Çimərlik güləşi

Çimərlik güləşi ― Rəsmi olaraq 2005-ci ildən yarışları keçirilən güləş növü^[1].

Çimərlik güləşi
Ümumi məlumatlar
İcraçı qurum	Birləşmiş Dünya Güləşi
İlk oyun	Lonq Biç, Nyu-York
Xüsusiyyətləri
Tipi	Dünya miqyasında
Cinsiyyətə görə	kişilər, qadınlar
Beach Wrestling

İlk dəfə 2004-cü ildə Beynəlxalq Birləşmiş Güləş Növləri Federasiyası (FİLA) dövründə çimərlik güləşi güləş növü kimi qeydiyyata alınıb^[2]. Çimərlik güləşi həm kişilər həm də qadınların iştirak edə bildiyi idman növüdür. İdmançılar diametri 7 metr olan daxili qumla doldurulmuş çevrədə yarışırlar. Bu güləş növündə iştirak edən idmançılar yarışda güləş geyimi yox çimərlik geyimi geyinirlər. Bundan başqa onlar spandeks və ya idman şortlarından da istifadə edə bilərlər.

2015-ci ildə Beynəlxalq Birləşmiş Güləş Növləri Federasiyası (FİLA) beynəlxalq qaydalarda düzəlişlər etdi. Yeni qaydalara əsasən güləşçilər rəqibi yerə yıxaraq, dairədən kənara çıxararaq, və ya kürəyi üstə yıxaraq xallar əldə edə bilərlər^[3]. İllik Dünya Çimərlik Güləş Çempionatlarına əlavə olaraq, çimərlik güləşi Gənclərin Olimpiya Oyunları, Asiya Oyunları, Aralıq Dənizi Oyunları və 2019 Dünya Çimərlik Oyunlarında yer almışdır^[4]. Çimərlik güləşi üzrə Dünya Çempionatı seriyalar halında ilk dəfə 2019-cu ildən etibarən keçirilməyə başlamışdır.

Dünya Güləş Birliyinin təsdiq etdiyi çimərlik güləşi üzrə bütün yarışlar metal hissələri olmayan, qumdan fərqlənən tünd rəngdə 8–10 sm-lik lentlə dövrəyə alınan, diametri 7 metr olan dairədə keçirilir. Yarış sahəsi ən azı 30 sm narın qum qatı ilə doldurulmalıdır^[5].

Görüş yalnız ayaqüstü vəziyyətdə və fasilə olmadan 3 dəqiqə davam edir. Bütün fəndlərdə ayaqlardan istifadəyə icazə verilir. Hücum edən güləşçi ani olaraq dizini yerə qoyub fənd icra edə bilər. Ancaq həmin fənd uğursuz alınsa, yəni xal qazanılmazsa, o zaman rəqib güləşçiyə 1 xal verilir. Güləşçilərdən biri 3 və daha artıq xal qazanırsa, qarşılaşma vaxtından əvvəl başa çatır. Qarşılaşma 1:1 və ya 2:2 hesabıyla başa çatarsa, sonuncu xalı alan güləşçi qalib elan olunur. Görüş 0:0 başa çatarsa, çəkisi daha az olan güləşçi qalib elan olunur. Hər iki güləşçinin çəkisi eyni olarsa, püşkatmada kiçik nömrə çıxaran idmançı qalib elan olunur. Hər güləşçi görüş ərzində həkimin xidmətindən maksimum 2 dəqiqə istifadə edə bilər. Güləşmək üçün çağırılan idmançılar maksimum 2 dəqiqə ərzində yarış sahəsində olmalıdırlar^[5].

Çimərlik güləşində fəndlər 1 və 3 xal ilə qiymətləndirilir^[5].

• 1 xalla qiymətləndirilir:

— yarış sahəsində əllər nəzərə alınmadan bədənin hər hansı bir hissəsinin (baş, diz, qarın) yerə toxunması;

— güləş zonasından kənara çıxartma (baş və sinənin kənara çıxması da kifayət edir);

— qanunsuz hərəkət və aşkar passsivlik.

• 3 xalla qiymətləndirilir:

-ayaq üstə icra olunan fənd zamanı rəqibin körpü vəziyyətinə düşməsi.

Yarışın startından 2 saat əvvəl çəki prosesi olur. Çimərlik güləşində 3 yaş qrupu üzrə çəki kateqoriyaları mövcuddur^[5].

2019-cu ilin sentyabr ayında Azərbaycanı təmsil edən Oyan Nəzəriani Xorvatiyanın paytaxtı Zaqrebdə çimərlik güləşi üzrə Dünya Seriyasının final mərhələsində çempion olaraq dünya çempionluğu kubokuna sahib çıxıb.^[6][7]

2019-cu ildə Qətərin paytaxtı Dohada ilk Dünya Çimərlik Oyunları çərçivəsində Azərbaycanı çimərlik güləşi üzrə təmsil Pənah İlyaslı 70 kq çəki dərəcəsində gümüş^[8], İbrahim Yusubov 80 kq çəki dərəcəsində gümüş^[9], Oyan Nəzəriani isə +90 kq çəki dərəcəsində bürünc medala layiq görülüb.

21 sentyabr 2020-ci il tarixində Oyan Nəzəriani Çimərlik güləşi üzrə Azərbaycan yığmasının baş məşqçisi təyin edilib^[10]. 11 sentyabr 2021-ci ildə Yunanıstanın Katerini şəhərində çimərlik güləşi üzrə yeniyetmə və gənclərin Avropa çempionatı keçirilib. Çempionatda Oyan Nəzərianinin rəhbərliyi ilə Azərbaycanı təmsil edən 4 idmançının hər biri müxtəlif medallarla təltif ediliblər^[11]. Onlar ümumilikdə 2 qızıl, 1 gümüş və 1 bürünc medal qazanıblar^[12]. Azərbaycan yığması bu yarışda yeniyetmələr arasında komanda hesabında üçüncü yerə yüksəlib.

2021-ci il sentyabrın 26-da Rumıniyanın Konstanta şəhərində keçirilən çimərlik güləşi üzrə yeniyetmələrin və gənclərin dünya çempionatı keçirilib. Çempionatda Oyan Nəzərianinin rəhbərliyi ilə Azərbaycanı təmsil edən 4 idmançının hər biri müxtəlif medallarla təltif ediliblər. Onlar ümumilikdə 2 qızıl, 2 gümüş medal qazanıblar^[13]. Yeniyetmələr arasında komanda hesabında isə üçüncü yerə layiq görülüblər^[14].

2021-ci il sentyabrın 25-26-da Rumıniyanın Konstanta şəhərində keçirilən çimərlik güləşi üzrə böyüklər arasında dünya çempionatında Oyan Nəzəriani və İbrahim Yusubov hər biri gümüş medal qazanıblar^[15].

	"İdman" portalı

• Çimərlik Güləşi Dünya Seriyasının rəsmi YouTube hesabı