Siffeyn döyüşü
Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
Siffeyn döyüşü ərəb. وقعة صفين | |||
---|---|---|---|
İlk fitnə | |||
Tarix | 657-ci il 26 iyuldan 28 iyuladək. | ||
Yeri | Siffeyn (Raqqa mühafəzəsi yaxınlığındakı müasir Əbu Hureyrə kəndi), Suriya | ||
Nəticəsi | heç-heçə[1][2] | ||
Münaqişə tərəfləri | |||
|
|||
Komandan(lar) | |||
|
|||
Tərəflərin qüvvəsi | |||
|
|||
İtkilər | |||
|
|||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Süffeyn döyüşü (ərəb. وقعة صفين) — Xəlifə Əli ilə İslam dövlətinin Suriya valisi Müaviyə ibn Əbu Süfyan arasında Siffində 657-ci ildə baş verən döyüş.
Təqribən 3 aya yaxın müddət ərzində baş verən döyüşün qızğın vaxtı 26–28 avqust tarixində baş verib. Siffeyn savaşı İslam tarixi açısından Xaricilərin yaranmasına, Xəlifə Əlinin müsəlmanlar içərisində olan mövqeyinin zəifləməsinə və Əməvi sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsini asanlaşdıran bir döyüş olaraq tarixə keçib.
Tarixi
Müharibəyə qədərki dövr
Suriya valisi Müaviyə Xəlifə Osmanın qohumu idi və Osmanın ona qarşi çıxanlar tərəfindən qətlə yetirilməsində dolayısı olaraq həmin qətlin cinayətinin üstünün örtülməsində Həzrəti Əlinin əlinin olduğunu düşünürdü. Buna görə də üsyana başladı. Həzrəti Əlinin danışıqlar aparmaq istəyi baş tutmadı. Həzrəti Əli İslamın idarə mərkəzini Kufəyə köçürdü. Çünki burda ona dəstək daha çox verilə biləcəkdi. Və beləliklə iki qoşun Siffində üz-üzə gəldi.
Hakim hadisəsi
Döyüşlər davam edərkən Müaviyənin əsgərləri mizraqlarinin ucuna Qurandan hissələr taxdilar və bu hal ehtimalən Sonunu Allah müəyyənləşdirsin mənasına gəlirdi. Bunun da nəticəsi olaraq Həzrəti Əlinin qoşunu daxilində parçalanma baş verdi və sonradan Xaricilər adlanacaq bir hissə qoşunu tərk etdi.
Nəticə
Siffeyn döyüşü
Bu nəticə, İmam (ə) qoşununda sadəlövh insanların istədikləri ilə üst-üstə düşmürdü. Onla elə düşünürdülər ki, Müaviyənin Şam valiliyini qəbul etməyin hakimliyi, onun mərkəzi hakimiyyətə tabe olmağa vadar etmək və İmam Əlini (ə) Müaviyənin Şama hakimliyini qəbul etməyə vadar etməkdir. İraqlılar üçün Müaviyənin xilafətə keçməsi, üçüncü xəlifənin zamanını xatırladırdı, bəlkə də ondan da ağır bir durum; çünki Osmanın əleyhinə edilən qiyamda, onların Cəməl və Siffeyn döyüşündə fəal iştirakında, Müaviyənin ürəyində iraqlılara qarşı qədimi kin-küdürət yaratmışdı.
Deməli, hiyləgərlik, dardüşüncəlik və sadəlövhlük daxili çəkişmələrlə, milli parçalanmalarla və daxili hərc-mərcliklə, eləcə də, İslam cəmiyyətində qısa müddət ömür sürən radikal geriçilik və dayazdüşüncəliliklə nəticələndi. Bunun heç də bərəkətli olmayan ilk meyvəsi xəvaric cərəyanı və Nəhrəvan döyüşü oldu.
İstinadlar
- ↑ Battle of Ṣiffīn, Encyclopædia Britannica, retrieved on April 17, 2019. "...ʿAlī gathered support in Kūfah, where he had established his centre, and invaded Syria. The two armies met along the Euphrates River at Ṣiffīn (near the Syrian-Iraqi border), where they engaged in an indecisive succession of skirmishes, truces, and battles, culminating in the legendary appearance of Muʿāwiyah’s troops with copies of the Qurʾān impaled on their lances—supposedly a sign to let God’s word decide the conflict." Archived at the Wayback machine
- ↑ Muʿāwiyah I, Encyclopædia Britannica, retrieved on April 17, 2019. "As a kinsman of the slain caliph ʿUthmān, Muʿāwiyah bore the duty of revenge. Because ʿAlī neglected to apprehend and punish ʿUthmān’s murderers, Muʿāwiyah regarded him as an accomplice to the murder and refused to acknowledge his caliphate. Thereupon ʿAlī marched to the Euphrates border of Syria and engaged Muʿāwiyah’s troops at the famous Battle of Ṣiffīn (657). Muʿāwiyah’s guile turned near defeat into a truce. Resorting to a trick that played upon the religious sensibilities of ʿAlī’s forces, he persuaded the enemy to enter into negotiations that ultimately cast doubt on the legitimacy of ʿAlī’s caliphate and alienated a sizable number of his supporters." Archived at the Wayback machine
- ↑ 1 2 Ibn Yaqubi, Ahmad. Tarikh Al Yaqubi. Armenia: Ahmad Ibn Yaqubi. 872. səh. 188. ISBN 9786136166070.
- ↑ 1 2 Muir, William. The Caliphate, its Rise and Fall. London: William Muir. 1891. səh. 261.