Əhməd Yəsəvi Universiteti

Əhməd Yəsəvi Universiteti(qaz. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті,türk. Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi)—on iki əsr Sufi şairi Əhməd Yəsəvi adlandırılan Qazaxıstandakı Türkistan şəhərində universitetdir. 1993-cü ildə qurulan, təxminən 20.000 tələbə var, onlardan təxminən 10% -i Türkiyədəndir[1].Əhmet Yəsəvi Universiteti Tibb Mərkəzi Xəstəxanası universitetin Türkistandakı əsas şəhərciyində fəaliyyət göstərir[1].Universitet Qazaxıstan və Türkiyə arasında 1993-cü ildə Nursultan Nazarbayev və Süleyman Dəmirəl arasında bağlanmış bir razılaşma yolu ilə "qarşılıqlı universitet" olaraq yaradılmışdır[1].Universitetin nizamnaməsinə əsasən, universitetin rektoru Qazaxıstan Respublikası Ali Təhsil Şurası tərəfindən, birinci prorektor isə Türkiyə Respublikası Ali Təhsil Şurası tərəfindən təyin edilir. Qəyyumlar Şurasının yarısını hər bir ölkə təyin edir və Türkiyə İdarə Heyətinin Başçısını təyin edir.[1] .Universitetin nizamnaməsinə əsasən, universitetin rektoru Qazaxıstan Respublikası Ali Təhsil Şurası tərəfindən, birinci prorektor isə Türkiyə Respublikası Ali Təhsil Şurası tərəfindən təyin edilir. Qəyyumlar Şurasının yarısını hər bir ölkə təyin edir və Türkiyə İdarə Heyətinin Başçısını təyin edir[2].Universitet Qafqaz Universitetləri Assosasiyasının üzvüdür.[3]

Əhməd Yəsəvi Universiteti
qaz. Қожа Ахмет Ясауи атындағы Халықаралық қазақ-түрік университеті
türk. Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi
Əhməd Yəsəvi Universiteti
Əhməd Yəsəvi Universiteti
Əsası qoyulub 1991
Prezident Əbülrəsülov Poladbəy Serikvayeviç
Tələbə sayı təxm. 20000 [1]
Şəhər Türkistan
Ölkə
Sayt ayu.edu.kz
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bunların MKTU-nun kəşfi və yaranma tarixi. H.A.Yasavi, türk sivilizasiyasında özünəməxsus yer tutan Türküstan şəhərinin 1500 illik tarixi ilə bağlıdır. Qədim şəhərin xüsusi geosiyasi yerini və türk xalqlarının tanınmış mənəvi mərkəzi kimi əhəmiyyətini nəzərə alaraq, müasir yüksək ixtisaslı mütəxəssislərin hazırlanması ilə yanaşı bir universitetin yaradılmasında əsas məqsəd həm də türkdilli xalqların qədim elm və mədəniyyət mərkəzi olan Türkistan şəhərinin dirçəlməsi və inkişafı idi.

Universitet 6 iyun 1991-ci ildə Respublikanın Birinci Prezidenti Nursultan Abişeviç Nazarbayevin (6 iyun 1991-ci il tarixli 329 nömrəli Fərmanı, Alma-Ata) şəxsi təşəbbüsü ilə açıldı.

1 may 1992-ci ildə Qazaxıstan Respublikasının Prezidenti Nursultan Abişeviç Nazarbayev və Türkiyənin Baş naziri Süleyman Dəmirəlin rəsmi görüşü zamanı "beynəlxalq universitet" in yaradılması barədə razılıq əldə edildi.

31 oktyabr 1992-ci ildə Ankarada Qazaxıstan Respublikası Hökuməti ilə Türkiyə Respublikası Hökuməti arasında "Universitetin Xoca Əhməd Əhməd Yasəvi adına Beynəlxalq Qazax-Türk Universitetinə çevrilməsi haqqında" Saziş imzalanmışdır. Saziş Qazaxıstan və Türkiyə parlamentləri tərəfindən təsdiqləndikdən sonra qüvvəyə minib.

Universitet Qazaxıstan üçün unikal korporativ idarəetmə sisteminə malikdir. Qazaxıstan və Türkiyə hökumətləri tərəfindən təsdiq edilmiş Nizamnaməyə uyğun olaraq ali idarəetmə orqanı universitetin ümumi rəhbərliyini bərabər əsasda təmin edən və on üzvdən ibarət olan beş üzvün, o cümlədən Prezident-Rektoru Qazaxıstan Respublikası Hökuməti tərəfindən təyin olunan Hökumətlərarası Səlahiyyətli Şuradır. digər beşi isə Türkiyə hökuməti tərəfindən verilir. Maliyyələşdirmə respublika büdcəsindən və Türkiyə Cümhuriyyətinin büdcəsindən həyata keçirilir.

Yarandığı gündən etibarən H.A. Yasavi adına IKTU, rəsmi səfərlər zamanı dəfələrlə universitetə ​​baş çəkən iki qardaş türkdilli dövlətlərin başçılarının görmə sahəsində olmuşdur və beynəlxalq təhsil mərkəzi və tələbələrdən müasir mütəxəssislərin yüksək səviyyədə hazırlanması mərkəzi olaraq daima ona diqqət yetirmişdir. Türkdilli ölkələr.

H.A.Yasavi adına MKTU dünyanın 17-dən çox ölkəsindən gələn gənclərin mədəniyyətlərarası və etniklərarası tolerant tərbiyəsi dialoqunun keçirildiyi və müasir qloballaşma şəraitində türkdilli dünyanı ruhən birləşdirən bir təhsil mərkəzi kimi vacib bir ideoloji əhəmiyyətə malik ilk universitetdir. . 2018-ci ildən bəri IKTU Türkiyə, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Azərbaycanda 19 universitetin daxil olduğu Türk ölkələri Universitetləri Şurasının sədri olmuşdur.

Akademik bölmələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Sosial
  • Bəşəri
  • Filologiya
  • Elm
  • Mühəndislik
  • Sənət
  • Tibb

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 Ahmet Yesevi University, History Arxivləşdirilib 2013-01-26 at the Wayback Machine
  2. ↑ Ahmet Yesevi University, Administration Arxivləşdirilib 2013-01-26 at the Wayback Machine
  3. ↑ Tüm Uyeler Arxivləşdirilib 2019-02-15 at the Wayback Machine. kunib.com