Kərkük

Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: Kərkük (dəqiqləşdirmə).

Kərkük (ərəb. كركوك‎ kürd. کەرکووک süry. ܟܪܟܘܟ türk. Kerkük) — İraqın ən böyük 4-cü şəhəri, Kərkük mühafazasının inzibati mərkəzi.

Kərkük
كركوك
Kerkük
کەرکووک
35°28′ şm. e. 44°24′ ş. u.HGYO
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü 350 ± 1 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 1 031 082[1] nəfər (2021)
Xəritəni göstər/gizlə
Kərkük xəritədə
Kərkük
Kərkük
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kərkük şəhəri təxminən 3000 il əvvəl şumerlər tərəfindən inşa edilmişdir. Yaqut əl-Həməvinin "Müsəmül-Buldən" əsərində Kərkük şəhərinin adı "Kerhini" olaraq verilmişdi.[2]

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə 1947-ci il sayımı zamanı 68.308 nəfər, 1957-ci il sayımı zamanı 120.402 nəfər, 1965-ci il sayımı zamanı 175.303 nəfər, 1987-ci il sayımı zamanı isə 418.624[3] nəfər qeydə alınmışdır.

Milli tərkib və dillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İngilis zabiti Edmonds Kərkükün 20-ci əsrin ilk rübündəki əhalisi barədə danışarkən, yazır ki, əhalinin əsas hissəsi "türkmanlardır".[4]

Kərkük şəhəri İraq türkmanlarının mədəni mərkəzidir. Qeyri-rəsmi məlumatlara əsasən 2003-cü ilədək şəhərdə əhalinin təxminən 60%-ni İraq türkmanları, 40%-ni isə kürdlər, ərəblər, assuriyalılar, ermənilər, yəhudilər və sairə xalqların nümayəndələri təşkil edirdi.[5] Kərkük şəhəri 26 məhəllədən ibarət idi. Onun 21-də türkmanlar, 5-də isə kürdlər çoxluqda idilər.

Kərkük şəhərinin məhəllələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kərkükdən bir görünüş

Xasasu çayının qərbində yerləşən Türkman məhəllələri:

  1. Qorya (türkman)
  2. Əhməd Ağa (türkman)
  3. Şatırlı (4/5-i türkman, 1/5-i assur və erməni)
  4. Sarı Kahya (4/5-i türkman, 1/5-i assur)
  5. Mahatta (türkman)
  6. Almaz (1/3-i türkman, 1/3-i kürd və 1/3-i assur)
  7. Bəylər (türkman)
  8. Ərəfə (1/2-i türkman, 1/2-i assur)
  9. Bağdad Yolu (türkman)
  10. Tisin (türkman)
  11. Yengi Tisin (türkman)
  12. Həmzəlilər (türkman)
  13. Gavur Bağı (Qarışıq: bütün millətlər)

Xasasu çayının şərqində yerləşən türkman məhəllələri:

  1. Qala (türkman)
  2. Müsəlla (4/5-i türkman, 1/5-i ərəb)
  3. Çay (türkman)
  4. Piryadi (türkman)
  5. Ovçu (türkman)
  6. Bulaq (4/5-i türkman, 1/5-i kürd)
  7. Çuxur (türkman)
  8. Axır Hüseyn (4/5-i türkman, 1/5-i kürd)
  9. Qəssabxana (türkman)

Xasasu çayının qərbində yerləşən kürd məhəllələri:

  1. Rəhim ova (3/4-ü türkman, 1/4-i kürd, assur və erməni)

Xasasu çayının şərqində yerləşən kürd məhəllələri:

  1. İmam Qasım (2/3-i kürd, 1/3-i türkman)
  2. Şorca (2/3-i kürd , 1/3-i türkman)
  3. İskan (1960-cı ildə İraq Ordu Generalı Əbdül Kərim Qasım tərəfindən inşa etdirilib) (3/4-ü kürd , 1/4-i türkman)
  4. Azadi (1970-ci ildə inşa edilib) (kürd)

Memarlıq

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kərkük cümə məscidi

Hamamlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kərkük şəhərində yerləşən ən məşhur tarixi hamamlar:

  1. Piryadı hamamı
  2. Dədəhəmdi hamamı
  3. Bulaq hamamı
  4. Cövdət hamamı
  5. Şor hamamı
  6. Xaç Baki hamamı
  7. Qala hamamı
  8. Nidələr hamamı
  9. Toqad hamamı
  10. Gavurbağı hamamı
  11. İbrahim Bəy hamamı
  12. Əli Bəy hamamı
  13. Qorya hamamı
  14. Saray hamamı
  15. Hacı Həsən hamamı

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2022-03-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-31.
  2. ↑ Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi: Doç. Dr. Ekrem Pamukçu :Kerkük tarihi Arxivləşdirilib 2012-06-16 at the Wayback Machine
  3. ↑ "The Major Cities and Agglomerations of the World – Overview : Iraq". 2017-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-05-11.
  4. ↑ Edmonds C.J.Kurds, Turks and Arabs. Politics, Travel and Research in North Eastern Iraq. 1919–1925. L., 1957 səh. 265
  5. ↑ Türkmeneli İşbirliği ve Kültür Vakfı :Türkmenlerin yerleşim durumu Arxivləşdirilib 2011-07-14 at the Wayback Machine:…1960 yılına kadar Kerkük nüfusunun %95'ini Türklerin oluşturduğu bilinen bir gerçektir. Şimdi ise Kerkük'ün yaklaşık olarak %60'tan fazlası yine Türk'tür geriye kalan %40'tan az bir nüfus Hıristiyan, Arap ve Kürtlerden oluşmaktadır.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]