Sincan-Qəbələ ekogeokimyəvi landşaf rayonu: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktə
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
 
Sətir 1: Sətir 1:
'''Sincan Qəbələ ekogeokimyəvi landşaf rayonu'''-Rayonu digər ekogeokimyəvi [[Landşaft|landşaft]] rayonlarından fərqləndirən ən mühüm cəhət burada ekoloji gərginliyi yaradan amillər içərisində [[Antropogen|antropogen]] amilin üstün olmasıdır.
'''Sincan Qəbələ ekogeokimyəvi landşaf rayonu'''-Rayonu digər ekogeokimyəvi [[landşaft]] rayonlarından fərqləndirən ən mühüm cəhət burada ekoloji gərginliyi yaradan amillər içərisində [[antropogen]] amilin üstün olmasıdır.


== Ekoloji şərait ==
== Ekoloji şərait ==
Kimyəvi və spektral analizlərin nəticələrinə görə rayonun [[Şərq|şərqində]] və [[Cənub|cənubunda]] kiçik lokal ərazilərdə sulfatlı-[[Natrium|natriumlu]]-[[Kalsium|kalsiumlu]],qalan yerlərdə isə sulfatlı-natriumlu birləşmələr yayılmışdır.Bəzi yerlərdə mərgümüş,[[Vanadium|vanadium]],[[mis]],[[Bor|bor]] və s.mikroelementlərin konsentrasiyası klarka nisbətən azacıq yüksək olsa da ərazidə [[Stronsium|stronsiumdan]] başqa bütün elementlərin miqdarı fon səviyyəsindən aşağıdır.
Kimyəvi və spektral analizlərin nəticələrinə görə rayonun [[şərq]]ində və [[cənub]]unda kiçik lokal ərazilərdə sulfatlı-[[natrium]]lu-[[kalsium]]lu, qalan yerlərdə isə sulfatlı-natriumlu birləşmələr yayılmışdır. Bəzi yerlərdə mərgümüş,[[vanadium]],[[mis]],[[bor]] və s.mikroelementlərin konsentrasiyası klarka nisbətən azacıq yüksək olsa da ərazidə [[stronsium]]dan başqa bütün elementlərin miqdarı fon səviyyəsindən aşağıdır.
Qəbələdə ekoloji şəraitin pisləşməsi ətraf mühitin kimyəvi elementlərlə çirkləndirilməsindən deyil, təbii mühitə texnogen təsirlərdəndir.Söhbət burada bir vaxtlar müdafiə məqsədi ilə qurulan Radiolokasiya qurğusundan gedir.
Qəbələdə ekoloji şəraitin pisləşməsi ətraf mühitin kimyəvi elementlərlə çirkləndirilməsindən deyil, təbii mühitə texnogen təsirlərdəndir. Söhbət burada bir vaxtlar müdafiə məqsədilə qurulan Radiolokasiya qurğusundan gedir.
Tədqiq etdiyimiz ərazinin geokimyəvi şərait ilə yanaşı həm də burada yaranmış ekoloji vəziyyəti öyrənməyə cəhd etdiyimizdən bu qurğunun ətraf mühitə zərərli təsir haqqında danışmağı lazım bilirik.
Tədqiq etdiyimiz ərazinin geokimyəvi şərait ilə yanaşı həm də burada yaranmış ekoloji vəziyyəti öyrənməyə cəhd etdiyimizdən bu qurğunun ətraf mühitə zərərli təsir haqqında danışmağı lazım bilirik.


== Ekoloji şəraitin insanlara təsiri ==
== Ekoloji şəraitin insanlara təsiri ==
[[Qəbələ rayonu]]nun Soltan-[[Nuxa]],[[Əmirli]],Aydın-Qışlaq kəndlərində maqnit [[Şüalanma|şüalanma]]sı intensivliyi yol verilən normadan 7-9 dəfə çox olmuşdur.
[[Qəbələ rayonu]]nun Soltan-[[Nuxa]],[[Əmirli]], Aydın-Qışlaq kəndlərində maqnit [[şüalanma]]sı intensivliyi yol verilən normadan 7–9 dəfə çox olmuşdur.
[[Maqnit]] şüalanması intensivliyinin yüksək olması isə ətraf [[Ərazi|ərazilərin]] [[Fauna|fauna]] və [[Flora|florasının]] öldürücü təsir göstərir.Çöl tədqiqatları zamanı ərazidə müşahidə etdiyimiz qarağacların kütləvi quruması,yerli əhalinin dediklərinə görə,arı ailələrinin beçə verməməsi,kütləvi surətdə xəstəliyə tutulub qırılması və s.bu kimi hallar göstərilən texniki qurğunun fəaliyyəti ilə əlaqədardır.
[[Maqnit]] şüalanması intensivliyinin yüksək olması isə ətraf [[ərazi]]lərin [[fauna]] və [[flora]]sının öldürücü təsir göstərir. Çöl tədqiqatları zamanı ərazidə müşahidə etdiyimiz qarağacların kütləvi quruması, yerli əhalinin dediklərinə görə, arı ailələrinin beçə verməməsi, kütləvi surətdə xəstəliyə tutulub qırılması və s.bu kimi hallar göstərilən texniki qurğunun fəaliyyəti ilə əlaqədardır.
Ən dəhşətlisi isə odur ki,bu Radiolokasiya qurğusunun fəaliyyət göstərdiyi illərdə Qəbələ rayonunda [[Əhali|əhalinin]] ölüm faizi xeyli yüksəlmiş,doğum isə 70% azalmışdır.Maqnit şüalanmasının zərərli təsiri nəticəsində,[[Rayon|rayon]] ərazisində uşaq ölümü xeyli çoxalmış,əhalinin sağlamlığı ciddi təhlükə qarşısında qalmışdır.
Ən dəhşətlisi isə odur ki, bu Radiolokasiya qurğusunun fəaliyyət göstərdiyi illərdə Qəbələ rayonunda [[əhali]]nin ölüm faizi xeyli yüksəlmiş, doğum isə 70% azalmışdır. Maqnit şüalanmasının zərərli təsiri nəticəsində,[[rayon]] ərazisində uşaq ölümü xeyli çoxalmış, əhalinin sağlamlığı ciddi təhlükə qarşısında qalmışdır.
Rayonun [[Səhiyyə|səhiyyə]] təşkilatlarının və [[Respublika]] Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına görə Qəbələ əhalisinin 66%-i 12 müxtəlif xəstəliklə xəstələnib sağlamlıqlarını itirmişlər.Bunların arasında xərçəng,[[Ürək|ürək]]-damar və qadın xəstəlikləri daha çoxdur.
Rayonun [[səhiyyə]] təşkilatlarının və [[Respublika]] Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına görə Qəbələ əhalisinin 66%-i 12 müxtəlif xəstəliklə xəstələnib sağlamlıqlarını itirmişlər. Bunların arasında xərçəng,[[ürək]]-damar və qadın xəstəlikləri daha çoxdur.
Burada ekoloji təhlükə törədən geokimyəvi şərait yox,[[Maqnit|maqnit]] şüalanması intensivliyinin yüksək olması idi ki,bu da təkcə [[Qəbələ|Qəbələnin]] və onun ətraf [[Kənd|kəndlərinin]] deyil,bütövlükdə Sincan-Qəbələ ekogeokimyəvi [[Landşaft|landşaft]] rayonunun müasir ekoloji şəraitinə çox pis təsir göstərir və ərazidə məskunlaşmış canlıların sağlamlığını ciddi təhlükəyə məruz qoyurdu.<ref> Q.İ.Rüstəmov,A.M.Rüstəmova.Böyük Qafqazın cənub yamacı landşaftlarının ekogeokimyəvi xüsusiyyətləri.Bakı.2016.189 səh.</ref>
Burada ekoloji təhlükə törədən geokimyəvi şərait yox,[[maqnit]] şüalanması intensivliyinin yüksək olması idi ki, bu da təkcə [[Qəbələ]]nin və onun ətraf [[kənd]]lərinin deyil, bütövlükdə Sincan-Qəbələ ekogeokimyəvi [[landşaft]] rayonunun müasir ekoloji şəraitinə çox pis təsir göstərir və ərazidə məskunlaşmış canlıların sağlamlığını ciddi təhlükəyə məruz qoyurdu.<ref> Q. İ. Rüstəmov, A. M. Rüstəmova. Böyük Qafqazın cənub yamacı landşaftlarının ekogeokimyəvi xüsusiyyətləri. Bakı.2016.189 səh.</ref>


== Həmçinin bax ==
== Həmçinin bax ==
Sətir 23: Sətir 23:
{{İstinad siyahısı}}
{{İstinad siyahısı}}


[[Kateqoriya: Landşaft ]]
[[Kateqoriya:Landşaft ]]
[[Kateqoriya: Qəbələ rayonu]]
[[Kateqoriya:Qəbələ rayonu]]

Səhifəsinin 20:58, 2 mart 2024 tarixinə olan son versiyası

Sincan Qəbələ ekogeokimyəvi landşaf rayonu-Rayonu digər ekogeokimyəvi landşaft rayonlarından fərqləndirən ən mühüm cəhət burada ekoloji gərginliyi yaradan amillər içərisində antropogen amilin üstün olmasıdır.

Ekoloji şərait[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kimyəvi və spektral analizlərin nəticələrinə görə rayonun şərqində və cənubunda kiçik lokal ərazilərdə sulfatlı-natriumlu-kalsiumlu, qalan yerlərdə isə sulfatlı-natriumlu birləşmələr yayılmışdır. Bəzi yerlərdə mərgümüş,vanadium,mis,bor və s.mikroelementlərin konsentrasiyası klarka nisbətən azacıq yüksək olsa da ərazidə stronsiumdan başqa bütün elementlərin miqdarı fon səviyyəsindən aşağıdır. Qəbələdə ekoloji şəraitin pisləşməsi ətraf mühitin kimyəvi elementlərlə çirkləndirilməsindən deyil, təbii mühitə texnogen təsirlərdəndir. Söhbət burada bir vaxtlar müdafiə məqsədilə qurulan Radiolokasiya qurğusundan gedir. Tədqiq etdiyimiz ərazinin geokimyəvi şərait ilə yanaşı həm də burada yaranmış ekoloji vəziyyəti öyrənməyə cəhd etdiyimizdən bu qurğunun ətraf mühitə zərərli təsir haqqında danışmağı lazım bilirik.

Ekoloji şəraitin insanlara təsiri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qəbələ rayonunun Soltan-Nuxa,Əmirli, Aydın-Qışlaq kəndlərində maqnit şüalanması intensivliyi yol verilən normadan 7–9 dəfə çox olmuşdur. Maqnit şüalanması intensivliyinin yüksək olması isə ətraf ərazilərin fauna və florasının öldürücü təsir göstərir. Çöl tədqiqatları zamanı ərazidə müşahidə etdiyimiz qarağacların kütləvi quruması, yerli əhalinin dediklərinə görə, arı ailələrinin beçə verməməsi, kütləvi surətdə xəstəliyə tutulub qırılması və s.bu kimi hallar göstərilən texniki qurğunun fəaliyyəti ilə əlaqədardır. Ən dəhşətlisi isə odur ki, bu Radiolokasiya qurğusunun fəaliyyət göstərdiyi illərdə Qəbələ rayonunda əhalinin ölüm faizi xeyli yüksəlmiş, doğum isə 70% azalmışdır. Maqnit şüalanmasının zərərli təsiri nəticəsində,rayon ərazisində uşaq ölümü xeyli çoxalmış, əhalinin sağlamlığı ciddi təhlükə qarşısında qalmışdır. Rayonun səhiyyə təşkilatlarının və Respublika Səhiyyə Nazirliyinin məlumatlarına görə Qəbələ əhalisinin 66%-i 12 müxtəlif xəstəliklə xəstələnib sağlamlıqlarını itirmişlər. Bunların arasında xərçəng,ürək-damar və qadın xəstəlikləri daha çoxdur. Burada ekoloji təhlükə törədən geokimyəvi şərait yox,maqnit şüalanması intensivliyinin yüksək olması idi ki, bu da təkcə Qəbələnin və onun ətraf kəndlərinin deyil, bütövlükdə Sincan-Qəbələ ekogeokimyəvi landşaft rayonunun müasir ekoloji şəraitinə çox pis təsir göstərir və ərazidə məskunlaşmış canlıların sağlamlığını ciddi təhlükəyə məruz qoyurdu.[1]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Q. İ. Rüstəmov, A. M. Rüstəmova. Böyük Qafqazın cənub yamacı landşaftlarının ekogeokimyəvi xüsusiyyətləri. Bakı.2016.189 səh.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Sincan-Qəbələ_ekogeokimyəvi_landşaf_rayonu&oldid=7502153"