Qanqri (6720 m) dağlarıdır. Hündürlüklərinin böyük qismi 5000-5500 metr arasında dəyişir. Aşırımlarının çoxu (Dinla, Koqbopa, Qorinq) 5000 metr və daha yüksəkdə yerləşir. Əsasən mezazoy erasında formalaşmışdır. Suxurlarının tərkibi qranit, kvarsit, əhəng daşından ibarətdir. Bundan başqa parlaq-qırmızı lava suxurlarına da rast gəlinir. Dağ sistemi öz növbəsində bir sıra silsilələrə bölünür.

Danabaş kəndinin müəllimi və ya Danabaş kəndinin məktəbi — Cəlil Məmmədquluzadənin 4 məclisli komediyası. 1921-ci ildə ilk variantda əsərin adı “Danabaş kəndinin müəllimi” olmuşdur. C.Məmmədquluzadə əsəri bu adla 1923-cü ildə Azərbaycan Dövlət Dram Teatrına təqdim etmişdir. Əsərin teatra təqdim edilən əlyazmasında Cəfər Cabbarlıya məxsus qeydlər vardır. Sonralar da bu ad unudulmamış, əsər “Danabaş kəndinin məktəbi” adı ilə çap olunmuş və həmin adla tamaşaya qoyulmuşdur. “Maarif və mədəniyyət” jurnalında “Danabaş kəndinin müəllimi” pyesinin "AzDram" Teatrının repertuarına daxil edilməsi haqqında xəbər vardır (1923, №1). Sonradan pyes "Danabaş kəndinin məktəbi" ası ilə çap edilir və tamaşaya qoyulur. Müstəqillik illərində ilk dəfə 2004-cü il nəşrində əsərin “Danabaş kəndinin müəllimi” əsil adı bərpa edilir. == Süjet == Pyesdə XIX əsrin axırlarında Azərbaycan həyatının ictimai mədəni mənzərəsini əks etdirən hadisələr təsvir olunur. Burada sənətkarın adi məişət hadisələrində böyük ictimai problemləri əks etdirmək istedadı aydın nəzərə çarpır.

Danabaş kəndinin məktəbi və ya Danabaş kəndinin müəllimi — Cəlil Məmmədquluzadənin 4 məclisli komediyası. Danabaş kəndinin məktəbi — Cəlil Məmmədquluzadənin "Danabaş kəndinin əhvalatları" povestinə daxil olan 2-ci əsər.

Valter Edvard Dandi (6 aprel 1886 – 19 aprel 1946, Baltimor, Merilend) — Amerikalı neyrocərrah və alim. O, Viktor Horsli (1857–1916) və Harvi Kuşinq (1869–1939) ilə birlikdə neyrocərrahiyyənin qurucu atalarından biri hesab olunur. Dandi çoxsaylı neyrocərrahi kəşfləri və yenilikləri, o cümlədən beyində serebrospinal mayenin sirkulyasiyasının təsviri, hidrosefal cərrahi müalicəsi, hava ventrikuloqrafiya və pnevmoensefaloqrafiyanın ixtirası, beyin endoskopiyası təsnifatı, ilk intensiv terapiya şöbəsinin qurulması, serebrovaskulyar neyrocərrahiyyənin yaranması ilə müşayiət olunan intrakraniya anevrizmanın ilk kliplənməsi ilə tanınır.

Anadır — Rusiyada qəsəbə. Çukotka Muxtar Dairəsinin inzibati mərkəzi. Anadır çayının ağzında salınmışdır. Bu qəsəbə Rusiyanın ən şərqi qəsəbəsidir. == Tarixi == Qəsəbənin tarixi bir əsrdən bir az çox olsa da, adının tarixi qədimdir. Bu adın mənşəyi yukagir dilindəki çay mənasına gələn "any-an" sözündən götürülmüşdü. Qəsəbə 1889-cu ildə Novomariinsk adı ilə salınmışdı. Lakin 1923-cü ildə qəsəbənin adı Anadır olaraq dəyişdirildi. 1965-ci ildə isə qəsəbə statusu aldı. == Əhalisi == 2010-cu il əhalinin siyahıyaalınması məlumatına görə Anadırın əhalisi 13045 nəfər olmuşdu.

Danalı (Əcəbşir)

Danaçı — Azərbaycan Respublikasının Zaqatala rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Əhalisi == Əhalinin əsas məşğuliyyəti taxılçılıq, tütünçülük, fındıqçılıq, tərəvəzçilik, bağçılıq və maldarlıqdır.

Dandıx — Azərbaycan Respublikasının Qəbələ rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Coğrafiyası == Təbiəti digər kəndlərdən daha cazibədardır. Uca dağların ətəyində səhər-səhər duman, çən çəkiləndən sonra göyün üzünün şəffaflığı, əzəmətli yüksəkliklər buranı özlərinə yaşam seçənlərin ruhuna hakim kəsilib. Suyu təmiz bulaqlardan qaynayır. Təbiət əsiri olan dandıqlılar heç pis də dolanmırlar. Payızda topladıqları meyvələr il ərzində satılaraq ailənin tələbatına uyğun xərclənir. Fərdi tərəvəz sahələrinin artması, mal-qaranın çoxalması da yaşayışın səviyyəsindən xəbər verir. == Toponimikası == Dandıx oyk, sadə. Qəbələ r-nunun Tikanlı i.ə.v.-də kənd. Zəngəlqaya dağının ətəyindədir.

Təndir — istilənmək üçün istifadə edilən bir növ manqal. Yerə çuxur qazılaraq edilən xüsusi bir sobaya da dandır deyilir. Təndirdə manqal kömürü, odun kimi yanacaqlar istifadə edilər. Ümumiyyətlə burada çörək bişirilər və ət qızardılar. == Təndirqoyma == Təndir üçün lazım olan sarı torpaq qəzil, saman, at qılı və s. qarışdırılıb əlavə olunandan sonra yaxşı-yaxşı hasil edilir, sonra təndirin badı (divarı) qoyulurdu. Təndirin dairəsi yuxarıya getdikcə kiçilir, badın qalınlığı, hamarlığı təndirqoyanın ustalığından asılı idi. Təndir qoyulub başa çatandan sonra o, yaxşı qurumalı idi. Təndirin çatlamaması, ovulmaması üçün onu üstüörtülü yerdə, çox vaxt sal daşların üstünə qoyurdular. Beləliklə, təndir nəmdən, yağışdan qorunurdu.

Dandıx — Azərbaycan Respublikasının Qəbələ rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. == Coğrafiyası == Təbiəti digər kəndlərdən daha cazibədardır. Uca dağların ətəyində səhər-səhər duman, çən çəkiləndən sonra göyün üzünün şəffaflığı, əzəmətli yüksəkliklər buranı özlərinə yaşam seçənlərin ruhuna hakim kəsilib. Suyu təmiz bulaqlardan qaynayır. Təbiət əsiri olan dandıqlılar heç pis də dolanmırlar. Payızda topladıqları meyvələr il ərzində satılaraq ailənin tələbatına uyğun xərclənir. Fərdi tərəvəz sahələrinin artması, mal-qaranın çoxalması da yaşayışın səviyyəsindən xəbər verir. == Toponimikası == Dandıx oyk, sadə. Qəbələ r-nunun Tikanlı i.ə.v.-də kənd. Zəngəlqaya dağının ətəyindədir.

Tanais (q.yun. Τάναϊς) — Don çayının mənsəbində antik şəhər (e.ə. III əsr — V əsr). Eramızın I əsrində Bosfor dövlətinin tərkibinə daxil idi. Şəhər Rostov-na-Donu şəhərindən 30 km qərbdə, Nedviqovka xutoru yaxınlığında yerləşir. Tanais qoruğu Rusiyanın ən böyük arxeoloji muzey-qoruqlarından biridir. Qoruq ərazisi təxminən 3 min hektardır. Qoruq ansamblına müxtəlif tarixi abidələr, fərqli zamanların mədəniyyət nümunələri, eləcə də paleolitdən tutmuş XIX əsrə kimi müxtəlif xalqların yaşayış məntəqələri daxildir. Tanais qədim yunan sivilizasiyasının ən ucqar şimal məntəqəsi hesab edilir. == Ümumi məlumat == Tanaisin əsası e.ə.

Anahit və ya Anais (erm. Անահիտ) — erməni mifologiyasında bərəkət, sağlamlıq, zəka, təbiət və fahişəlik ilahəsi. Erkən dövrlərdə Anahit müharibə ilahəsi olmuşdur. E.ə. III əsrdən başlayaraq b.e. I əsrinə, yəni xristianlığın yayılmasına qədər bu ilahə Mitra ilə birlikdə Ermənistanın əsas tanrıçası olmuşdur ki, bir çox mütəxəssislər həmin dövrü Anahit məbədlərinin təsiri ilə fahişəliyin geniş yayılması dövrü kimi xarakterizə edirlər. Erməni müəllifləri Anahiti daha çox Afrodita və Artemida ilə müqayisə etsələr də, adları çəkilən iki ilahədən fərqli olaraq Anahit daha çox fahişəlik ilahəsi kimi şöhrət tapmış, onun şərəfinə Ermənistanın müxtəlif ərazilərində ucaldılan və yüzlərlə erməni qızlarının və gənc oğlanların saxlandığı məbədlər dünyanın müxtəlif ölkələrindən gələn kişilər tərəfindən ziyarət edilmişdir. Strabondan başlayaraq antik tarixçilərin əksəriyyəti Anahitin fahişəlik ilahəsi olması və onun şərəfinə inşa edilmiş məbədlər haqqında maraqlı məlumatlar verirlər. Starbon xüsusi olaraq qeyd edir ki, "Anahitə ibadət edənlər fahişəliyə qurşanmışdılar … həmin vaxt Böyük Ermənistan hökmdarı Trdat Anahitə nəcib qadın, erməni xalqının isməti, şöhrəti və canlandırıcısı, böyük Aramazdın qızı və arvadı kimi həmd edirdi." Strabon, XI, XIX Ermənistanda əsas Anahit məbədləri Erez, Armavir və Artaşatda yerləşirdi. Sofen rayonu ərazisindəki dağlar isə Anahitin taxtı (Athor Anahta) hesab edilirdi.

Ayı (lat. Ursus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin ayıkimilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Ayılar Şimali Amerika, Cənubi Amerika, Avropanın şimalı və Asiyada yayılmışdır. == Bədən quruluşu == Böyük gövdələri, qısa ətrafları, uzun burunları, yumru qulaqları, qısa quyruğu var. Hər pəncədə (arxa və ön) 5 barmaq var. Hər barmağın ucunda uzun və iti dırnaq yerləşir. Arxa ayaqları üzərində duraraq insan kimi yeriyə bilirlər. Əksər ayıların rəngləri ağ, qara, qəhvəyi biri birrənglidir. Bu mənada sadəcə panda fərqlənir. Onun rəngi ağ-qara qarışıqdır.

Danabaş kəndinin müəllimi və ya Danabaş kəndinin məktəbi — Cəlil Məmmədquluzadənin 4 məclisli komediyası. 1921-ci ildə ilk variantda əsərin adı “Danabaş kəndinin müəllimi” olmuşdur. C.Məmmədquluzadə əsəri bu adla 1923-cü ildə Azərbaycan Dövlət Dram Teatrına təqdim etmişdir. Əsərin teatra təqdim edilən əlyazmasında Cəfər Cabbarlıya məxsus qeydlər vardır. Sonralar da bu ad unudulmamış, əsər “Danabaş kəndinin məktəbi” adı ilə çap olunmuş və həmin adla tamaşaya qoyulmuşdur. “Maarif və mədəniyyət” jurnalında “Danabaş kəndinin müəllimi” pyesinin "AzDram" Teatrının repertuarına daxil edilməsi haqqında xəbər vardır (1923, №1). Sonradan pyes "Danabaş kəndinin məktəbi" ası ilə çap edilir və tamaşaya qoyulur. Müstəqillik illərində ilk dəfə 2004-cü il nəşrində əsərin “Danabaş kəndinin müəllimi” əsil adı bərpa edilir. == Süjet == Pyesdə XIX əsrin axırlarında Azərbaycan həyatının ictimai mədəni mənzərəsini əks etdirən hadisələr təsvir olunur. Burada sənətkarın adi məişət hadisələrində böyük ictimai problemləri əks etdirmək istedadı aydın nəzərə çarpır.

Danabaş kəndinin əhvalatları — Cəlil Məmmədquluzadənin povesti. == Haqqında == Cəlil Mənməd Quluzadə 1894-cü ildə yazdığı "Eşşəyin itməkliyi" və "Danabaş kəndinin məktəbi" əsərlərinin ümumi adı. Əsərin əlyazması Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA-nın) Əlyazmalar İnstitutunun fondunda saxlanılır (inventar VI-359 (3595)). Tədqiqatçıların əksəriyyətinin fikrinə görə, Cəlil Məmmədquluzadə bu ad altında silsilə əsərlər yazmağı nəzərdə tutubmuş. Həmin əsərlər "Danabaş kəndinin əhvalatları" ümumi ad - sərlövhə altında birləşəcəkmiş. Onlardan biri ("Eşşəyin itməkliyi") yazılmış, ikincisi ("Danabaş kəndinin məktəbi") yarımçıq qalmışdır. "Danabaş kəndinin əhvalatları" adı isə "Eşşəyin itməkliyi" əsəri üzərində qalmış, bu povest "Danabaş kəndinin əhvalatları" adı ilə məşhurlaşmışdır. Əsər ilk dəfə yazıçının ölümündən sonra ayrıca kitabça kimi dərc olunmuş (1936), sonralar ədibin müxtəlif kitablarına, o cümlədən "Əsərləri" (1936), üçcildlik və altıcildlik "Əsərləri"nin I cildinə (1966, 1983) daxil edilmişdir. == Süjet == Əsərin sərlövhəsindən sonra kiçik bir remarka ("Nağıl edibdi lağlağı Sadıq. Yazıya götürübdü qəzetçi Xəlil") və Sokratın sözlərindən epiqraf verilib: "Qəlbimdən gələn səs mənə çox zadlar öyrədir.

Mamadış rayonu (tatar. Mamadış rayonı, Мамадыш районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın mərkəzində, Kama və Vyatka çaylarının sahilləri boyunca uzanır. Şimaldan Tatarıstanın Kukmara, şimal-qərbdən Teləçe, qərbdən Balık-Bişməse, cənub-qərbdən Çistopol, cənub və cənub-şərqdən Aşağı Kama, şərqdən Alabuqa rayonları ilə, şimal-şərqdən Udmurtiyanın Kizner rayonu ilə həmsərhəddir. Rayonun inzibati mərkəzi Mamadış şəhəridir. == Coğrafiyası == Sahəsinə görə Tatarıstan respublikasının ən böyük rayonudur. Sahəsi 2600,7 km²-dir. Hündürlüyü 180–200 m arasında dəyişir. == Tarixi == Rayonun ərazisi 1920-ci ilə qədər Mamadış qəzasına, 1920-1930-cu illərdə Mamadış kantonuna daxil idi. Rayon 10 avqust 1930-cu ildə təsis edilmişdir.

Vilhelm Frans Kanaris (alm. Wilhelm Franz Canaris‎ 1 yanvar 1887 – 9 aprel 1945) — Almaniya hərbi xadimi, admiral, Nasist Almaniyasında hərbi kəşfiyyat və əks-kəşfiyyat xidmətinin rəhbəri (1935–1944). İkinci Dünya Müharibəsinin sonuna yaxın britaniyalılarla əməkdaşlıq edərək alman müqavimətində iştirak etmiş və yəhudiləri Üçüncü Reyxdən xilas etməyə səy göstərmişdir. 1945-ci il aprelin 9-da edam edilmişdir. == Həyatı == === Ailəsi === 1887-ci il yanvarın 1-də Aplerbekdə (hazırda Dortmund şəhərinin bir rayonu) metallurgiya zavodunu idarəçisinin ailəsində anadan olmuşdur. Admiralın babası İoqan Yozef Kanaris Rur regionunda sənayenin öncüllərindən sayılır. Vilyamın özünün isə uşaqlıqdan dənizə böyük marağı var idi. 1938-ci ilə qədər özünü Yunan admiralı və azadlıq hərəkatının iştirakçısı Konstantin Kanarisin qohumu hesab edirdi. Sonradan əslində əcdadlarının Canarisi soyadı ilə Şimali İtaliyadan gələrək XVII əsrdə Almaniyada məskunlaşdığını və Lüteranlığa keçdiyini iddia edirdi. Bununla belə bir sıra tarixçilər hesab edir ki, Vilhelm Kanarisin Konstantin Kanaris ilə ümumi səcərəyə malik olması barədə yanılmamışdı, amma rəsmi ailə tarixi konyunktur səbəblərə görə dəyişdirilmişdir, çünki Almaniya Yunanıstana qarşı mübarizə aparan İtaliyanın müttəfiqi idi.

Mirzə Nəcəfəlixan Daniş (tam adı:Mirzə Nəcəfəlixan Daniş Həsənəli oğlu) — XIX əsr Azərbaycan şairi, "Əxtər qəzeti"nin təsisçilərindən biri olmuşdur. == Həyatı və təhsili == Mirzə Nəcəfəlixan Daniş Həsənəli oğlu Təbrizdə anadan olmuşdur. Fiqh, üsul, hədsiz, əxbar və ədəbiyyatı dərindən bilmişdir. === Vəfatı === istabulda şəhərində vəfat etmişdir. == Fəaliyyəti == === Diplomatik fəaliyyəti === 1885-ci ildə İstanbulda İran dövlətinin konsulu olmuşdur. === Bədii yaradıcılığı === İstanbulda konsul olarkən məşhur xəttat, alim və səyyah, "Təzkirət ül-xəttatin" əsərinin müəllifi Mirzə Sənqulaxla tanış olmuş, müasirlərinin Sənqulaxa həsr olunmuş mədhlərini toplayaraq "Məcmuəül-övsaf" (Mədhlər məcmuəsi) adı ilə çap etdirmişdir. "Əxtər qəzeti"nin (1875-96) təsisçilərindən biri olmuşdur. "Mizanül-məvazin fi əmrid-din" (Din işində yeganə ölçü; 1870-ci ildə İstanbulda çap edilmişdir) adlı əsəri var. Mirzə Mülküxan, Mirzə Fətəli Axundzadə, Mirzə Ağaxan Kirmani, Məhəmmədəli Tərbiyət və başqaları ilə dost və həmfikir olmuşdur. == Ədəbiyyat == Məhəmmədəli Tərbiyətin «Danişməndani-Azərbaycan».

Mirzə Rzaxan Daniş (tam adı: Mirzə Rzaxan Daniş Hacı Hüseyn oğlu) — Azərbaycan şairi, publisist == Həyatı və təhsili == Mirzə Rzaxan Daniş Hacı Hüseyn oğlu 1853-cü ildə Təbrizdə anadan olmuşdur. Mükəmməl təhsil almışdır. == Fəaliyyəti == === Diplomatik fəaliyyəti === Tiflis, Peterburq və İstanbulda İran(Qacarlar) dövlətinin konsulu və səfiri olmuşdur. 1899-cu ildə Haaqada keçirilən sülh konfransında İranı təmsil etmişdir. === Bədii yaradıcılığı === "Sülh" şeiri bir çox dilə tərcümə olunaraq,geniş şöhrət qazanmışdır.Mirzə Fətəli Axundzadənin tərtib etdiyi yeni əlifba haqqında risaləsini "Risaleyi-Rüşdiyyə" adlı ilə İstanbulda nəşr etdirmişdir 1879. "Müntəxəbati-Daniş" 1888 kitabının müəllifidir. == Ədəbiyyat == Məmmədzadə H.Mirzə Fətəli Axundov və Şərq, 1971; Məhəmmədəli Tərbiyətin «Danişməndani-Azərbaycan». Bakı,1987. == İstinadlar == "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası.

Anadır körfəzi — Berinq dənizinin ən böyük körfəzidir. Çukot yarımadası sahilində Çukot burnu və Navarin burunları arasında yerləşir. Körfəzin daxilində Krest və Anadır limanı adlı körfəzlər yerləşir. Sahilində Anadır şəhəri yerləşir. == Tarixi == 1648-ci ildə Semyon Dejnyovun ekspedisiyası zamanı aşkarlanmışdır. İlk xəritəsini 1665-ci ildə Kurbat İvanov tərtib etmişdir. == Coğrafiyası == Körfəzin uzunluğu 278 km, eni girəcəkdə 400 km, dərinliyi — 105 m təşkil edir. Günlük axınların sürəti 2,5-3 metrdir. İlin böyük qismi buzla örtülü olur. Körfəzə Anadır, Kalçalan, Velikaya, Tumannaya çayı axır.

Anadır rayonu (çuk. Кагыргын район) — Rusiya Federasiyası, Çukotka muxtar dairəsi tərkibindəki inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi Anadır şəhəridir (rayonun tərkibinə daxil deyil). == Coğrafiya == Çukotka muxtar dairəsinin cənubunda yerləşir. Rayonun sahəsi — 287 900 km². Rayonun cənub-şərq hissəsindən Rubikon çayı keçir. == Tarixi == Anadır rayonunda aşkar edilmiş bir neçə qədim yaşayış yerində aparılan qazıntılar bu yerlərdə ilk insanların erkən neolit ​​dövrünə təsadüf etdiyini göstərir. 1649-cu ildə səyyah Semyon Dejnev indiki Markovo kəndinin yaxınlığında qurulmuş qışlama yerində Anadır istinadgahının tikintisinə başladı. Kamçatka və ora gedən dəniz yolu kəşf edilməmişdən əvvəl Anadır istinadgahı xüsusi rol oynayırdı. Ancaq 1766-cı ildə İmperatriça II Yekaterinanın fərmanı ilə Anadır istinadgahı ləğv edilir.

Anadır (Yukagir dili Онандырь), (Çukot dili Йъаайваам) — Rusiyanın uzaq şimal-şərq dutaracağında yerləşir. Rusiyanın Çukot Muxtar Dairəsinin Anadır rayonu ərazisindən axır. == Tarixi məlumat == 1648-ci ildə Semyon Dejnyov Anadırın mənsəbində qışlamışdır. Sonradan ərazi Çukçalarla tiçari əlaqə quran taçirlərin əsas qışlaq yerinə çevrilmişdir. Çay haqqında ilk yazılı məlumatı Mixail Staduxin vermişdir. Sonradan isə Anadır çayını Dmitri Laptev araşdırmışdır. 1913-ci ildə P.İ Polevin ekspedisiyası zamanı Anadır çayının mənbəyi aşkarlanır. Hövzəsinin sahəsi və ona tökülən əsas qollar müəyyənləşir. Hövzənin xəritəsi tərtib edilir. === Adlanması === Yukagir dilində enu-en → anu-an → anu-on — «çay» mənasını verir.

Danalı (fars. دانالو‎) — İranın Şərqi Azərbaycan ostanının Əcəbşir şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 521 nəfər yaşayır (137 ailə).

Monarx kəpənək, danaid-monarx (lat. Danaus plexippus) – danaus cinsinə aid həşərat növü. Subaldırğanı son dərəcə zəhərli bitkidir. Bir çox heyvan üçün öldürücü olmasına baxmayaraq, möcüzəvi bir şəkildə monarx kəpənəklərinin tırtılları zəhərli subaldırğanı bitkisi ilə qidalanırlar. Çünki tırtılların subaldırğanının zəhərinə qarşı immunitetləri var. Bir çox heyvan subaldırğanıdan uzaq durduğu zaman Monarx kəpənəkləri onun yarpaqların hamısını yeyə bilirlər. Bundan başqa, bu zəhərdən müdafiə vasitəsi olaraq da istifadə edirlər. Monarx tırtılları başqa kəpənəklərdən fərqli olaraq çox parlaq rənglərə sahibdirlər. Bu, onların düşmənləri üçün bir xəbərdarlıqdır və onlara tırtılların yeyilməyəcək xüsusiyyətə sahib olduğunu göstərir. Tırtıllar kəpənəklərə çevridikdə də bu zəhər molekulları dəyişmədən və çox güclü bir şəkildə bədənlərində qalır.

Monarx kəpənək, danaid-monarx (lat. Danaus plexippus) – danaus cinsinə aid həşərat növü. Subaldırğanı son dərəcə zəhərli bitkidir. Bir çox heyvan üçün öldürücü olmasına baxmayaraq, möcüzəvi bir şəkildə monarx kəpənəklərinin tırtılları zəhərli subaldırğanı bitkisi ilə qidalanırlar. Çünki tırtılların subaldırğanının zəhərinə qarşı immunitetləri var. Bir çox heyvan subaldırğanıdan uzaq durduğu zaman Monarx kəpənəkləri onun yarpaqların hamısını yeyə bilirlər. Bundan başqa, bu zəhərdən müdafiə vasitəsi olaraq da istifadə edirlər. Monarx tırtılları başqa kəpənəklərdən fərqli olaraq çox parlaq rənglərə sahibdirlər. Bu, onların düşmənləri üçün bir xəbərdarlıqdır və onlara tırtılların yeyilməyəcək xüsusiyyətə sahib olduğunu göstərir. Tırtıllar kəpənəklərə çevridikdə də bu zəhər molekulları dəyişmədən və çox güclü bir şəkildə bədənlərində qalır.

Monarx kəpənək, danaid-monarx (lat. Danaus plexippus) – danaus cinsinə aid həşərat növü. Subaldırğanı son dərəcə zəhərli bitkidir. Bir çox heyvan üçün öldürücü olmasına baxmayaraq, möcüzəvi bir şəkildə monarx kəpənəklərinin tırtılları zəhərli subaldırğanı bitkisi ilə qidalanırlar. Çünki tırtılların subaldırğanının zəhərinə qarşı immunitetləri var. Bir çox heyvan subaldırğanıdan uzaq durduğu zaman Monarx kəpənəkləri onun yarpaqların hamısını yeyə bilirlər. Bundan başqa, bu zəhərdən müdafiə vasitəsi olaraq da istifadə edirlər. Monarx tırtılları başqa kəpənəklərdən fərqli olaraq çox parlaq rənglərə sahibdirlər. Bu, onların düşmənləri üçün bir xəbərdarlıqdır və onlara tırtılların yeyilməyəcək xüsusiyyətə sahib olduğunu göstərir. Tırtıllar kəpənəklərə çevridikdə də bu zəhər molekulları dəyişmədən və çox güclü bir şəkildə bədənlərində qalır.

Təndir çörəyi — yerdə açılan və ətrafı palçıqla suvanmış bir çuxurun içində bişirilən çörək. Çörək təndirin üzərinə yapışdırılaraq bişirilir. == Ümumi məlumat == Təndir çörəyi də kövrək çörəyi kimi bol miqdarda hazırlanıb uzun müddət saxlana bilər. Orta əsrlərdə Bakı əhalisinin məişətində ən çox yayılmış tikililər sırasına çörək bişirmək üçün nəzərdə tutulan təndirləri də aid etmək olar. İçəri Şəhərin müxtəlif sahələrindəki arxeoloji qazıntılar nəticəsində orta əsrlərdə Bakıda çörək bişirməsi üsulunu öyrənməyə imkan verən çoxlu sayda təndir aşkar edilmişdir. Azərbaycanda çörək bişirilməsinin çox qədim tarixi vardır. Arxeoloji tədqiqatların nəticələri göstərir ki, Bakıdan aşkar edilmiş təndirlərin öyrənilməsi İçəri Səhərin qaranlıq səhifələrinin işıqlandırılmasına kömək edəcəkdir. Təndir çörəyi hazırlamaq üçün müxtəlif ərzaqlardan istifadə edilir. Xəmirin gəlməsi üçün əvəllər acıtmadan (bir kündə xəmiri saxlayıb qıcqırtmaq) istifadə edilirdi. Müasir dövrdə acıtmanın əvəzinə quru mayadan istifadə edilir.

İrəvani Daniş Hacı Hüseyn. Daniş Hacı Hüseyn İrəvani XIX əsrin ortalarında İrəvanda doğulmuşdur. O, Mirzə Rzaxanın atasıdır. Əsas yaradıcılığı poeziya olub, şeirlərini Ərfəüddövlə təxəllüsü ilə yazmışdır. Gənc yaşlarından Təbrizə oxumağa getmiş və həmişəlik də orada yaşamışdır. == Mənbə == Ziyəddin Məhərrəmov, "İrəvanda məktəbdarlıq və maarifçilik", Bakı, Nurlan nəşriyyatı, 2010.

Daniş Mirzə Lütfəli ağa (Təbriz – 1931) – Məhəmmədkazım Təbrizinin oğlu və Sədrül-əfazil ləqəbi daşıyan Daniş Azərbaycanın tanınmış ədiblərindən və məşhur mədəniyyət xadimlərindəndir. == Həyatı == O, fars və ərəb dillərində nəzm və nəsrdə öz dövrünün görkəmli şəxsiyyətlərindən olmuşdur. Daniş hicri qəməri 1350 (1931)-ci ildə vəfat etmişdir. Ərəb və fars dillərində onun bir çox əsərləri vardır. Onlar aşağıdakılardır: mühazirə haqqında "Hezar dastan" – ("Min dastan", "Müləxxəs"adlı təzkirə, inşa və məktublar haqqında "Cəvahirül-bəlağə" və "Naməkdan".