İrena Veysayte
 |
İrena Veysayte (lit. Irena Veisaitė; 9 fevral 1928, Kaunas – 11 dekabr 2020[1], Vilnüs) — Sovet və Litva ədəbiyyatşünası, teatrşünas və teatr tənqidçisi, ictimai xadim; Qərbi Avropa ədəbiyyatı və teatr tarixinə dair əsərlərin müəllifi.
| İrena Veysayte | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 9 fevral 1928 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 11 dekabr 2020[1] (92 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | COVID-19 |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | universitet müəllimi[d], yazıçı, ədəbiyyatşünas, teatrşünas, teatr tənqidçisi, man of letters[d] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kaunasda bir yəhudi ailəsində anadan olmuşdur. 1934–1941-ci illərdə Kaunasdakı Şolom Aleyxem Gimnaziyasında idiş dilində təhsil alır. İkinci Dünya müharibəsi zamanı Kaunas gettosunda valideynlərini itirir. Anası onu Qırmızı Ordunun gəlişinə qədər gizlədən litvalı ailəyə verir.
1947-ci ildə Salome Neris adına Vilnüs orta məktəbini bitirir. 1953-cü ildə Moskva Dövlət Universitetini alman dili və ədəbiyyatı ixtisası üzrə bitirmişdir. 1963-cü ildə Leninqrad Dövlət Universitetində filologiya elmləri namizədi dərəcəsi üçün tezisini müdafiə edir.
1953–1997-ci illərdə Vilnüs Pedaqoji İnstitutunda (1992-ci ildə Vilnüs Pedaqoji Universitetinə çevrildi) Qərbi Avropa ədəbiyyatı, Alman ədəbiyyatı, XX əsr teatr tarixi kurslarında dərs demişdir. 1965-ci ildən dosent; 1999-cu ildə Vilnüs Pedaqoji Universitetinin Fəxri professoru adına layiq görülmüşdür.
1963–1964-cü ildən bəri teatr tənqidçisi kimi tanınır.
93 yaşında, 11 dekabr 2020-ci ildə Vilnüsdə koronavirus infeksiyası nəticəsində dünyasını dəyişir[2].
Elmi fəaliyyət
[redaktə | mənbəni redaktə et]Litva və digər ölkələrin mətbuatında 200-dən çox məqaləsi dərc edilmişdir. Bir neçə kitabın tərtibçisi; məktəb dərsliklərinin həmmüəllifidir.
Sosial fəaliyyət
[redaktə | mənbəni redaktə et]1990-cı ildə professor Ceslovas Kudaba ilə birlikdə Açıq Litva Fondunu (Atviros Lietuvos Fondas) təsis edir. 1993-cü ilə qədər Açıq Litva Fondunun idarə heyətinin sədr müavini, 1993–2000-ci illərdə idarə heyətinin sədri olur. Açıq Cəmiyyət İnstitutu (Budapeşt) və digər beynəlxalq qeyri-hökumət təşkilatlarının idarə heyətinin üzvü, Nidadakı Tomas Mann Mədəniyyət Mərkəzinin kuratoriumunun üzvü, Litvanın UNESCO üzrə Milli Komitəsinin, Mədəniyyət Nazirliyinin Bədii Şurasının üzvü olmuşdur.
Mükafatları
[redaktə | mənbəni redaktə et]1995 — Litva Böyük Knyaz Gyadiminas ordeni (dördüncü dərəcə).
2006 — Barbara Radzivill mədəniyyət və təhsil sahəsindəki uğurlarına görə medalı.
2008 — Litva Elm və Təhsil Nazirliyinin Fəxri Nişanı.
2012 — Litva-Alman mədəni mübadiləsindəki fəaliyyətlərinə və vətəndaş cəsarətinə görə Göte medalı.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ 1 2 Irena Veisaitė // https://www.vle.lt/straipsnis/irena-veisaite/.
- ↑ "Mirė koronavirusu sirgusi teatrologė, literatūrologė Irena Veisaitė". DELFI. December 28, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: Dec 11, 2020.