Əta Tərzibaşı: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 40: | Sətir 40: | ||
== Yaradıcılığı == |
== Yaradıcılığı == |
||
[[İraq türkmanları]]nın folklor nümunələrinin toplanması, nəşri və tədqiqi sahəsində böyük xidmət göstərmişdir. Onun "Kərkük xoyratları və maniləri", "Kərkük şairləri", "Kərkük havaları" və neçə-neçə başqa əsəri yeni bir cığır açmışdır <ref>Qardaşlıq dərgisi ( Kərkük vəqfi), №3,2004, s 18</ref>. "Kərkük xoryatları və maniləri" sanballı kitabının iki cildində xoryat və manilər barədə elmi araşdırmaları verilmişdir <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq=Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə I cild |yer=Bağdad |nəşriyyat= |il= 1955|səhifə= }}</ref>,<ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə II cild |yer= Kərkük |nəşriyyat= |il=1956 |səhifə= }}</ref>. 60-cı illərdən başlayaraq nəşr etdirdiyi çoxcildli "Kərkük şairləri" kitabında İraq-türkman şairlərinin həyat və yaradıcılığı haqqında yığcam məlumat və əsərlərindən nümunələr vermişdir <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük şairləri II cilddə, I cild |yer= Bağdad|nəşriyyat= |il= 1963|səhifə= }}</ref>, <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük şairləri II cilddə, II cild|yer= Kərkük|nəşriyyat= |il= 1968|səhifə= }}</ref>. Onun [[Qazi Bürhanəddin]], [[Cahanşah|Cahanşah Həqiqi]], [[İmadəddin Nəsimi]], [[Məhəmməd Füzuli]], [[Məhəmmədhüseyn Şəhriyar]], [[Hicri Dədə]] və b. haqqında elmi araşdırmaları çap olunmuşdur. "Kərkük havaları" kitabında musiqi irsi tədqiq olunur <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı |başlıq= Kərkük havaları|yer= Bağdad, Bakı, İstanbul, |nəşriyyat= |il= 1961, 1973, 1980|səhifə= }}</ref> |
[[İraq türkmanları]]nın folklor nümunələrinin toplanması, nəşri və tədqiqi sahəsində böyük xidmət göstərmişdir. Onun "Kərkük xoyratları və maniləri", "Kərkük şairləri", "Kərkük havaları" və neçə-neçə başqa əsəri yeni bir cığır açmışdır <ref>Qardaşlıq dərgisi ( Kərkük vəqfi), №3,2004, s 18</ref>. "Kərkük xoryatları və maniləri" sanballı kitabının iki cildində xoryat və manilər barədə elmi araşdırmaları verilmişdir <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq=Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə I cild |yer=Bağdad |nəşriyyat= |il= 1955|səhifə= }}</ref>,<ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə II cild |yer= Kərkük |nəşriyyat= |il=1956 |səhifə= }}</ref>. 60-cı illərdən başlayaraq nəşr etdirdiyi çoxcildli "Kərkük şairləri" kitabında İraq-türkman şairlərinin həyat və yaradıcılığı haqqında yığcam məlumat və əsərlərindən nümunələr vermişdir <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük şairləri II cilddə, I cild |yer= Bağdad|nəşriyyat= |il= 1963|səhifə= }}</ref>, <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı|başlıq= Kərkük şairləri II cilddə, II cild|yer= Kərkük|nəşriyyat= |il= 1968|səhifə= }}</ref>. Onun [[Qazi Bürhanəddin]], [[Cahanşah|Cahanşah Həqiqi]], [[İmadəddin Nəsimi]], [[Məhəmməd Füzuli]], [[Məhəmmədhüseyn Şəhriyar]], [[Hicri Dədə]] və b. haqqında elmi araşdırmaları çap olunmuşdur. "Kərkük havaları" kitabında musiqi irsi tədqiq olunur <ref>{{Kitab3 |müəllif= Əta Tərzibaşı |başlıq= Kərkük havaları|yer= Bağdad, Bakı, İstanbul, |nəşriyyat= |il= 1961, 1973, 1980|səhifə= }}</ref> |
||
== Əta Tərzibaşı |
== Əta Tərzibaşı Azərbaycan dili haqqında == |
||
{{Sitatın əvvəli}} |
{{Sitatın əvvəli}} |
||
Bizim türkman ləhcəsi |
Türkmənlərin bugünkü ədəbiyyat dili ümumiyyətlə sadələşmiş Osmanlı türkcəsi olmaqla bərabər, danışıq dili xalq şeiri və musiqisi də tamamilə Türkməncədir. Bu ləhcə bəzi vacib olmayan regional dialekt fərqləriylə [[Azərbaycan]] və [[Cənub-şərqi Anadolu regionu|Cənub-şərqi Anadolu]] xalqının ləhcələrinə çox yaxındır. Bizim [[Türkmanlar|türkman]] ləhcəsi Azərbaycan ləhcəsinə türk ləhcəsindən daha yaxın, bəlkə də əkiz qardaşlar olmaqla bərabər, bu ləhcələr uzun bir tarix boyunca çeşidli səbəblərin təsiri ilə biri-birindən xəbərsiz gəlişdikləri halda aralarında fərqlər bilinməmişdir <ref> Ata Terzibaşının makaleleri. Ankara,2018</ref> |
||
{{Sitatın sonu}} |
{{Sitatın sonu}} |
||
== Kitabları == |
== Kitabları == |
12:14, 11 iyul 2023 tarixindəki versiya
Əta Tərzibaşı | |
---|---|
Tərzibaşı Əta Ömər oğlu | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | İraq, Kərkük |
Vəfat tarixi | |
Vəfat yeri | |
Üzvlüyü |
Tərzibaşı Əta Ömər oğlu (1924, Kərkük – 2016, Kərkük, İraq Kürdüstanı) — ədəbiyyatşünas, tənqidçi, publisist, folklorşünas, musiqişünas, jurnalist, dilçi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü (1994), Türk Dil Qurumunun fəxri üzvü[1].
Həyatı
Tərzibaşı Əta 1924-cü ildə İraqın Kərkük şəhərində dünyaya göz açmış, orada boya-başa çatmışdır. 1946-1950-ci illərdə Bağdad Universitetinin hüquq fakültəsini bitirmişdir. Universiteti bitirdikdən sonra Kərkükdə vəkilliklə məşğul olmuşdur. Erudisiyalı qələm sahibidir. Kərkük şəhərində nəşr olunan "Bəşir" qəzetinin türkmanca bölməsinin redaktoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. "Afaq" və "Kərkük" qəzetlərinin yazarlarından olub. 1959-cu ilin 22 martında İraqın Hillə şəhərinə sürgün edilib. Hər il İraq-türkman nadisində (mədəniyyət klubunda) ali məktəbə daxil olan türkman gəncləri üçün şənlik düzəldərdi. İraqda siyasi vəziyyətin qeyri-sabitliyini nəzərə alan Əta Tərzibaşı AMEA-nın fəxri üzvü olmaqdan imtina etmişdir [2]. Ailə həyatı qurmamışdır.
Yaradıcılığı
İraq türkmanlarının folklor nümunələrinin toplanması, nəşri və tədqiqi sahəsində böyük xidmət göstərmişdir. Onun "Kərkük xoyratları və maniləri", "Kərkük şairləri", "Kərkük havaları" və neçə-neçə başqa əsəri yeni bir cığır açmışdır [3]. "Kərkük xoryatları və maniləri" sanballı kitabının iki cildində xoryat və manilər barədə elmi araşdırmaları verilmişdir [4],[5]. 60-cı illərdən başlayaraq nəşr etdirdiyi çoxcildli "Kərkük şairləri" kitabında İraq-türkman şairlərinin həyat və yaradıcılığı haqqında yığcam məlumat və əsərlərindən nümunələr vermişdir [6], [7]. Onun Qazi Bürhanəddin, Cahanşah Həqiqi, İmadəddin Nəsimi, Məhəmməd Füzuli, Məhəmmədhüseyn Şəhriyar, Hicri Dədə və b. haqqında elmi araşdırmaları çap olunmuşdur. "Kərkük havaları" kitabında musiqi irsi tədqiq olunur [8]
Əta Tərzibaşı Azərbaycan dili haqqında
Türkmənlərin bugünkü ədəbiyyat dili ümumiyyətlə sadələşmiş Osmanlı türkcəsi olmaqla bərabər, danışıq dili xalq şeiri və musiqisi də tamamilə Türkməncədir. Bu ləhcə bəzi vacib olmayan regional dialekt fərqləriylə Azərbaycan və Cənub-şərqi Anadolu xalqının ləhcələrinə çox yaxındır. Bizim türkman ləhcəsi Azərbaycan ləhcəsinə türk ləhcəsindən daha yaxın, bəlkə də əkiz qardaşlar olmaqla bərabər, bu ləhcələr uzun bir tarix boyunca çeşidli səbəblərin təsiri ilə biri-birindən xəbərsiz gəlişdikləri halda aralarında fərqlər bilinməmişdir [9]
Kitabları
- "Kərkük xoryatları və maniləri" I cild
- "Kərkük xoryatları və maniləri" II cild
- "Kərkük atalar sözü"
- "Kərkük şairləri"
- "Şərqilər və türkülər" (Bağdad, 1953),
- "Kərkük havaları" (Bağdad, 1961, 1989),
- "Kərkük əskilər sözü" (Bağdad, 1962),
- "Arzu Qənbər" dastanı (Bağdad, 1964)
İstinadlar
- ↑ "İraq bizə iraq deyil", "Bakı" nəşriyyatı, 2002. səh.25–26.
- ↑ Qəzənfər Paşayev. Əta Tərzibaşının folklorşünaslıq fəaliyyəti. Bakı: Təhsil. 2016. səh. 262.
- ↑ Qardaşlıq dərgisi ( Kərkük vəqfi), №3,2004, s 18
- ↑ Əta Tərzibaşı. Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə I cild. Bağdad. 1955.
- ↑ Əta Tərzibaşı. Kərkük xoyrat və maniləri III cilddə II cild. Kərkük. 1956.
- ↑ Əta Tərzibaşı. Kərkük şairləri II cilddə, I cild. Bağdad. 1963.
- ↑ Əta Tərzibaşı. Kərkük şairləri II cilddə, II cild. Kərkük. 1968.
- ↑ Əta Tərzibaşı. Kərkük havaları. Bağdad, Bakı, İstanbul,. 1961, 1973, 1980.
- ↑ Ata Terzibaşının makaleleri. Ankara,2018