Əbu Lulu

Firuz ən-Nihavəndi, bilinən adı ilə Əbu Lulu (ərəb. أبو لؤلؤة‎, fars. فیروز نهاوندی‎; Nahavənd, Həmədan ostanı və ya Kaşan, İsfahan ostanı – 3 noyabr 644, Mədinə və ya Kaşan, İsfahan ostanı) — Ömər ibn Xəttabı öldürən fars əsilli qul. Sasani ordusunda xidmət edən general olmuş, lakin 636-cı ildə Qadisiyyə döyüşündə Sasanilərin məğlubiyyəti nəticəsində əsir düşmüşdür.

Əbu Lulu
fars. پیروز نهاوندی‎
Doğum yeri
Vəfat tarixi 3 noyabr 644
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi qanitirmə[d]
Fəaliyyəti əsgər, sənətkar[d], dəmirçi, xarrat[d], qatil
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Firuz əsir alındıqdan sonra Muğirə ibn Şubeyə qul olaraq verilir. Firuz döyüş qabiliyyəti ilə yanaşı, mahir dülgər və sənətkar olmuşdur.

Ömər ibn Xəttabı öldürməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əbu Lulu Ömərin yanına gələrək sahibi Muğirə ibn Şubenin ondan daha çox pul aldığını söyləyir və bunun azaldılmasını istəyir. Ömər nə etdiyini soruşduqda Firuz miniatürcü, dülgər və dəmirçi olduğunu bildirir. Onun peşəsini eşidən Ömər maaşının yüksək olmadığını deyir. Onun dülgər olduğunu öyrənən Ömər Firuzə dəyirman tikməyi tapşırır. Firuz Ömərə "Sənə elə dəyirman tikcəyəm ki, əfsanə olacaq" deyərək hədələyir.

Bir müddət sonra 644-cü ilin noyabrında Öməri öldürmək üçün səhər namazına Məscid ən-Nəbəviyə gedir və Ömərin namaz qılacağı mehrabın arxasındakı cərgədə dayanır. Ömər namaza imamlıq etməyə başlayanda, müxtəlif rəvayətlərə görə, xəncəri ilə Ömərə üç-beş zərbə vurur. O, qaçmağa çalışarkən daha 6, 9 və ya 13 nəfəri xəncərlə yaralayır. Qaça bilməyəcəyini anlayanda özünü xəncərlə yaralayaraq intihar edir[1]. Bəzi tarixi mənbələr isə Əbu Lulunun Öməri öldürdüyünə görə tutularaq edam edildiyi bildirilir.

Məqbərə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kaşandan Finsə gedən yolda Əbu Lulu türbəsi[2] XI əsrə aid Xarəzmşah dövrü memarlıq üslubunda tikilib, həyətdən, eyvandan və firuzəyi kirəmitlərlə və boyalı tavanlarla bəzədilmiş konusvari günbəzdən ibarətdir. Binanın ilkin tarixi məlum deyil, lakin XIV əsrin ikinci yarısında tamamilə bərpa edilmiş və yerində yeni türbə tikilmişdir[3].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Michael Newton. . ABC-CLIO. 2014. səh. 585. ISBN 9781610692861. Famous Assassinations in World History: An Encyclopedia
  2. ↑ Mark Downes. Iran's Unresolved Revolution. illustrated. 2002. səh. 7. ISBN 9780754631880.
  3. ↑ CAIS NEWS: Tomb of Firuzan (Abu-lolo) in Kashan to be Destroye. . Mohammad-Ali E. 28 Haziran 2007. (#accessdate_missing_url)