Özləm Türeci

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Özləm Türeci
Özləm Türeci
Özləm Türecinin 2019-cu il avqustun 12-də çəkilmiş şəkili
Özləm Türecinin 2019-cu il avqustun 12-də çəkilmiş şəkili
Doğum tarixi (57 yaş)
Doğum yeri Lastrup, Almaniya
Vətəndaşlığı  Almaniya
Həyat yoldaşı Uğur Şahin (2002)
Uşağı 1
Milliyyəti türk
Dini islam
İxtisası doktor, sahibkar
Təhsili Saarland Universiteti
Fəaliyyəti tədqiqatçı, təşəbbüskar, həkim, immunologist
Tanınır BNT162b2, COVID-19 peyvəndi, xərçəng tədqiqatları
Mükafatları Calogero Pagliarello Research Award
Georges Köhler Prize
German Sustainability Award
Axel Springer Award
Almaniya Federativ Respublikası Ləyaqət Ordeni[1]
Üzvlüyü
Profile at BioNTech
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Özləm Türeci (6 mart 1967-ci il, Lastrup, Almaniya) — türk mənşəli Almaniya həkimi, elm adamı, sahibkar. 2008-ci ildən bəri həyat yoldaşı Uğur Şahin ilə birlikdə qurduğu şirkət olan BioNTech SE-nin İdarəçisi. 2020-ci ildə COVID-19 əleyhinə peyvəndin yaradıcılarından biri. Türeci 2018-ci ildən bəri "BioNTech"in baş həkimi vəzifəsini icra edir.[2] 2008-ci ildən 2016-cı ilə qədər "Ganymed Pharmaceuticals" şirkətinin qurucusu və baş direktoru idi. O, həmçinin Mayns Universitetində mühazirələr oxuyur.[3][4]

Həyatı və təhsili

1967-ci ildə Almaniyanın Lastrup şəhərində İstanbuldan gələn mühacir bir ailənin övladı olaraq anadan olub. Rizə ilinin, Fındıqlı kökənli atası,[5] Katolik xəstəxanasında cərrah olaraq işləyirdi.[6] Atasının çalışdığı xəstəxanada tibb bacısı rahibələrə heyranlıq duyan Türeci, çox mədəni bir mühitdə böyüyür. Reportajlarının birində özünü "Prussiya türkü" kimi xarakterizə edir.

Türeci magistr təhsilini Saarland Universitetində tamamladı. 2001-ci ildə Mayns şəhərinə köçdü. Mayns Universiteti Xəstəxanasında immunitet sisteminin dəyişdirilmiş genetik kodlarla xərçəngə qarşı mübarizə aparması istiqamətində işlər apardı. 2001-ci ildə Uğur Şahin ilə qurduğu və türkcə "qənimət" sözündən ilham alaraq "Ganymed" adını daşıyan firmada təhsilini davam etdirdi. 2002-ci ildə özü kimi türk immiqrant həmkarı Uğur Şahin ilə ailə həyatı qurur.[7] Cütlük, immunitet sisteminin, xərçəng hüceyrələrinin bədənə daxil olan bir virus kimi təsbit etməsi və onları aradan qaldırmaq üçün birlikdə çalışmağı davam etdirirlər.[8]

Xərçəngə həssas antikor müalicələrinə öncüllük edən Ganymed, 2016-cı ildə Yaponiyanın əczaçılıq şirkəti Astellas-a satıldı. Şirkətin 1,3 milyard avroluq satışları bu günə qədər Almaniyada tibb sektorundakı ən yüksək satış oldu.[9] Bu satış Özləm Türeci-Uğur Şahini Almaniyanın ən varlı adamları sırasına daxil etdi.[10]

Türeci, BioNTech şirkətini 2008-ci ildə həyat yoldaşı Uğur Şahin və Avstriyalı immunoloq və onkoloq Kristof Huber ilə birlikdə qurdu. 2018-ci ildə şirkətin baş həkimi oldu. 2020-ci ildən etibarən 1300 işçisi olan şirkət əvvəlcə immunoterapiya xərçəngi müalicələri üzərində işləyirdi. 2020-ci ildə COVID-19 pandemiyasının yayılması ilə şirkət koronavirus peyvəndini tapmağa istiqamətləndi. Özləm Türeci, SARS-CoV-2-yə qarşı peyvənd işlərini inkişaf etdirərək, bu istiqamətdə lider rol oynadı. Peyvəndin hazırlanmasında BioNTech ilə əməkdaşlıq edən ABŞ əczaçılıq şirkəti Pfizer, 9 noyabr 2020-dəki açıqlamasında, istehsal olunan COVID-19 peyvəndinin (BNT162) 90 % müvəffəqiyyət qazandığını elan etdi.

Özlem Türeci, Londonda gündəlik nəşr olunan beynəlxalq ingilis iqtisadi-siyasi qəzeti Financial Times tərəfindən həyat yoldaşı Uğur Şahin ilə birlikdə koronavirüs peyvəndini hazırladıqları üçün "İlin adamı" seçildi.

2021-ci il martın 19-da o, və həyat yoldaşı Uğur Şahin COVID-19-ə qaşı peyvənd hazırlamaqda əldə etdikləri uğur səbəbiylə Almaniya Federativ Respublikasının ən yüksək mükafatı olan Ləyaqət Ordeni ilə təltif olundular. Bellevue Sarayında təşkil edilən təltif etmə mərasiminə Almaniya Prezidenti Frank-Valter Ştaynmayer və Kansler Angela Merkel də qatılmışdılar. Alim cütlüyə mükafatı çəxsən Kansler Angela Merkel təqdim etmişdir.[1]

Üzvü olduqları

Özləm Türeci Amerika Xərçəng Araşdırmaları Birliyinin (AACR) və 2015-ci ildən Amerika Klinik Onkologiya Cəmiyyətinin (ASCO), Alman Hematologiya və Onkologiya Cəmiyyətinin (DGHO), Alman İmmunologiya Cəmiyyətinin üzvüdür.

BioNTech

BioNTech-in Maynsdakı binası

2008-ci ildə Türeci, 2018-ci ildən bəri baş həkim vəzifəsində çalışdığı Mayns mərkəzli BioNTech biotexnologiya şirkətinin qurucularından biri idi.[11] 2009–2018-ci illərdə şirkətin elmi məsləhət şurasının sədri vəzifəsində çalışıb. BioNTech, xərçəng və digər ciddi xəstəliklərin müalicəsində xəstəyə xas yanaşma metoduna görə, aktiv immunoterapiyanın inkişafı və istehsalına yönəlmişdir.[12] Baş həkim olaraq ilk növbədə Klinik Tədqiqat və İnkişafdan cavabdehdir. BioNTech, 2020-ci ilin yanvarından bəri,[13] şirkətin baş direktoru olan Özləm Türeci və həyat yoldaşı Uğur Şahinin rəhbərliyi altında COVID-19 yoluxucu xəstəliyinin BNT162b2 peyvəndi üzərində araşdırma apararaq peyvəndin hazırlanmasında klinik tədqiqatlar sahəsindən uğur əldə edir.[14][15][16] Türeci, şirkətinə və tərəfdaşlarına verdiyi 500-dən çox patent ilə məşğul olur.

Mükafatları

Həmçinin bax

Ədəbiyyat

İstinadlar

  1. ↑ 1 2 3 "Arxivlənmiş surət". 2021-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-22.
  2. ↑ "Das Führungsteam", Homepage (alman), BioNTech, 2020-12-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-30
  3. ↑ Vorlesungsverzeichnis, Johannes Gutenberg Universität Mainz, 2021-03-20 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-30
  4. ↑ "Privatdozentin Dr. Özlem Türeci", DFG - GEPRIS - (alman), Deutsche Forschungsgemeinschaft, 2021-03-20 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-30
  5. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  6. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13. (#first_missing_last)
  7. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  8. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  9. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  10. ↑ "Arxivlənmiş surət" (İngilizce). 2020-11-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-13.
  11. ↑ Biontech, Form 20-F (ingilis), U.S. Securities and Exchange Commission, 2020-03-31, 2021-03-20 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-10
  12. ↑ Hofmann, Siegfried; Terpitz, Katrin, "Impfung gegen Krebs", Handelsblatt (alman), 2016-03-16, səh. 16
  13. ↑ Biontech: Mit Lichtgeschwindigkeit zum ersten Corona-Impfstoff (alman), Deutsche Welle (DW), 2020-11-09, 2020-11-09 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-30
  14. ↑ Hofmann, Siegfried; Wermke, Christian, "Ugur Sahin und Özlem Türeci: Dieses Medizinerpaar entwickelt einen Covid-19-Impfstoff.", Handelsblatt (alman), 2020-04-23, 2021-03-20 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-10-26
  15. ↑ "The Husband-and-Wife Team Behind the Leading Vaccine to Solve Covid-19", The New York Times (ingilis), 2020-11-10, 2020-11-12 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-17
  16. ↑ Özlem Türeci's research while affiliated with Helmholtz Institut Mainz and other places (ingilis), ResearchGate, 2021-03-20 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2020-11-30
  17. ↑ Preisträger Vincenz-Czerny-Preis und deren Arbeiten (alman), Deutsche Gesellschaft für Hämatologie und Medizinische Onkologie, March 20, 2021 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  18. ↑ Ugur Sahin, Managing Director (Science and Research) of Translational Oncology at the University Medical Center of the Johannes Gutenberg University Mainz – Tron (ingilis), University of Birmingham, May 3, 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: October 26, 2020
  19. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-11-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-01-14.
  20. ↑ "Deutscher Nachhaltigkeitspreis: Startseite". Deutscher Nachhaltigkeitspreis (alman). March 20, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: December 17, 2020.

Xarici keçidlər

Vikianbarda Özləm Türeci ilə əlaqəli mediafayllar var.

П:  Tibb portalı

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Özləm_Türeci&oldid=7583998"