İeratik yazı

İeratik yazı (q.yun. ἱερατικά, hieratiká— keşişə aid olan) — qədim Misirdə istifadə edilən kursiv yazı sisteminə verilən ad. Bu, e.ə. III minillikdə baş tutan inkişafından e.ə. I minilliyin ortalarında demotik yazının yüksəlişinə qədər həmin dili yazmaq üçün istifadə olunan əsas yazı olmuşdur. İeratik yazı ilk növbədə papirus üzərində qamış qələmlə mürəkkəblə yazılmışdır.[1]

İeratik yazı
Dillər Misir dili
Yaranma tarixi təq. e.ə. 3000
ISO 15924 Egyh
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

II əsrdə ieratik termini ilk dəfə yunan alimi İsgəndəriyyəli Klement tərəfindən bu qədim Misir yazı sistemini təsvir etmək üçün istifadə edilmişdir. Termin yunan dilindən "kahin yazısı" deməkdir (Şablon:Lang-grc-koi). Buna səbəb yazı üslubunun həmin dövrdə, səkkiz yarım əsrdən çox müddət ərzində ieratik ənənəvi olaraq yalnız dini mətnlər və ədəbiyyat üçün istifadə olunurdu.[2]

İeratik həm də "müqəddəs şəxslərin və ya idarələrin və ya onlarla əlaqəli" mənasını verən bir sifət kimi qəbul edilir.[3]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ McGregor, 2015
  2. ↑ Goedicke 1988:vii; Wente 2001:2006. The reference is made in Clement's Stromata Arxivləşdirilib 2020-08-01 at the Wayback Machine 5:4.
  3. ↑ Definition of hieratic Arxivləşdirilib 2022-11-23 at the Wayback Machine, Free Online Dictionary. Retrieved 2011-10-23.

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Aharoni, Yohanan. "The Use of Hieratic Numerals in Hebrew Ostraca and the Shekel Weights". Bulletin of the American Schools of Oriental Research. 184 (184). 1966: 13–19. doi:10.2307/1356200. JSTOR 1356200.
  • Baines, John R. "Literacy and Ancient Egyptian Society". Man: A Monthly Record of Anthropological Science. 18 (new series). 1983: 572–599. 2006-10-09 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
  • Betrò, Maria Carmela. Hieroglyphics: The Writings of Ancient Egypt. New York; Milan: Abbeville Press (English); Arnoldo Mondadori (Italian). 1996. 34–239. ISBN 978-0-7892-0232-1.
  • Fischer-Elfert, Hans-Werner. Grundzüge einer Geschichte des Hieratischen. Einführungen und Quellentexte zur Ägyptologie. 14. Berlin: Lit. 2021.
  • Gardiner, Alan H. "The Transcription of New Kingdom Hieratic". Journal of Egyptian Archaeology. 15 (1/2). 1929: 48–55. doi:10.2307/3854012. JSTOR 3854012.
  • Goedicke, Hans. Old Hieratic Paleography. Baltimore: Halgo, Inc. 1988.
  • Goldwasser, Orly. "An Egyptian Scribe from Lachish and the Hieratic Tradition of the Hebrew Kingdoms". Tel Aviv: Journal of the Tel Aviv University Institute of Archaeology. 18. 1991: 248–253.
  • Hoch, James E. "The Byblos Syllabary: Bridging the Gap Between Egyptian Hieroglyphs and Semitic Alphabets". Journal of the Society for the Study of Egyptian Antiquities. 20. 1990: 115–124.
  • Janssen, Jacobus Johannes. "Idiosyncrasies in Late Ramesside Hieratic Writing". Journal of Egyptian Archaeology. 86. 2000: 51–56. doi:10.2307/3822306. JSTOR 3822306.
  • Malinine, Michel. Choix de textes juridiques en hiératique 'anormal' et en démotique // Textes et langages de l'Égypte pharaonique: Cent cinquante années de recherches 1822–1972; Hommage à Jean-François Champollion. Cairo: Imprimerie de l’Institut français d’archéologie orientale du Caire. 1974. 31–35. Vol. 1.
  • McGregor, William B. Linguistics: An Introduction. Bloomsbury Publishing. 2015. səh. 306. ISBN 978-0-567-48339-3.
  • Möller, Georg Christian Julius. Hieratische Paläographie: Die aegyptische Buchschrift in ihrer Entwicklung von der Fünften Dynastie bis zur römischen Kaiserzeit (2nd). Leipzig: J. C. Hinrichs’schen Buchhandlungen. 1927–1936. 2012-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-01-23. 4 vols.
  • Möller, Georg Christian Julius, redaktorHieratische Lesestücke für den akademischen Gebrauch (2nd). Leipzig: J. C. Hinrichs’schen Buchhandlungen. 1927–1935. 3 vols.
  • Pantalacci, Laure. "La documentation épistolaire du palais des gouverneurs à Balat–ˤAyn Asīl". Bulletin de l'Institut Français d'Archéologie Orientale. 98. 1998: 303–315.
  • Parkinson, Richard B.; Stephen G. J. Quirke. Papyrus. London: British Museum Press. 1995.
  • Posener-Kriéger, Paule. Les tablettes en terre crue de Balat // Élisabeth Lalou (redaktor). Les Tablettes à écrire de l'Antiquité à l'époque moderne. Turnhout: Brepols. 1992. 41–49.
  • Soukiassian, Georges; Michel Wuttmann; Laure Pantalacci. Le palais des gouverneurs de l'époque de Pépy II: Les sanctuaires de ka et leurs dépendances. Cairo: Imprimerie de l’Institut français d’archéologie orientale du Caire. 2002. ISBN 978-2-7247-0313-9.
  • Verhoeven, Ursula. Untersuchungen zur späthieratischen Buchschrift. Leuven: Uitgeverij Peeters and Departement Oriëntalistiek. 2001.
  • Wente, Edward Frank. Scripts: Hieratic // Donald Redford (redaktor). The Oxford Encyclopedia of Ancient Egypt. Oxford, New York, and Cairo: Oxford University Press and The American University in Cairo Press. 2001. 206–210. Vol. 3.
  • Wimmer, Stefan Jakob. Hieratische Paläographie der nicht-literarischen Ostraka der 19. und 20. Dynastie. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. 1989.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]