Kobb-Duqlas istehsal funksiyası: Redaktələr arasındakı fərq
Sətir 2: | Sətir 2: | ||
[[İstehsal]] [[funksiya]]sının ümumi [[düstur]]u '''Y = AF(K,N)''' şəklindədir. Bununla belə, Kobb-Duqlas kimi spesifik [[düstur]]lar da mövcuddur: '''Y = AK<small><sup>θ</sup></small> N<small><sup>1-θ</sup></small>'''. Burada (1-θ) və θ uyğun olaraq əmək və kapitalın gəlirdəki xüsusi çəkilərini göstərir. Kobb-Duqlas [[funksiya]]sı [[iqtisadiyyat]]ı dəqiq təsvir etdiyinə və riyazi cəhətdən asan [[təfsir]] olunduğuna görə iqtisadçılar tərəfindən geniş istifadə edilir. Məsələn, Kobb-Duqlas [[funksiya]]sından istifadə etməklə [[kapital]]ın marjinal [[məhsul]]darlığını (KMM) aşağıdakı şəkildə ifadə edə bilərik<ref>MAKROİQTİSADİYYAT, Şərq-Qərb Nəşriyyatı, On birinci nəşr. 08.10.2015 Səh.55</ref>: <center>'''KMM = θAK<small><sup>θ-1</sup></small> N<small><sup>1-θ</sup></small> = θA(K/N)<small><sup>-(1-θ)</sup></small> = θY/K''' |
[[İstehsal]] [[funksiya]]sının ümumi [[düstur]]u '''Y = AF(K,N)''' şəklindədir. Bununla belə, Kobb-Duqlas kimi spesifik [[düstur]]lar da mövcuddur: '''Y = AK<small><sup>θ</sup></small> N<small><sup>1-θ</sup></small>'''. Burada (1-θ) və θ uyğun olaraq əmək və kapitalın gəlirdəki xüsusi çəkilərini göstərir. Kobb-Duqlas [[funksiya]]sı [[iqtisadiyyat]]ı dəqiq təsvir etdiyinə və riyazi cəhətdən asan [[təfsir]] olunduğuna görə iqtisadçılar tərəfindən geniş istifadə edilir. Məsələn, Kobb-Duqlas [[funksiya]]sından istifadə etməklə [[kapital]]ın marjinal [[məhsul]]darlığını (KMM) aşağıdakı şəkildə ifadə edə bilərik<ref>MAKROİQTİSADİYYAT, Şərq-Qərb Nəşriyyatı, On birinci nəşr. 08.10.2015 Səh.55</ref>: <center>'''KMM = θAK<small><sup>θ-1</sup></small> N<small><sup>1-θ</sup></small> = θA(K/N)<small><sup>-(1-θ)</sup></small> = θY/K''' |
||
</center> |
</center> |
||
⚫ | |||
Kobb–Duqlas [[istehsal]] [[funksiya]]sı qeyri xəttidir: <center>'''Y = AL<sup>α</sup>K<sup>β</sup>ε'''</center> |
|||
⚫ | |||
12:12, 26 iyul 2017 tarixindəki versiya
Kobb-Duqlas funksiyası
İstehsal funksiyasının ümumi düsturu Y = AF(K,N) şəklindədir. Bununla belə, Kobb-Duqlas kimi spesifik düsturlar da mövcuddur: Y = AKθ N1-θ. Burada (1-θ) və θ uyğun olaraq əmək və kapitalın gəlirdəki xüsusi çəkilərini göstərir. Kobb-Duqlas funksiyası iqtisadiyyatı dəqiq təsvir etdiyinə və riyazi cəhətdən asan təfsir olunduğuna görə iqtisadçılar tərəfindən geniş istifadə edilir. Məsələn, Kobb-Duqlas funksiyasından istifadə etməklə kapitalın marjinal məhsuldarlığını (KMM) aşağıdakı şəkildə ifadə edə bilərik[1]:
Kobb–Duqlas istehsal funksiyası qeyri xəttidir:
Ancaq funkisyanın hər iki tərəfini təbii loqarifm götürməklə xətti hala transformasiya etmək mümkündür:
Kobb-Duqlas funksiyasının başlıca cəhətləri aşağıdakılardır:
- Mənfəətin və xərclərin xüsusi çəkisinin dəyişmədiyi, yığımın olmadığı və istehsalın (əmək və kapital) elastikliyinin vahidə bərabər olduğu fərz edilir;
- İstehsal amillərinin bir-birini əvəz etmələri sıfırla vahid arasında tərəddüd edir və adətən vahiddən kiçikdir; Qarşılıqlı əvəzetmələrin hüdudu texniki inkişaf səviyyəsi ilə müəyyən edilir;
- Əməyin kapital ilə əvəz olunması imkanları nəzəri cəhət-dən sonsuzdur;
- İstehsal amilləri keyfiyyətinin dəyişməsi nəzərə alınmır, yəni, texniki tərəqqidən sərfnəzər edilir. Buradan da belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, funksiya yalnız ekstensiv iqtisadi artım üçün münasibdir[2].
Tarix
İstehsal funksiyalarının irəli sürülməsi tarixi sənayeləşmə dövrünə təsadüf edir. 1927–1947-ci illərdə Çarlz Kobb and Paul Duqlas istehsal funksiyasını formalaşdırmışdılar[3]. Ekonometrik axının görkəmli nümayəndələri iqtisadiyyat sahəsində ilk Nobel laureatla veçli Raqnar Friş /1895-1973/, Yan Tinberqen /1903-1994/ və a -1998/ hesab edilirlər. V.Leontyevin «xərclər-buraxılış» modeli, R.Friş və Y.Tinberqenin bu çevrədəki tədqiqat nəticələri, amerikan riyaziyyatçısı Çarlz Kobb ilə amerikan iqtisadçısı Pol Qovarl Duqlasın /1892-1976/ müvafiq «Kobb-Duqlasın istehsal funksiyası» və digər miqyaslı ekonometrik işləmələr orta və uzun müddətli həcmli makro modellərin fundamental əsasını təşkil edir. Amerikan alimləri Ç.Kobb və P.Duqlasın adları ilə bağlı yaratdıqları «Kobb-Duqlas funksiyası» da ekonometrik nailiyytlərin ən geniş tətbiq məhsullarındandır. ABŞ-ın XX əsrin 20- ci illərində emal sənayesinə hesablanan «Kobb-Duqlas funksiyası» istehsal həcminin istehsalın əsas faktorları əmək və kapitaldan asılılığını ifadə edir. Bu funksiyaya görə istehsal həcmi iki faktorla istifadə edilən istehsal vasitələri kapital və əməyin miqdarı ilə təyin olunur. «Kobb-Duqlas funksiyası» asanlıqla aqreqatlaşır, xalq təsərrüfatı proseslərinin modelləşmə vasitəsinə çevrilə bilir. O, statistik modellərə giriş verərək cari resursların xərcləri ilə istehsal nəticəliyinin nisbətinin təyinatını imkanlı edir, müəssisənin fəaliyyətinin öyrənilməsində geniş istifadə tətbiqini tapır[4].
Həmçinin bax
- Makroiqtisadiyyat
- ÜDM deflyatoru
- Məcmu tələb-məcmu təklif modeli
- IS-LM modeli
- Artım modelləri
- Leontief production function
- Функция Леонтьева
- Изокванта
- Production–possibility frontier
- Production theory
Ədəbiyyat
- ↑ MAKROİQTİSADİYYAT, Şərq-Qərb Nəşriyyatı, On birinci nəşr. 08.10.2015 Səh.55
- ↑ İqtisadi artım, EKONOMIKS http://kayzen.az/blog/ekonomiks/8154/iqtisadi-art%C4%B1m.html, 14 yanvar 2012,
- ↑ Vüsal Qasımlı, AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ PREZİDENTİ YANINDA STRATEJİ ARAŞDIRMALAR MƏRKƏZİ, İQTİSADİ MODERNİZASİYA, BAKI-2014, səh.108
- ↑ E.M.HACIZADƏ,SOSIALLAŞAN IQTISADIYYAT,Bakı - Elm - 2006 səh.42-43