Çexiya Milli Bankı

Çexiya Milli Bankı (çex. Česká národní banka) — baş ofisi Praqada yerləşən Çexiya Respublikasında mərkəzi bank və maliyyə bazarlarına nəzarətçi olan maliyyə qurumu. 1 yanvar 1993-cü ildə Çexoslovakiyanın dağılması nəticəsində çex kronunun dövriyyəyə buraxılması ilə eyni vaxtda formalaşan Çexiya Respublikasının mərkəzi bankıdır.[1] O, Çexoslovakiya Dövlət Bankının varisidir.[2] Baş ofisi Praqada yerləşən Çexiya Respublikasında mərkəzi bank və maliyyə bazarlarına nəzarətçidir. Avropa Mərkəzi Banklar Sisteminin üzvüdür.

Çexiya Milli Bankı
Česká národní banka
Loqonun şəkli
Yerləşməsi
Ölkə
Ünvan Praqa, Çexiya
Ümumi məlumatlar
Yaranma tarixi 1 yanvar 1993
Sədr Aleş Mixl
Ehtiyatları 62 630 milyon dollar[1]
Valyuta çex kronu
Sələfi Çexoslovakiya Dövlət Bankı
Digər məlumatlar
Saytı www.cnb.cz
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Əsas məqsədinə uyğun olaraq, ÇMB pul siyasətini müəyyən edir, əskinas və sikkələr buraxır və çex kronasının dövriyyəsini, ödəniş sistemini və banklar arasında hesablaşmaları idarə edir. O, həmçinin bank sektoruna, kapital bazarına, sığorta sənayesinə, pensiya fondlarına, kredit ittifaqlarına və elektron pul institutlarına, habelə valyuta nəzarətini həyata keçirir.

Məqsəd və funksiyaları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Milli Bankın əsas məqsədi Çexiya Milli Bankı haqqında qanunda və Çexiya Respublikasının Konstitusiyasında qeyd edildiyi kimi məzənnə sabitliyidir. İkinci məqsəd davamlı iqtisadi artımı dəstəkləməkdir. Hazırda o, inflyasiyanın hədəflənməsi pul köçürmə mexanizmindən istifadə edir. Məqsəd inflyasiyanın illik 2.0% ətrafında sabitləşdirilməsidir.[3]

Çexiya Milli Bankının vəzifələrinə aşağıdakılar daxildir:

  • Maliyyə əməliyyatları üçün yüksək və aşağı faiz dərəcələrinin müəyyən edilməsi.
  • Kredit və açıq bazarlarda fəaliyyət üçün siyasətin işlənib hazırlanması.
  • Kredit təşkilatları üçün tələb olunan ehtiyat normalarının müəyyən edilməsi.

Strukturu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Praqada 28 Na Příkopě ünvanında yerləşən Çexiya Milli Bankı bir neçə hökumət dəyişikliyinə baxmayaraq eyni binada qalıb. Çexiya Milli Bankının rəhbərləri “Bank Şurası” üzvləridirlər. Bankın İdarə Heyəti pul siyasətinin müəyyən edilməsi və həyata keçirilməsinə cavabdehdir.[3]

Bankın İdarə Heyəti yeddi üzvdən ibarətdir: Çexiya Milli Bankının Rəhbəri, iki vitse-qubernator və Bankın İdarə Heyətinin dörd digər üzvü. Qubernator və vitse-qubernatorlar Respublika Prezidenti tərəfindən vəzifəyə təyin edilir və vəzifədən azad edilir. Heç bir şəxs Bankın İdarə Heyətində iki müddətdən artıq vəzifə tuta bilməz. Hər bir müddət altı il davam edir və digər İdarəetmə orqanlarından asılı olmayaraq fəaliyyət göstərir.[3]

Pul siyasəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çexiya Milli Bankı əskinas və sikkələrin buraxılması və tənzimlənməsi üzrə müstəsna hüquqlara malikdir. Bank valyutanın, kronun (həmçinin crown adlanır) hüquqi və texniki qorunmasına nəzarət edir. Çexiya 2010-cu ildə avroya keçid etməli idi, lakin ictimayyi rəyə görə Çexiya hökuməti kronda qalmağı üstün tutdu. Nəticədə avronun tətbiqi qeyri-müəyyən müddətə təxirə salındı.

Çexiya Milli Bankı 1Kč, 2 Kč, 5 Kč, 10 Kč, 20 Kč və 50 Kč sikkələr buraxır. Əskinazların nominalları 100 Kč, 200 Kč, 500 Kč, 1.000 Kč, 2.000 Kč və 5.000 Kč-dan ibarətdir.[3]

Rəhbərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Jiri Rusnok Çexiya Milli Bankının eks prezidenti (2016-2022)
  • Yozef Tosovski — yanvar 1993 - dekabr 1997
  • Pavel Kısilka - dekabr 1997 - iyul 1998
  • Yozef Tosovski — iyul 1998 - noyabr 2000
  • Zdenek Tuma - dekabr 2000 - iyun 2010
  • Miroslav Singer — iyul 2010 – iyul 2016
  • Jiri Rusnok — iyul 2016 – iyul 2022
  • Alex Mixl — iyul 2022-dən[4]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 Weidner, Jan. "The Organisation and Structure of Central Banks" (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek. 2017. 2020-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-03-06.
  2. ↑ "Přehled představitelů ČNB a jejích právních předchůdců - Česká národní banka". 6 March 2019. 6 March 2019 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  3. ↑ 1 2 3 4 "About the CNB". Czech National Bank. Czech National Bank. 9 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 April 2015.
  4. ↑ "New governor of Czech National Bank takes the reins". ru:Czech Radio. 1 July 2022. 6 March 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 1 July 2022.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Çexiya Milli Bankı ilə əlaqəli mediafayllar var.