İvrit dili: Redaktələr arasındakı fərq
Naviqasiyaya keç
Axtarışa keç
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k r2.6.4) (Bot redaktəsi əlavə edilir: dsb:Hebrejšćina |
Redaktənin izahı yoxdur Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə Təkmilləşdirilmiş mobil redaktə |
||
| (24 istifadəçi tərəfindən edilmiş 47 dəyişiklik göstərilmir) | |||
| Sətir 1: | Sətir 1: | ||
{{Dil |
{{Dil məlumat qutusu}} |
||
|rəng = Afro-Asiya |
|||
|adı = İvrit dili |
|||
|orijinal adı = |
|||
|ölkələr = [[İsrail]] |
|||
|regionlar = |
|||
|rəsmi dil = [[İsrail]] |
|||
|tənzimləyən təşkilat = İvrit dili akademiyası |
|||
|danışanların sayı = 8 milyon<ref>[http://www.kletsel.com/articles/ivriim.html İvritdə danışanlar]</ref><ref>[http://www.multiperevod.ru/ru/heb.html Информация о языке]</ref> |
|||
|reytinq = |
|||
|status = |
|||
|ölü dil = |
|||
|kateqoriya = [[Avrasiya dilləri]] |
|||
|təsnifatı = |
|||
[[Afro-Asiya dilləri]] |
|||
:[[Sami dilləri]] |
|||
::[[Qərbi sami dilləri]] |
|||
|yazı = [[yəhudi əlifbası]] |
|||
|QOST 7.75–97 = ивр 198 |
|||
|ISO1 = he |
|||
|ISO2 = heb |
|||
|ISO3 = heb |
|||
}} |
|||
'''İvrit dili''',<ref name="auto">{{ASE|4|369|İvrit dili}}</ref> həmçinin '''ibri dili'''<ref>{{Cite web|url=https://azertag.az/xeber/Deyirmi_masa_Ibri_dili_ve_edebiyyatinin_tedrisinde_enenevilik_ve_innovativ_metodlar-2143193|title=Dəyirmi masa: İbri dili və ədəbiyyatının tədrisində ənənəvilik və innovativ metodlar|website=azertag.az}}</ref> və ya '''ibrani dili'''<ref>https://wol.jw.org/az/wol/d/r81/lp-ajr/1102005171</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.bbc.com/azeri/vert-cap-47792811|title=Günə bir saat oxumaqla necə yeni dil öyrənmək olar?|via=www.bbc.com|access-date=2023-05-18|archive-date=2023-05-18|archive-url=https://web.archive.org/web/20230518220624/https://www.bbc.com/azeri/vert-cap-47792811|url-status=live}}</ref> (ivr.: ''{{lang|he|עִבְרִית}}'', {{transl|he|ʿĪvrīt}}, {{IPA-he|{{nowrap|ivˈʁit}}|pron|he-Ivrit-2.ogg}} <small>və ya</small> {{IPA-he|{{nowrap|ʕivˈrit}}||Ivrit3.ogg}}; [[Səməriyyə yazısı|səm.]]: {{Lang|he|ࠏࠁࠓࠉࠕ|rtl=yes}}) — [[Sami dilləri|sami dillərinin]] [[Kənan dilləri]] qrupuna daxil olan [[dil]]. 1948-ci ildən [[İsrail|İsrailin]] rəsmi dilidir. E.ə. II–I minilliklərdə [[Fələstin]] [[Yəhudilər|yəhudiləri]] bu dildə danışırdılar. [[Qədim yəhudi dili|Qədim yəhudi dilinin]] mühüm abidəsi olan "[[Əhdi-ətiq]]"in ən qədim hissəsi e.ə. XIII–XII əsrlərə aiddir. Eramızın əvvəlindən [[Arami dilləri|arami dilinin]] sıxışdırdığı ivrit dili mədəniyyət və din dili kimi qalmışdı. Orta əsrlərdən bədii, fəlsəfi, elmi və dini ədəbiyyat dilidir. XIX əsrin sonundan XX əsrin əvvəlindən yenidən danışıq dili kimi istifadə olunur. Müasir ivrit dili qədim yəhudi dilinin morfoloji xüsusiyyətlərini saxlamaqla, semantik və sintaktik cəhətdən [[İdiş dili|idiş]] və digər [[German dilləri|german]], Habelə [[Slavyan dilləri|slavyan]] dillərinin təsirinə məruz qalmışdır.<ref name="auto"/> |
|||
'''İvrit dili''' (עברית) - Afro-Asiya dil ailəsinə məxsus sami dillərindən biri. Qədim yəhudi dilinin müasir modifikasiyasıdır. Semit dillərinin yeni mərhələsinə aiddir. İsrail dövlətinin rəsmi dilidir (ərəb dili ilə bərabər). |
|||
[[File:Heebrea_tähestik.gif|220x124px|thumb|right|İvrit əlifbası]] |
|||
==Əlifba haqqında== |
|||
XX əsrin əvvəllərinə qədər bir neçə tələffüz norması mövcud olmuşdur: aşkenaz (əsasən Şərqi Avropà mənşəli, Almaniyada yaşayan yəhudilərin arasında); sefard (Şərqi Aralıq dənizi hövzəsindən, Niderlanddan və Cənubi [[Fransa]]dan çıxmış İspaniya yəhudilərinin istifadə etdikləri dil. Yazısı [[Yəhudi əlifbası]]ndadır. |
|||
İvrit əlifbasında 22 hərf mövcuddur. Əlifba bütünlüklə samitlərdən ibarətdir. Saitlər, bir qayda olaraq yazılmır, yalnız istisna hallarda, məsələn: |
|||
-sözün əvvəlində və ya sonunda; |
|||
-alınma sözlərin yazılışında; |
|||
-sözün oxşar yazılan başqa sözlə səhv salınmaması üçün saitlər yazılır. Bunun üçün alef (א), yod (י), hey (ה), vav (ו), ayin (ע) hərflərindən istifadə olunur. Yazı zamanı hərflər sağdan sola düzülür. |
|||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
|||
<references/> |
|||
{{dil-qaralama}} |
{{dil-qaralama}} |
||
{{Yəhudi dilləri}} |
|||
[[Kateqoriya:İvrit dili| ]] |
[[Kateqoriya:İvrit dili| ]] |
||
[[Kateqoriya:İsrail dilləri]] |
[[Kateqoriya:İsrail dilləri]] |
||
[[Kateqoriya:Kənan dilləri]] |
|||
{{Link FA|el}} |
|||
[[ab:Иврит]] |
|||
[[af:Hebreeus]] |
|||
[[als:Hebräische Sprache]] |
|||
[[am:ዕብራይስጥ]] |
|||
[[an:Idioma hebreu]] |
|||
[[ang:Hebrēisc sprǣc]] |
|||
[[ar:لغة عبرية]] |
|||
[[arc:ܠܫܢܐ ܥܒܪܝܐ]] |
|||
[[ast:Hebréu]] |
|||
[[ba:Йәһүд теле]] |
|||
[[bar:Hebräisch]] |
|||
[[bat-smg:Hebraju kalba]] |
|||
[[be:Іўрыт]] |
|||
[[be-x-old:Іўрыт]] |
|||
[[bg:Иврит]] |
|||
[[bjn:Bahasa Ibrani]] |
|||
[[bn:হিব্রু ভাষা]] |
|||
[[br:Hebraeg]] |
|||
[[bs:Hebrejski jezik]] |
|||
[[ca:Hebreu]] |
|||
[[ce:Źúgtiyn mott]] |
|||
[[ceb:Inebreo]] |
|||
[[ckb:زمانی عیبری]] |
|||
[[co:Lingua ebraica]] |
|||
[[crh:İbrani tili]] |
|||
[[cs:Hebrejština]] |
|||
[[csb:Hebrejsczi jãzëk]] |
|||
[[cu:Єврєискъ ѩꙁꙑкъ]] |
|||
[[cv:Иврит]] |
|||
[[cy:Hebraeg]] |
|||
[[da:Hebraisk (sprog)]] |
|||
[[de:Hebräische Sprache]] |
|||
[[diq:İbranki]] |
|||
[[dsb:Hebrejšćina]] |
|||
[[el:Εβραϊκή γλώσσα]] |
|||
[[en:Hebrew language]] |
|||
[[eo:Hebrea lingvo]] |
|||
[[es:Idioma hebreo]] |
|||
[[et:Heebrea keel]] |
|||
[[eu:Hebreera]] |
|||
[[ext:Luenga ebrea]] |
|||
[[fa:زبان عبری]] |
|||
[[fi:Heprea]] |
|||
[[fo:Hebraiskt mál]] |
|||
[[fr:Hébreu]] |
|||
[[frp:Hèbrèo]] |
|||
[[fur:Lenghe ebraiche]] |
|||
[[fy:Hebrieusk]] |
|||
[[ga:An Eabhrais]] |
|||
[[gan:希伯來語]] |
|||
[[gd:Eabhra]] |
|||
[[gl:Lingua hebrea]] |
|||
[[hak:Hî-pak-lói-ngî]] |
|||
[[he:עברית]] |
|||
[[hi:इब्रानी भाषा]] |
|||
[[hif:Hebrew bhasa]] |
|||
[[hr:Hebrejski jezik]] |
|||
[[hsb:Hebrejšćina]] |
|||
[[hu:Héber nyelv]] |
|||
[[hy:Եբրայերեն]] |
|||
[[ia:Lingua hebree]] |
|||
[[id:Bahasa Ibrani]] |
|||
[[ilo:Pagsasao a Hebréo]] |
|||
[[io:Hebrea linguo]] |
|||
[[is:Hebreska]] |
|||
[[it:Lingua ebraica]] |
|||
[[ja:ヘブライ語]] |
|||
[[jv:Basa Ibrani]] |
|||
[[ka:ებრაული ენა]] |
|||
[[kab:Taɛebrit]] |
|||
[[kbd:Иврит]] |
|||
[[kk:Иврит тілі]] |
|||
[[kl:Hebraimiutut]] |
|||
[[kn:ಇವ್ರಿತ್]] |
|||
[[ko:히브리어]] |
|||
[[koi:Еврей кыв]] |
|||
[[ksh:Hebräisch (Sprooch)]] |
|||
[[ku:Zimanê îbranî]] |
|||
[[kv:Иврит]] |
|||
[[kw:Ebrow]] |
|||
[[la:Lingua Hebraica]] |
|||
[[lad:Lingua ebrea]] |
|||
[[li:Hebreeuws]] |
|||
[[lij:Lengua ebraica]] |
|||
[[ln:Liébeleo]] |
|||
[[lt:Hebrajų kalba]] |
|||
[[lv:Ivrits]] |
|||
[[mdf:Евреень кяль]] |
|||
[[mk:Хебрејски јазик]] |
|||
[[ml:എബ്രായ ഭാഷ]] |
|||
[[mn:Еврей хэл]] |
|||
[[mr:हिब्रू भाषा]] |
|||
[[ms:Bahasa Ibrani]] |
|||
[[my:ဟီဘရူးဘာသာ]] |
|||
[[nds:Hebrääsche Spraak]] |
|||
[[new:हिब्रू भाषा]] |
|||
[[nl:Hebreeuws]] |
|||
[[nn:Hebraisk]] |
|||
[[no:Hebraisk]] |
|||
[[oc:Ebrieu]] |
|||
[[pam:Hebrew amanu]] |
|||
[[pih:Hiibruu]] |
|||
[[pl:Język hebrajski]] |
|||
[[pms:Lenga ebréa antica]] |
|||
[[pnb:عبرانی]] |
|||
[[pt:Língua hebraica]] |
|||
[[qu:Iwriyu simi]] |
|||
[[ro:Limba ebraică]] |
|||
[[ru:Иврит]] |
|||
[[rue:Гебрейскый язык]] |
|||
[[sah:Дьэбэриэй тыла]] |
|||
[[scn:Lingua abbràica]] |
|||
[[sco:Ebreu]] |
|||
[[simple:Hebrew language]] |
|||
[[sk:Hebrejčina]] |
|||
[[sl:Hebrejščina]] |
|||
[[so:Af-Hebrow]] |
|||
[[sq:Gjuha hebraike]] |
|||
[[sr:Хебрејски језик]] |
|||
[[sv:Hebreiska]] |
|||
[[sw:Kiebrania]] |
|||
[[ta:எபிரேய மொழி]] |
|||
[[tg:Забони ибрӣ]] |
|||
[[th:ภาษาฮีบรู]] |
|||
[[tl:Wikang Ebreo]] |
|||
[[tr:İbranice]] |
|||
[[ug:ئىبرانى تىلى]] |
|||
[[uk:Іврит]] |
|||
[[uz:Ivrit]] |
|||
[[vi:Tiếng Hebrew]] |
|||
[[war:Hinebreyo]] |
|||
[[xal:Ивритин келн]] |
|||
[[xmf:ებრაული ნინა]] |
|||
[[yi:העברעיש]] |
|||
[[yo:Èdè Hébérù]] |
|||
[[zh:希伯来语]] |
|||
[[zh-min-nan:Hi-pek-lâi-gí]] |
|||
[[zh-yue:希伯來話]] |
|||
[[zu:IsiHebheru]] |
|||
Səhifəsinin 18:11, 18 fevral 2024 tarixinə olan son versiyası
| İvrit dili | |
|---|---|
| Orijinal adı |
עברית עברית חדשה |
| Ölkə | |
| Danışanların ümumi sayı |
|
| Təsnifatı | |
| Yazı | İvrit əlifbası |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | ивр 198 |
| ISO 639-1 | he |
| ISO 639-2 | heb |
| ISO 639-3 | heb |
| Dilin strukturlarının dünya atlası | heb |
| Ethnologue | heb |
| Linguasphere | 12-AAB-a |
| ABS ASCL | 4204 |
| IETF | he |
| Glottolog | hebr1246 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İvrit dili,[2] həmçinin ibri dili[3] və ya ibrani dili[4][5] (ivr.: עִבְרִית, ʿĪvrīt, tələffüzü [ivˈʁit] (
dinlə) və ya [ʕivˈrit] ( dinlə); səm.: ࠏࠁࠓࠉࠕ) — sami dillərinin Kənan dilləri qrupuna daxil olan dil. 1948-ci ildən İsrailin rəsmi dilidir. E.ə. II–I minilliklərdə Fələstin yəhudiləri bu dildə danışırdılar. Qədim yəhudi dilinin mühüm abidəsi olan "Əhdi-ətiq"in ən qədim hissəsi e.ə. XIII–XII əsrlərə aiddir. Eramızın əvvəlindən arami dilinin sıxışdırdığı ivrit dili mədəniyyət və din dili kimi qalmışdı. Orta əsrlərdən bədii, fəlsəfi, elmi və dini ədəbiyyat dilidir. XIX əsrin sonundan XX əsrin əvvəlindən yenidən danışıq dili kimi istifadə olunur. Müasir ivrit dili qədim yəhudi dilinin morfoloji xüsusiyyətlərini saxlamaqla, semantik və sintaktik cəhətdən idiş və digər german, Habelə slavyan dillərinin təsirinə məruz qalmışdır.[2]
Əlifba haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
İvrit əlifbasında 22 hərf mövcuddur. Əlifba bütünlüklə samitlərdən ibarətdir. Saitlər, bir qayda olaraq yazılmır, yalnız istisna hallarda, məsələn: -sözün əvvəlində və ya sonunda; -alınma sözlərin yazılışında; -sözün oxşar yazılan başqa sözlə səhv salınmaması üçün saitlər yazılır. Bunun üçün alef (א), yod (י), hey (ה), vav (ו), ayin (ע) hərflərindən istifadə olunur. Yazı zamanı hərflər sağdan sola düzülür.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
- ↑ 1 2 Иврит дили // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 369.
- ↑ "Dəyirmi masa: İbri dili və ədəbiyyatının tədrisində ənənəvilik və innovativ metodlar". azertag.az.
- ↑ https://wol.jw.org/az/wol/d/r81/lp-ajr/1102005171
- ↑ "Günə bir saat oxumaqla necə yeni dil öyrənmək olar?". 2023-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-18 – www.bbc.com vasitəsilə.
