Şiqeki Tanaka

Şiqeki Tanaka (田中 茂樹, Tanaka Shigeki?, d. 7 aprel 1931 – 4 oktyabr 2022[1], Utsunomiya, Toçiqi prefekturası, Yaponiya[2]) – keçmiş Yaponiya marafonçusu, 1951-ci ildə keçirilən Boston marafonunun qalibi.

Şiqeki Tanaka
yap. 田中茂樹
Doğum tarixi 7 aprel 1931(1931-04-07)
Vəfat tarixi 4 oktyabr 2022(2022-10-04)[1] (91 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi ürək çatışmazlığı[3]
Təhsili
  • Nihon Universiteti[d]
Fəaliyyəti yüngül atlet, marafonçu[d]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlk illəri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1945-ci ildə Hiroşimaya atom bombası atılan zaman Tanaka 13 yaşında idi və Hiroşimadan 20 mil uzaqlıqda yaşayırdı. Boston marafonundakı qələbəsindən sonra o, həmin anları belə xatırlamışdır: "Parlaq işıq gördük və bir az səs eşitdi, lakin heç kim həmin anda bunun nə olduğunu anlamamışdı… 3 gün sonra dəhşətli xəbərləri aldıq".[4]

Tanaka liseydə oxuyarkən Şobaradan Sayco stadionuna qədər 20 kilometrlik məsafəni qaçaraq marafon karyerasına başlamışdır.[5] Boston marafonunda iştirak edərkən Nihon Universitetində birinci kurs tələbəsi idi.[6]

Boston marafonu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaponiya atletlərinin 1948-ci ildəki Yay Olimpiya Oyunlarında və İkinci dünya müharibəsindən sonrakı bütün beynəlxalq idman yarışlarında iştirakı qadağan idi. 1951-ci ildəki Boston marafonu İkinci dünya müharibəsindən bəri yapon atletlərin dəvət edildiyi ilk beynəlxalq idman yarışı idi.[7][8] Tanaka Boston Atletika Assosiasiyasından Uill Kloni tərəfindən dəvət edilən 4 yapon atletdən biri idi. Digərləri Yaponiyanın milli çempionu Şunci Koyunaqi, Yoşitaka Uçikava və Hiromu Hayqo idilər.[9] Bu zaman Tanakanın 20 yaşı var idi və 118 fund çəkiyə malik idi.[10] Onlar Bostona çatmaq üçün Havay–San-Fransisko–Nyu-York marşrutundan istifadə etmişdilər. Hər bir dayanacaqda onlar kinoteatra gedirdilər və insanlar onlar üçün səhnəyə kağıza bükülmüş pul atırdılar. Tanaka bunu belə xatırlayır: "Pulu belə götürmək qəribə hiss idi, sanki dilənçi idi… Yaponiya gedəndə özümüzlə şəkər aparmışdı… Vəziyyət o qədər pis idi".[8]

Dörd idmançı üçün də qarşılama mərasimi təşkil edildi. Tanaka Hiroşimadan olduğu üçün "The Boston Globe" ona "atom-oğlan" ləqəbini vermişdi.[8] Tanaka xatırlayır ki, ABŞ əhalisi onları isti qarşılamışdı və yarış zamanı amerikalılar da ona dəstək verirdilər.

Tanaka Boston marafonunda qalib gələn ilk yapon olmuşdur.[6] Yarışı 2:27:45 müddətində udmuşdur, həmin an üçün bu, marafon tarixinin ən yaxşı 3-cü nəticəsi idi. O, Hartbrik təpəsində liderliyə yüksəlmiş və 4 mil boyunca qərarlılıqla irəliləmişdir.[8] Onun 1947-ci ildəki Su Yun-bokun rekordunu yeniləcəyi gözlənilsə də, özünü çox yormamağa qərar vermişdir. Marafondan sonra demişdir: "Planım rekord qırmaq deyildi, qalib gəlmək üçün qaçdım".[11]

Tanaka yarışı Onitsuka tərəfindən hazırlanmış tabiyəbənzər qaçış ayaqqabıları ilə udmuşdur.[12] O düşünmüdü ki, bu ayaqqabılarla daha yaxşı qaça bilər.[13]

Digər yapon idmançılar da yaxşı nəticələr göstərdilər: Koyunaqi 5-ci, Uçikava 8-ci, Hayqo 9-cu olmuşdur.

Qəbul və irs

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tanakanın qələbəsi Yaponiyada marafona və Boston marafonuna böyük həvəsin yaranmasına səbəb olmuşdur. Tanakanın qələbəsi Yaponiyanın yaralarını sağaltmağa çalışdığı dövrdə baş vermişdir.[8] Qələbə Yaponiya ilə Boston arasında güclü atletik münasibətlərin əsasını qoymuşdur.[9] Marafonda digər yapon idmançıların da qələbələri qeydə alınmışdır.[6]

Karyerasından sonra

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Karyerasını bitirəndən sonra Tanaka Tokio bölgə departmentində satıcı kimi işləməyə başlamışdır[8] və bir müddət Yaponiya Həvəskar Atletika Federasiyasının direktoru olmuşdur.[14]

Medal oğurluğu

[redaktə | mənbəni redaktə et]

5 may 1998-ci ildə Tanakanın Utsunomiyadakı evinə oğru girmiş və Boston marafonu medalı oğurlanmışdır.[14] 10 iyul 1998-ci ildə Boston Atletika Assosiasiyası Tanakaya marafonda qalib gələn yapon olduğuna görə əvəzedici medal vermişdir. Assosiasiyanın prezidenti Frenk Porter Tanakanın qələbəsinin marafonda Yaponiyanın gücünün başlanğıcı olduğunu bildirmişdir.[6]

22 iyul 1998-ci ildə polislər oğurlanmış medalı tapmışdılar.[15] 19 yaşlı Braziliya yaponu medalı oğurlamaq şübhəsi ilə saxlanılmışdır.[16] Sorğulamalar zamanı şübhəli qətl hadisəsinə görə də təqsirli bilinmişdir.[17]

İki medal da Tokioda Milli Stadionda sərgilənmişdir. Tanaka oğurlanmış medalın əvəzinə verdiyi medala görə Boston Atletika Assosiasiyasına Sayco şəhəri adından "dostluq mükafatı" təqdim etmişdir.[5]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 https://www.yomiuri.co.jp/sports/etc/20221005-OYT1T50215/.
  2. ↑ 1 2 https://www.asahi.com/ajw/articles/14737382.
  3. ↑ https://www.asahi.com/articles/DA3S15438463.html.
  4. ↑ "Boston Marathon 100". The Boston Globe. 29 February 1996.
  5. ↑ 1 2 "Japan town to give trophy to Boston Marathon sponsor". Japan Economic Newswire. Kyodo News. 16 April 1999.
  6. ↑ 1 2 3 4 "Boston athletic body gives new medal to theft victim". Japan Economic Newswire. Kyodo News. 10 July 1998.
  7. ↑ Concannon, Joe. "Taking the plunge Japanese making their first attempt at the Head of the Charles". The Boston Globe. 21 October 1994.
  8. ↑ 1 2 3 4 5 6 Radin, Charles A. "Japan got on its feet Given chance after WW II, runners flourished". The Boston Globe. 11 April 1996.
  9. ↑ 1 2 Concannon, Joe, "Japan Connection Secure", The Boston Globe, 15 April 1990
  10. ↑ "One of the boys". The Washington Post. 20 April 1951. səh. B7.
  11. ↑ "Japanese A-Bomb Survivor Wins Boston A.A. Marathon". The Washington Post. 20 April 1951. səh. B7.
  12. ↑ Usborne, Simon. "To boldly toe: ToPo Athletic split foot trainers are more science than gimmick". The Independent. 21 January 2013. 4 March 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 February 2014.
  13. ↑ Springer, Shira. "Sole pursuit is more than just gaining a foothold". The Boston Globe. 16 April 2010.
  14. ↑ 1 2 "Japan's 1951 Boston Marathon champion robbed of gold medal". Agence France-Presse. 7 May 1998.
  15. ↑ "Stolen Boston Marathon medal found". Associated Press Newswires. 22 July 1998.
  16. ↑ "Report: Police arrest man in theft of Boston Marathon medal". Associated Press Newswires. 30 July 1998.
  17. ↑ "Man arrested in murder of Tochigi man". Japan Economic Newswire. Kyodo News. 21 January 1999.