Ağıllı ev

Ağıllı evlərAğıllı ev sistemi , [1]işıqlandırma və istilik kimi alətlər və sistemlərin uzaqdan monitorinqini və idarə edilməsini təmin etmək üçün bir-biri ilə əlaqəli cihazlardan istifadə edən bir sistemdir. Ev avtomatlaşdırılması kimi tanınan Smart ev texnologiyası; Çox hallarda ev sahibləri ağıllı evlərinə və ya maşınlara quraşdırılmış smart cihazlarla evlərinin təhlükəsizliyini, rahatlığını və enerji səmərəliliyini nəzarət edə biləcəyi sistemlərdir. Qaraj qapı, həyəcan siqnal sistemləri, qəhvə maşın timer açılması və bağlanması kimi sistemlər ağıllı ev sistemlərinin sadə nümunələridir.[1]

Room control unit
CITIB-AMX control panel

Ancaq ev avtomatlaşdırılması və ağıllı evlərdən danışarkən, istedad və nümunələr daha da irəli səviyyələrə çıxır. Ayrı ayrı çalışan qurğuların əvəzinə bir ağıllı ev bir əsas ev avtomatlaşdırma nəzarətçisi tərəfindən idarə olunan bir çox alt sistemini birləşdirir. Bu əsas avtomatlaşdırma nəzarətçi ev avtomatlaşdırma sistemində idarəçi kimi ev ətrafında olan bütün qurğulara daxil olur, əmr verir və hər şeyi nəzarət edir.[2]

Zamanla təyin edilmiş hadisələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ev sahibinin istənilən vaxt və ya evin coğrafi mövqeyinə uyğun olaraq dəyişən gündüz işlərinə uyğun olaraq qurulası sistemdir. Bu xüsusiyyət sayəsində ev hər gün təyin olunan saatlara xüsusi əməliyyatlar həyata keçirir. Məsələn; səhər otağının pəncərələrini açaraq otağı havalandırır , gün batımına və ya doğumuna görə evin kənarında işıqları açır və bağlayır.

Bunlar ev avtomatlaşdırma sisteminin işinə səbəb olan vəziyyətlərdir. Bir düyməni basmaq, bir qapı açmaq, bir hərəkəti aşkar etmək və bir sensordan xəbərdarlıq etmək kimi hadisələri yerinə yetirmək qüvvəsindədir. Bir düyməni basaraq bunu etmək üçün bir ayarı edə bilərsin a otağının qapısı açılsa, otağın işıqını aça bilərsiniz. Hər hansı bir otaqda 5 dəqiqə ərzində heç bir hərəkət aşkar edilmirsə, otağın işıqını söndürə bilərsiniz. Evdəki istənilən otaqda duman aşkar edilərsə, sistem ev sahibinə SMS göndərə, elektron poçt göndərə və ya zəng edə bilər. Müxtəlif zamanlı və tetikleyici hadisələri birləşdirərək, ağıllı bir evin edə biləcəyi şeylər çox yüksəkdir. Şərti məntiqlə birləşdirilmiş, ağıllı ev sistemləri güclənir. Məsələn: Bir düyməni basmaqla gecə yarısından səhər saat 5-ə qədər işığın intensivliyin 50%-dən 90% kimi bir komanda təyin oluna bilər. Evdə quraşdırılmış ev avtomatlaşdırma sistemi ilə, evdə və ya dünyanın hər hansı bir yerində internetdə əlaqəli funksiyaları yerinə yetirə bilərsiniz.[3]

Ağıllı ev texnologiyası nümunələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ev şəraitində istehsal edilə bilən ağıllı ev məhsulları həyatımızın hər sahəsində olan texnologiya ilə yayılmışdır. Burada bəzi nümunələr var. İstədiyiniz musiqi və ya videolara internet vasitəsilə daxil ola bilərsiniz və məzmunu ağıllı tətbiqlər vasitəsilə əldə edə bilərsiniz. Bəzi smart televizorlar səsləri və ya hərəkətləri tanıya bilirlər. Bu sayede televizorunuzu səsi ilə və ya bəzi jestləri və hərəkətləri idarə edə bilərsiniz. Uzaqdan girişlə açma və bağlanma kimi xüsusiyyətlərə əlavə olaraq, müxtəlif sensorlar olan otaqda kimsə varsa, işıq yandırılacaq və ya heç kim olmadığı təqdirdə təmin edilə bilər. Bundan əlavə, gün işığına görə təqdim olunan işıq intensivliyi avtomatik olaraq düzəldilir.[4]

Böyük ağıllı termostatlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Evinizin istiliklərini uzaqdan təyin edə və ya nəzarət edə bilərsiniz. İstədiyiniz saat istənilən temperaturda düzəlişlər edə və istilik proqramınızı müəyyən edə bilərsiniz. Smart termostatlar ev sahibinin vərdişlərinə uyğun olaraq öyrənilə və özünü proqramlaya bilər. Enerji istehlakını da bildirə və təmir vaxtı gəldikdə sizi xəbərdar edə bilər.[5]

Ağıllı kilid sistemləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Evinizə və ya qaraj qapağınızı yalnız bəzi insanlar tərəfindən açmaq imkanı verir. Daxil olan şəxsin təyin edilməsi nəticəsində bu sistem oğurluqdan qoruya bilər. Ağıllı qapı sistemləri, ev sahiblərini tanıyaraq evə yaxın olduqda avtomatik olaraq qapını aça bilər. Ağıllı soyuducularla satın aldığınız məhsulların son istifadə tarixlərini izləyə bilərsiniz. Evin qurulmasını nəzarət edən sistemlər var. Evdən çıxarkən bu sistemlər su və ya dəmir sobanı bağlaya bilər və həssas elektrik cihazlarınızı elektrik cərəyanından qoruyur. Görüldüyü kimi, olduqca ümumi istifadə sahələri var. Bu sistemlər həyatlarımızı rahatlaşdıracaq, enerji istehlakını azaldacaq və müxtəlif təhlükələrdən təhlükəsiz şəkildə qoruyan sistemlər kimi görünür. Aydındır ki, bu yeni sistemlər gələcəkdə hər bir yeni evdə görüləcəkdir.[6]

Çağırışlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ev avtomatlaşdırılması üçün əsas problemlər sənayenin parçalanması və məlumat təhlükəsizliyi ilə bağlıdır.[7]

Məlumat təhlükəsizliyi probleminin şiddəti cihazların istifadəsindən asılıdır. Potensial nəticələr nə qədər ciddi olarsa, hack bir o qədər təhlükəlidir. Risklər sənaye və ya tibbi avtomatlaşdırma üçün olduqca yüksək ola bilsə də, işığın və ya sensor sisteminin idarə edilməsindən məsul olan ev avtomatlaşdırması üçün daha aşağıdır.

İstehsalçılar öz mobil proqramları və nəzarətçiləri ilə öz proqram təminatında cihazlar yaradırlar. Bu, cihazların qarşılıqlı əlaqəsini və müxtəlif istehsalçıların cihazlarının vahid şəbəkəsinin yaradılmasını çətinləşdirir.

Ekstremal hal özəl qapalı mənbə proqram təminatının istifadəsidir. Bu cür proqram təminatı ilə işləyən cihazların digər istehsalçıların cihazları ilə əlaqə saxlamaq çox vaxt mümkün olmur.

Bir neçə protokol, xüsusilə Z-Wave, bu problemi aradan qaldırmaq və istehsalçılara bir-biri ilə əlaqə saxlaya bilən cihazlar yaratmağa imkan vermək üçün hazırlanmışdır. ZigBee-də istehsalçılar da bir-biri ilə sərbəst əlaqə qura bilən cihazlar dizayn etməyə başladılar. İstehsalçıların eyni standartda cihazlar yaratmağa hazır olması problemi həll etməyin yollarından biridir, onlar səylərini vahid konsorsium (məsələn, Z-Wave Alliance) çərçivəsində birləşdirirlər və standartı birgə hazırlayırlar.

İkinci yol müxtəlif standartlarla qarşılıqlı əlaqə qura bilən cihazların hazırlanmasıdır.[8] Bəzi istehsalçılar Z-Wave, ZigBee, Bluetooth LE və KNX kimi bir neçə standartdan istifadə edərək cihazları idarə etmək qabiliyyətini əsas ev şəbəkəsi nəzarətçisinə birləşdirir. Bu halda, qurğular hələ də birbaşa əlaqə saxlaya bilmir, lakin siqnalları bir standartdan digərinə çevirən mərkəz vasitəsilə bir-biri ilə işləyə bilirlər.[9]

  1. 1 2 "Arxivlənmiş surət". 2022-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-17.
  2. "Arxivlənmiş surət". 2016-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-17.
  3. "Arxivlənmiş surət". 2018-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-17.
  4. https://web.archive.org/web/20160505124414/https://www.reuters.com/article/research-and-markets-idUSnBw195490a%2B100%2BBSW20150119
  5. "Arxivlənmiş surət". 2021-12-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-17.
  6. https://web.archive.org/web/20150929063327/http://energy.gov/energysaver/tips-smart-appliances
  7. "Безопасны ли умные дома?". kaspersky.ru. 2022-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-12.
  8. "Умные домашние устройства, которые могут сделать вашу жизнь проще". yavitrina.ru. 2022-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-12.
  9. "An executive's guide to the Internet of Things". mckinsey.com. 2022-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-12.