Поиск по словарям.

Noy İvanoviç Avaliani (13 fevral 1922 – 21 fevral 2010, Moskva) — Sovet baleti, kino aktyoru, xoreoqraf, rejissor, RSFSR Xalq Artisti (1991). == Həyatı == Nuy Avaliani 13 fevral 1922-ci ildə dünyaya gəlib. 1957-ci ildə Moskva balet məktəbini bitirmişdir. 1940–1963-cü illərdə Böyük baletinin solisti idi. Daha sonra Moskva kinoteatrlarında xoreoqraf, xüsusilə də "Taqanka" teatrında işləmişdir. 21 fevral 2010-cu ildə Moskvada ömrünün 88-ci ilində vəfat etmişdir. == Filmoqrafiya == Duel (film, 1957) Qafqaz əsiri və ya Şurikin yeni macəraları (film, 1966) Fəsillər (film, 1968) Əzabdan gəzmək (film, 1974) Nəhəng olanda filmin ilk kreditlərində mənfi bir xarakter (film, 1978) Piltə (film, 1979) Mən bir nəhəng olanda (film, 1978) == Mükafatları == SSRİ dövlət mükafatı — 1976 "Leninqradın 250 illik xatirəsinə" medalı — 1960 "1941-1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı — 1958 RSFSR-in xalq artisti — 1991 == İstinadlar == == Mənbə == Ной Авалиани: На Таганке у меня затанцевали все! // Линия : Приложение к журналу "Балет". — 2010. — № 1.

Noy Nikolayeviç Jordaniya gürc. ნოე ნიკოლოზის ძე ჟორდანია; 2 (14) yanvar 1868, Lançxuti, Ozurqeti qəzası[d], Kutaisi quberniyası, Rusiya imperiyası – 11 yanvar 1953, Paris, Dördüncü Fransa Respublikası) — Gürcüstanın dövlət xadimi, gürcü menşeviklərinin lideri, jurnalist. == Həyatı == 20 əsrin 90-cı illərindən sosial-demokrat hərəkatında iştirak etmiş, Cənubi Qafqazda ilk sosial-demokrat təşkilatı "Mesamedasi" qrupuna daxil olmuşdur. I Dövlət dumasınm deputatı, sosial-demokrat fraksiyasının sədri (1906) idi. 1912 ildə Bakıda "Naşe slovo" menşevik qəzetinin redaktorlanndan olmuşdur. Fevral inqilabından (1917) sonra Tiflis Fəhlə Deputatları Sovetinin, 1918–1921 illərdə isə Gürcüstan menşevik hökumətinin sədri olmuşdur. Gürcüstanda sovet hakimiyyəti elan edildikdən (1921, 25 fevral) sonra mühacirətdə yaşamış, Gürcüstan mühacir təşkilatının rəhbərlərindən biri kimi geniş fəaliyyət göstərmişdir.

Yuval Noah Harari (ivr. ‏יובל נח הררי‏‎; 24 fevral 1976) – İsrail tarixçisi. Yerusəlim Yəhudi Universitetində tarix professoru kimi fəaliyyət göstərir. "Sapiens: Bəşəriyyətin qısa tarixi" (2014) və "Homo Deus: Sabahın qısa tarixi" (2015) əsərlərinə görə tanınır. Onun əsərləri iradə azadlığı, şüurlanma və intellekt kimi mövzulara toxunur. Yuvalın ilkin nəşrlərində adını qeyd etdiyi məqamlardan biri 70.000 il əvvəl baş vermiş "təfəkkür inqilabı"dır. Belə ki, bu inqilab sayəsində Homo sapiens rəqibləri neandertalları üstələmiş, idrak edilən dil formalaşdırmış, mürəkkəb cəmiyyətlər yaratmış, digər yırtıcı heyvanları keçmişdirlər. Alimin son kitabları daha çox öyrədici xarakter daşıyır. Harariyə görə Homo sapiens növü yaxın gələcəkdə yox olacaq və yerini daha inkişaf etmiş insan irqi alacaq. == Arxaplan == Yuval Noah Harari 26 fevral 1976-cı ildə İsrailin Kiryat-Ata şəhərində anadan olub.

10 Noyabr Atatürkün anım günü və Atatürk həftəsi — 10 noyabr 1938-ci ildə saat 09:05-də həyatını itirən, Türkiyə qurucusu və ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürk xatirəsinə hər il tutulan milli yasdır. 10 noyabr gününü əhatə edən Atatürk Həftəsi isə Atatürkün yurd daxilində anıldığı, qanun və inqilablarının izah edildiyi, radio və televiziyada danışıqlarının öz səsindən nümayiş olunduğu, Atatürklə əlaqədar filmlərin göstərildiyi; Noyabrın 10–16-dək davam edən həftə adlanır. 10 noyabr günləri saat 09: 05-də fit səsləriylə birlikdə Türkiyə daxilində 2 dəqiqə sükutla Atatürk xatirəsinə hörmət duruşuna keçilir. Ardından Türkiyə Böyük Millət Məclisi binası önündəki bayraqlar xaric, Türkiyədəki bütün rəsmi binalarda və ölkənin xarici nümayəndəlikləri bayraqları, yas göstəricisi olaraq yarıya endirilər. Anıtqəbirdəki bayraqlar digər günlərdə heç bir səbəbə görə yarıya endirilmir. Bayraq daimi qaldırılmadığı yerdə bayraq əvvəlcə göndərən tərəfə çəkilir; sonra iki dəfə azalır. == Rəsmi mərasimlər == === Anıtqəbirdə təşkil edilən mərasimlər === Paytaxt Ankaradakı mərasimlər prezidenti, prezidenti müavini, Məclis Başçısı, Məclisdə qrupu olan siyasi partiyaların ümumi başçıları, Baş qərargah Başçısı, qüvvət komandirləri və digər dövlət nümayəndələrinin iştirakı ilə Anıtkqəbirdə həyata keçirilir. Mərasim Aslan Yolunda gəzinti ilə başlayır. Yürüşdən sonra Prezident Atatürkün məqbərəsinə çələng qoyur. 09:05-də dövlət adamları iki dəqiqə sükut içində dayanır və İstiqlal Himnini oxuyur.

10 Noyabr Atatürkün anım günü və Atatürk həftəsi — 10 noyabr 1938-ci ildə saat 09:05-də həyatını itirən, Türkiyə qurucusu və ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürk xatirəsinə hər il tutulan milli yasdır. 10 noyabr gününü əhatə edən Atatürk Həftəsi isə Atatürkün yurd daxilində anıldığı, qanun və inqilablarının izah edildiyi, radio və televiziyada danışıqlarının öz səsindən nümayiş olunduğu, Atatürklə əlaqədar filmlərin göstərildiyi; Noyabrın 10–16-dək davam edən həftə adlanır. 10 noyabr günləri saat 09: 05-də fit səsləriylə birlikdə Türkiyə daxilində 2 dəqiqə sükutla Atatürk xatirəsinə hörmət duruşuna keçilir. Ardından Türkiyə Böyük Millət Məclisi binası önündəki bayraqlar xaric, Türkiyədəki bütün rəsmi binalarda və ölkənin xarici nümayəndəlikləri bayraqları, yas göstəricisi olaraq yarıya endirilər. Anıtqəbirdəki bayraqlar digər günlərdə heç bir səbəbə görə yarıya endirilmir. Bayraq daimi qaldırılmadığı yerdə bayraq əvvəlcə göndərən tərəfə çəkilir; sonra iki dəfə azalır. == Rəsmi mərasimlər == === Anıtqəbirdə təşkil edilən mərasimlər === Paytaxt Ankaradakı mərasimlər prezidenti, prezidenti müavini, Məclis Başçısı, Məclisdə qrupu olan siyasi partiyaların ümumi başçıları, Baş qərargah Başçısı, qüvvət komandirləri və digər dövlət nümayəndələrinin iştirakı ilə Anıtkqəbirdə həyata keçirilir. Mərasim Aslan Yolunda gəzinti ilə başlayır. Yürüşdən sonra Prezident Atatürkün məqbərəsinə çələng qoyur. 09:05-də dövlət adamları iki dəqiqə sükut içində dayanır və İstiqlal Himnini oxuyur.

10 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 314-cü günü. (uzun ildə 315-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 51 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === === Azərbaycana aid hadisələr === 2020 — İkinci Qarabağ müharibəsi: Azərbaycan, Ermənistan və Rusiya arasında Dağlıq Qarabağ atəşkəs bəyanatı imzalanmışdır.

11 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 315-ci günü. (uzun ildə 316-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 50 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1889 — Vaşinqton ABŞ-nin 42-ci ştatı olub. === 1901–cari === 1975 — Anqola müstəqil olmuşdur. 2020 — Vanuatuda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1994 — Azərbaycan və Qambiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2004 — Azərbaycan və Ekvatorial Qvineya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

12 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 316-cı günü. (uzun ildə 317-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 49 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1954 — Ellis adası fəaliyyətini dayandırıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1995 — Azərbaycanda Parlament seçkiləri keçirilib. 1997 — İlk neft Azərbaycanın Çıraq neft yatağından Supsaya göndərilir. 2014 — Ağdam rayonunun Kəngərli kəndi yaxınlığında Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ermənistan Silahlı Qüvvələrinə məxsus hərbi helikopteri vurmuşdur.

13 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 317-ci günü. (uzun ildə 318-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 48 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 31 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1994 — İsveçdə keçirilən referendumda seçicilər Avropa Birliyinə üzv olmaq qərarına gəliblər. 2015 — İŞİD terrorçuları Parisdə intiharçı partlayışlar, kütləvi atışmalar və girov böhranı da daxil olmaqla bir sıra koordinasiyalı terror aktları törədib.

14 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 318-ci günü. (uzun ildə 319-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 47 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 1 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1851 — Herman Melvillin "Mobi Dik" əsəri ABŞ-də nəşr olunub. 1889 — Jurnalist Nelli Blay 80 gündən az müddətdə dünyanı səyahət etmək üçün uğurlu cəhdə başlayır. O, səyahəti 72 günə tamamlayır.

15 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 319-cu günü. (uzun ildə 320-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 46 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1920 — Cenevrədə Millətlər İttifaqının ilk iclası keçirilib. 1938 — Üçüncü Reyx Büllur gecə hadisəsindən sonra yəhudi uşaqlarını dövlət məktəblərində oxumağı qadağan edib. 2001 — Microsoft Xbox oyun konsolunu təqdim edib. 2006 — Al Jazeera English təsis edilib. 2013 — Sony PlayStation 4 (PS4) oyun konsolunu təqdim edib. === Azərbaycana aid hadisələr === 1999 — Lider Jazz FM radio kanalı təsis edilib.

16 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 320-ci günü. (uzun ildə 321-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 45 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 3 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1907 — Oklahoma ABŞ-nin 46-cı ştatı olub. 1938 — LSD ilk dəfə Albert Hofmann tərəfindən Bazeldəki Sandoz Laboratoriyalarında erqotamindən sintez edilmişdir. 1940 — Holokost: İşğal olunmuş Polşada nasistlər Varşava gettosunu ətrafdan bağlayırlar. 1945 — UNESCO təsis olunub. 1988 — Estoniya Sovet Sosialist Respublikasının Ali Soveti Estoniyanın "suveren" olduğunu bəyan edir, lakin müstəqilliyini elan etmir. === Azərbaycana aid hadisələr === 1994 — Azərbaycan və Əfqanıstan arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. == Doğumlar == === 1600-cü ildən əvvəl === E.ə.

16 noyabr hadisələri — 2021-ci 16 noyabr saat 11.00–18.00-a qədər Laçın–Kəlbəcər rayonu təmas xəttində baş vermiş Azərbaycan–Ermənistan arasında anti-terror əməliyyatı. Əks-həmlə əməliyyatı nəticəsində Ermənistan Respublikasının 2 postu Azərbaycan Respublikasının nəzarəti altında keçmişdir. Hərbi əməliyyatlar zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 7 hərbi qulluqçusu şəhid, 10 hərbi qulluqçusu isə yaralanmışdır. == Hadisə == == Nəticə == Rusiyanın təşəbbüsü ilə Azərbaycan və Ermənistan arasında 16 noyabr saat 18.00-dan etibarən atəşkəs elan edilib. Ermənistanın demarkasiya və delimitasiya prosesinə başlamağa hazır olduğunu bildirdi. Ermənistanda etirazlar başladı. Əhali Nikol Paşinyanı istefaya çağırır. Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan Zəngəzur dəhlizinin açılması barədə sənədi imzalayıb. == Reaksiyalar == Rusiya Federasiyasının prezidenti Vladimir Putinlə İran İslam Respublikasının prezidenti Seyid İbrahim Rəisi arasında telefon danışığı olub. Onlar Azərbaycan–Ermənistan təmas xəttində baş verən gərginlikdən danışıblar.

17 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 321-ci günü. (uzun ildə 322-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 44 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 4 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1869 — Misirdə Aralıq dənizini Qırmızı dənizlə birləşdirən Süveyş kanalının açılışı olub. === 1901–cari === 1929 — Argentina milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1989 — Soyuq müharibə: Məxməri inqilab başlayır: Praqada tələbə nümayişi çevik qüvvələr tərəfindən yatırılır. Bu, kommunist hökumətini devirməyə yönəlmiş üsyana səbəb olur (üsyan dekabrın 29-da uğur qazanır). 2003 — Aktyor Arnold Şvartseneggerin Kaliforniya qubernatoru kimi fəaliyyəti başlayıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1959 — Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası təsis edilib. 1988 — Şuşada Topxana meşəsinin qırılmasına etiraz əlaməti olaraq Bakının Lenin meydanında kütləvi etiraz aksiyasi keçirilmişdir.

18 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 322-ci günü. (uzun ildə 323-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 43 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 5 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1883 — ABŞ və Kanada dəmir yolları minlərlə yerli vaxtın çaşqınlığına son qoyaraq beş standart kontinental saat qurşağı təsis edib. === 1901–cari === 1963 — İlk düyməli telefon fəaliyyətə verilib. 2020 — Samoada ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 — Azərbaycan və Gürcüstan arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1993 — Azərbaycan və Zambiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

19 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 323-cü günü. (uzun ildə 324-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 42 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 6 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1969 — Braziliya futbolçusu Pele 1000-ci qolunu vurmuşdur. === Azərbaycana aid hadisələr === 1996 — Azərbaycan və Kot-d'İvuar arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

1 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 305-ci günü. (uzun ildə 306-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 60 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 19 oktyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1926 — Uruqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1993 — Maastrixt sazişi qüvvəyə minir və rəsmi olaraq Avropa İttifaqını təsis edir. 1996 — Avstraliya milli futbol komandası OFK Millətlər Kubokunu qazanıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1906 — "Füyuzat" jurnalı ilk dəfə nəşr olunub. 1994 — Azərbaycan və Qvatemala arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2015 — Azərbaycanda Parlament seçkiləri keçirilib. 2017 — "Metafizika" jurnalı təsdiq edilib.

=== 28 noyabr === Chespirito — 85 yaşında vəfat edib. === 19 noyabr === Həbibə Qasımova — 92 yaşında Bakı şəhərində vəfat edib.

=== 27 noyabr === Tofiq Hacıyev — 79 yaşında vəfat edib. === 26 noyabr === İsmayıl Tağıyev — 38 yaşında vəfat edib. Vüqar Nəsibov — 40 yaşında vəfat edib. === 13 noyabr === Marton Fülop — 32 yaşında vəfat edib. === 3 noyabr === Əhməd Çələbi — 71 yaşında vəfat edib.

=== 26 noyabr === Fidel Kastro — 90 yaşında vəfat edib. === 20 noyabr === Konstantinos Stefanopulos — 90 yaşında vəfat edib. === 16 noyabr === Fikrət Sadıq — 86 yaşında vəfat edib. === 1 noyabr === Taleh Həmid — 65 yaşında vəfat edib.

2018-ci il noyabr ayında vəfat edənlərin siyahısı.

20 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 324-cü günü. (uzun ildə 325-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 41 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 7 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 284 — Diokletian Roma imperatoru seçilib. === 1601–1900 === === 1901–cari === 1985 — Microsoft tərəfindən hazırlanmış ilk qrafik fərdi kompüter əməliyyat sistemi olan Microsoft Windows 1.0 buraxılıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1975 — Bakıda Üzeyir Hacıbəylinin ev-muzeyi açılıb. 1991 — Qarabağ müharibəsi: Xocavənd rayonunun Qarakənd kəndinin yaxınlığında, Ağdam rayonunun Mərzili kəndi ərazisində Azərbaycana məxsus hərbi helikopter Ermənistan Silahlı Qüvvələri tərəfindən vurulub. 1995 — Azərbaycan və Litva arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1998 — Azərbaycan Fotoqraflar Birliyi təsis edilib. 2020 — Ağdam rayonu Azərbaycana rəsmi olaraq geri qaytarılmışdır.

21 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 325-ci günü. (uzun ildə 326-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 40 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 8 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1789 — Şimali Karolina ABŞ-nin 12-ci ştatı olub. === 1901–cari === 1962 — Çin Xalq Azadlıq Ordusu Çin-Hindistan sərhəd müharibəsində birtərəfli atəşkəs elan edib. 1965 — Qana milli futbol komandası Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1957 — Neft Daşlarında qasırğa zamanı 21 nəfər həlak olmuşdur. 1992 — Yeni Azərbaycan Partiyası təsis edilib.

22 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 326-cı günü. (uzun ildə 327-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 39 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 9 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1869 — Şotlandiyanın Dambarton şəhərində "Katti Sark" kliperi işə salınıb. === 1901–cari === 1956 — XVI Yay Olimpiya Oyunları Melburn və Stokholmda keçirilib. 1963 — ABŞ prezidenti Con Kennedi Dallasda qətlə yetirilmişdir. 1995 — Dünyanın ilk uzun metrajlı kompüter animasiya filmi olan "Oyuncaqların hekayəsi" buraxılmışdır. 2004 — Ukraynada Narıncı inqilab başlamışdır. 2005 — Angela Merkel Almaniyanın ilk qadın kansleri olmuşdur.

23 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 327-ci günü. (uzun ildə 328-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 38 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 10 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1910 — Yohan Alfred Ander İsveçdə edam edilən sonuncu şəxs olmuşdur. 1963 — BBC hazırda dünyanın ən uzun sürən elmi fantastik dramı olan "Doktor Kim" serialının ilk epizodunu yayımlayıb. 2019 — Malayziyadakı sonuncu Sumatra kərgədanı olan İmam ölmüşdür və kərgədanların ölkədə rəsmi olaraq nəsli kəsilmişdir. === Azərbaycana aid hadisələr === 1919 — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti və Ermənistan Demokratik Respublikası arasında Azərbaycan-Ermənistan sazişi imzalanmışdır. 1993 — Azərbaycan və Slovakiya arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 1994 — Azərbaycan və Nikaraqua arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

24 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 328-ci günü. (uzun ildə 329-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 37 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 11 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1859 — Çarlz Darvinin "Növlərin mənşəyi" kitabı nəşr olunub. === 1901–cari === === Azərbaycana aid hadisələr === 1959 — Yardımlı rayonunun Ərus və Jiy kəndləri ərazisinə dəmir meteorit düşmüşdür. 1995 — Azərbaycan və Bruney arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

25 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 329-cu günü. (uzun ildə 330-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 36 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 12 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 1487 — Yorklu Elizabet İngiltərə kraliçası olaraq taclanıb. === 1601–1900 === === 1901–cari === === Azərbaycana aid hadisələr === 1667 — Şamaxıda 80000 nəfərin həlak olduğu zəlzələ baş vermişdir. 1910 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Üzeyir Hacıbəyovun "Rüstəm və Söhrab" operasının premyerası keçirilmişdir. 1983 — Ağdam şəhərində Çörək muzeyi açılmışdır. 2020 — Kəlbəcər rayonu Azərbaycana rəsmi olaraq geri qaytarılmışdır.

28 noyabr — Qriqorian təqvimində ilin 332-ci günü. (uzun ildə 333-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 33 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 15 noyabr tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1627 — İsveç İmperiyası və Reç Pospolita arasında Oliva donanma müharibəsi baş vermişdir. === 1901–cari === 1943 — İkinci Dünya Müharibəsi: Tehran konfransı: ABŞ prezidenti Franklin Ruzvelt, Böyük Britaniyanın baş naziri Uinston Çörçill və Sovet İttifaqının rəhnəri İosif Stalin müharibə strategiyasını müzakirə etmək üçün Tehranda görüşmüşlər. 1964 — Mariner proqramı: NASA Marsa doğru Mariner 4 zondunu buraxıb. 1967 — İlk pulsar (Kiçik Tülkü bürcündə) astronomlar Coselin Bell Bernell və Antoni Hyuiş tərəfindən kəşf edilib. 1975 — Şərqi Timor Portuqaliyadan müstəqilliyini elan edib. 1991 — Cənubi Osetiya Gürcüstandan müstəqilliyini elan edib.

Non-no (ノン－ノ) – Shueisha nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunan Yaponiya dəb və həyat tərzi jurnalı. Qızlar üçün nəzərdə tutulub. Tokio şəhərində nəşr olunur. Jurnalın oğlanlar üçün nəzərdə tutulmuş versiyası "Men's Non-no" ilk dəfə 1987-ci ildə nəşr olunub. == Tarixi == "Non-no" 1971-ci ildə iki həftəlik jurnal kimi qurulmuşdur. İlk buraxılışı 1971-ci ilin fevralında işıq üzü görmüşdür. Jurnalın adı aynu dilində "çiçək" mənasına gələn sözdən gəlir. "CanCam" jurnalı kimi "Non-no" jurnalı da Yaponiyanın köklü dəb jurnallarından biridir. Jurnal yeniyetmə və 20 yaşlarında olan qızlar üçün nəzərdə tutulub. Dedi-qodulara köklənmək əvəzinə "Non-no" jurnalı oxucularını öz kimliklərini inkişaf etdirməyə kömək edən materiallarla tanış edir.

Xoy (azərb. Xoy‎; fars. خوی‎) — İran İslam Respublikasının Qərbi Azərbaycan ostanındakı Xoy şəhristanının inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 km².-dir. 2012-ci ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 200,985 & 354,309 nəfərdir. == Tarixi == Xoy şəhərinin tarixi e.ə. 3000–4000-ci illərdən başlayır. Şumer mənbələrində adı çəkilən Arrata adlı bölgənin bugünkü Urmiya ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğu tarixçilər tərəfindən təsdiqlənmişdir. O illərdə bu bölgədə məskunlaşmanın olması da öz təsdiqi tapmışdır. Əvvəlcə Xoy şəhəri Azərbaycan ərazisində qurulan Manna dövlətinin sərhədləri içində olmuş, sonra Van və onun ətrafını özündə birləşdirən Urartu dövlətinin ərazisinə qatılmışdır.

Ney — ağacdan, qamışdan ya da bürüncdən qayırılan üfləmə musiqi aləti. == Söz açımı == == Tarixçə == Qədim çalğı alətlərindən hesab olunur. Onun yaranma tarixi eramızdan çox-çox əvvəllərə aid edilir. Müxtəlif növləri Yaxın və Uzaq Şərq xalqları arasında, eləcə də dünyanın bir çox ölkələrində geniş yayılmışdır. Azərbaycanda neyin bir neçə növü mövcud olmuşdur. Neyin naləsini Füzuli belə təsvir edir: == Növləri == XIV-XV əsrlərdə yaşayıb-yaratmış görkəmli musiqişünas alim Əbdülqadir Marağai "Məqasid əl-əlhan" (Nəğmələrin məqsədi) əsərində həmin dövrlərdə neyin iki növünün: ağ və qara neyin mövcudluğu barədə məlumat verir. XX əsrin əvvəllərinə kimi musiqi dünyasını möcüzəli səsi ilə ilhama gətirən ney bir zamanlar tamamilə unudulsa da, son illərdə yenidən musiqi məclislərinin bəzəyinə çevrilmişdir. Misirdə, İranda, Türkiyədə uzunluğuyla fərqlənən bir neçə cür ney var. Örnəyin, Türkiyədə çalınan muğamlardan asılı olaraq 12 cür neydən istifadə olunur: bolaheng nisfiye, bolaheng-süpürde mabeyni, süpürde, müstahsen, yıldız, kız, kız-mansur mabeyni, mansur, mansur-şah mabeyni, şah, davud, davud-bolaheng mabejni, bolaheng . Ağ ney Qara ney (mizmar) Hind neyi keçmişdə Azərbaycana Hindistandan gətirilmişdir.

Nom (Misir) — Qədim Misirdə inzibati mahal. Nom (Alyaska)— ABŞ-də şəhər.

Not (lat. nota – qeyd, işarə) 1. Hər hansı musiqi səsinin şərti qrafik işarəsi. 2. Musiqi və ya mahnıda səsin özü. 3. Qrafik işarələrlə yazılmış musiqi əsərlərinin mətni; belə mətnlərdən ibarət dəftər, kitab və s. == Tarixçə == Müasir beynəlxalq not yazısı millətlər arasında yayıldığı vaxtdan çox-çox əvvəl, hər xalqın özünə məxsus işlətdiyi musiqi işarələrinin özü də müəyyən müddət ərzində təkmilləşməyə doğru inkişaf prosesi keçmişdir. Ayrı-ayrı xalqların yazı sistemi, daha doğrusu əlifbası müxtəlif olduğu kimi, not yazısı da əvvəllərdə cürbəcür olmuşdur. Çünki, ibtidai not yazısının ilk işarələri əslində hər xalqın işlətdiyi əlifba hərfləri əsasında düzəldilmişdir.

Soylar — nəsillər, familiyalar. Sosial həyatın ən mühüm anlayışlarından biri. O, sinfi cəmiyyətə qədərki dövrün əsas ictimai-iqtisadi hüceyrəsidir. Nəsil öz mənşəyini vahid bir əcdaddan götürən qan qohumlarının ittifaqıdır. Antik dünyada nəsil sözünə "gens" anlayışı uyğun gəldiyindən kentil quruluş, kentil təşkilat terminlərindən də istifadə olunur. Ana nəsli – ana xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Ata nəsli – isə ata xətti ilə qohum olan qan qohumlarının ittifaqıdır. Qərbi Avropa ədəbiyyatında "klan" termini ata nəsli termini ilə sinonim sayılır. Məsələn, Şotlandiyada ata nəsli quruluşu klan quruluşu kimi xarakterizə olunur. Nəsli ağsaqqallar idarə edirdilər.

Toy — çoxlu adət-ənənələrlə müşayiət olunan, evlənmə prosesinin son mərhələsi, qonaqlıqla başa çatan şənlik, çalıb oynamaq mərasimi. Toyun sosial əhəmiyyəti yeni ailənin yaradılması, qohumluq əlaqələrinin qurulması, ailə və yaş statusunun dəyişməsi, ər-arvadın statusunun ictimaiyyət tərəfindən tanınması ilə əlaqədardır. Toy özündə dil, folklor-poetik, ritual, musiqi, vizual və digər planları birləşdirir. Bir çox xalqlarda toya gəlinin ata-ana evindən bəy evinə ritual olaraq köçürülməsi, hədiyyə mübadiləsi, süfrə və s. adətlər daxildir. Bütün xalqlar arasında bir çox inanclar, əlamətlər və mərasimlər toyla əlaqələndirilir. Dindarlar üçün toy dini ayinlərlə (xristianlıqda toy, islamda nikah və s.) müşayiət olunur. == Tarixi == Azərbaycanda evlənməyin ənənəvi yolu qızı elçilik vasitəsilə ilə nişanlayıb toy etmək olmuşdur. Ulu babalarımız "toy" dedikdə, şənlik məclisi, qonaqlıq, yeyib-içmək, çalıb-oynamaq başa düşüblər. El arasında deyilir: "Filankəs şadyanalıq edib toy çaldırıdı".

Xoy (azərb. Xoy‎; fars. خوی‎) — İran İslam Respublikasının Qərbi Azərbaycan ostanındakı Xoy şəhristanının inzibati mərkəzi. Şəhər ərazisi 30 km².-dir. 2012-ci ildə aparılmış siyahıya almanın yekunlarına əsasən əhalisi 200,985 & 354,309 nəfərdir. == Tarixi == Xoy şəhərinin tarixi e.ə. 3000–4000-ci illərdən başlayır. Şumer mənbələrində adı çəkilən Arrata adlı bölgənin bugünkü Urmiya ilə Van şəhərləri arasındakı bölgə olduğu tarixçilər tərəfindən təsdiqlənmişdir. O illərdə bu bölgədə məskunlaşmanın olması da öz təsdiqi tapmışdır. Əvvəlcə Xoy şəhəri Azərbaycan ərazisində qurulan Manna dövlətinin sərhədləri içində olmuş, sonra Van və onun ətrafını özündə birləşdirən Urartu dövlətinin ərazisinə qatılmışdır.

Now (Türkiyənin televiziya kanalı)

Abati — İranın Qərbi Azərbaycan ostanında kənd.. == Coğrafi yerləşməsi == Xoy şəhristanının Rəhal bölgəsinin Nazlı kəndistanında, Xoy şəhərindən 16,5 km cənubda, Xoy-Şahpur avtomobil yolunun 5,5 kilometrliyindədir. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 85 nəfər yaşayır (22 ailə).

Adıyaman (fars. كشك زر‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2020-ci il məlumatına görə kənddə 478 nəfər yaşayır (65 ailə).

Almadı (fars. امينه ده‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 234 nəfər yaşayır (44 ailə).

Almalı (fars. المالو‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 930 nəfər yaşayır (203 ailə).

Alsürmə (fars. السرمه‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 730 nəfər yaşayır (114 ailə).

Atribis (q.yun. Ἀθριβίτης νομός), Kem-ur(q.misir 𓈪) və ya Ka-kem (q.misir ; "qara öküz") — Qədim Misirdə inzibati rayon (nom). Atribis Aşağı Misirdə yerləşirdi və regionda sayca onuncu nom idi. Misirşünaslıqda bu ad müxtəlif şəkildə oxunur və transliterasiya edilir. Bunlara "Kem-ur", "Ka-xem", "Ka-kam" və "Ka-kem" daxildir. Tədqiqatda bu nom adətən "L10" adlandırılır.

Ağbulaq (fars. اغبلاغ‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Coğrafi yerləşməsi == Xoy şəhristanının Ətraf bölgəsinin Vələdyan kəndistanında, Kəleybar qəsəbəsindən 29 km qərbdə, Xoy şəhərindən 25 km şimal-şərqdədir. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 652 nəfər yaşayır (165 ailə).

Ağcaqışlaq (fars. آغچه‌قشلاق‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 408 nəfər yaşayır (71 ailə). == Coğrafi yerləşməsi == Xoy şəhristanının Ətraf bölgəsinin Kələdyan kəndistanında, Xoy şəhərindən 7,5 km cənub-şərqdədir.

Ağdaş (fars. اغداش‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 399 nəfər (84 ailə) yaşayır.

Ağdərə (fars. اغدره‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 71 nəfər yaşayır (11 ailə).

Balaban (fars. بلبان‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 306 nəfər yaşayır (63 ailə).

Balacıq (fars. بلجوك‎) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Xoy şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == 2006-cı il məlumatına görə kənddə 742 nəfər yaşayır (129 ailə).

Səma — Yer səthindən yuxarıya doğru maneəsiz bir görünüş. Buraya atmosfer və kosmik fəza daxildir. O həm də yerlə kosmos arasındakı bölgə kimi də hesab olunur, buna görə də kosmosdan fərqlidir. Astronomiya sahəsində səmaya göy sferası da deyilir. Bu, Günəş, Ay, planetlər və ulduzların sürükləndiyi Yerə konsentrik olan mücərrəd sferadır. Göy sferası ənənəvi olaraq bürclər adlanan təyin olunmuş ərazilərə bölünür. Adətən "göy üzü" termini qeyri-rəsmi bir şəkildə Yer səthindən baxış bucağı kimi başa düşülür, amma mənası və istifadəsi fərqli ola bilər. Yer kürəsindəki bir müşahidəki gündüzlər gecəyə görə daha düz görünən bir günbəzə bənzəyən (bəzən göy kasası da deyilir) göy üzünün kiçik bir hissəsini görə bilər. Bəzi hallarda, məsələn, hava haqqında danışarkən, səma atmosferin yalnız aşağı, daha sıx təbəqələrini ifadə edir. Gündüz səması mavi görünür, çünki hava molekulları günəş işığının daha qısa dalğa uzunluqlarındakını daha uzun olanlara (qırmızı işıq) nisbətən daha çox səpələyir.

Bioloji növ (lat. species) — oxşar canlıların və predmetlərin adlandırılmasında, bunların təsnifatında istifadə olunan kateqoriya. == Xarakteristika == Bioloji növ XVII əsrin sonunda öyrənilməyə başlanılmışdır. Bu dövr bioloji növün ilk təsvirini vermiş Con Reyin (1686) tədqiqatlarını və müxtəlif konsepsiyaları əhatə edən bir neçə mərhələdən ibarətdir. Bioloji növün adı latınca iki sözdən ibarət olduğundan o binominal (binar) sayılır. Bu sözlər növün aid olduğu, cinsin adından və bioloji növə verilmiş addan ibarətdir. Məsələn, Anas platyrhyncha bir növ yaşılbaş ördəyin adını ifadə edir. Hər bir bioloji növün fərdləri bir-birinə reaksiya verən və biri digərini çoxalma məqsədi ilə axtarıb tapan reproduktiv birlik əmələ gətirir. Bioloji növ ekoloji vahid kimi həmin mühitdə yaşayan başqa növlərlə qarşılıqlı əlaqədə olur və onlara qarşılıqlı təsir göstərir. Nəhayət, bioloji növ genetik vahid olub geniş ümumi genofonda malikdir.