Ağabəy Sultanov

Hacı Ağabəy Sultanov (1938, Bakı – 2007, Bakı) — tibb elmləri doktoru (1972), professor (1973), Əməkdar elm xadimi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (2007), Ümumdünya Psixiatriya Federasiyasının həqiqi üzvü, BMT-nin psixiatriya üzrə Azərbaycandakı koordinatoru.^[1][2]

Ağabəy Sultanov
Sultanov Hacı Ağabəy Həşim oğlu
Doğum tarixi	22 fevral 1936
Doğum yeri	Bakı, Azərbaycan SSR
Vəfat tarixi	12 iyun 2007 (71 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan
Elmi dərəcəsi	fəlsəfə elmləri doktoru (1972)
Elmi adı	professor (1972)
Tanınır	respublikanın baş psixiatrı
Mükafatları	2006

Ağabəy Sultanov 22 fevral 1936-cı ildə Bakı şəhərində anadan olub. O, 1954-cü ildə orta məktəbi bitirərək, Azərbaycan Tibb Universitetinə daxil olub. 1960-cı ildə universitetin Müalicə-profilaktika fakültəsini bitirib.^[2]

Ağabəy Sultanov əmək fəaliyyətinə 1 №-li Respublika Psixiatriya Xəstəxanasında həkim kimi başlayıb. 1962-1963-cü illərdə Azərbaycan Tibb İnstitutunun Psixiatriya kafedrasında klinik ordinatura keçdikdən sonra, 1964-1967-ci illərdə Moskvada Elmi_Tədqiqat Psixiatriya İnstitutunun aspiranturasında təhsil alıb. O, bir müddət Moskva şəhərində Elmi-Tədqiqat Psixiatriya İnstitutunda işləyib. Ağabəy Sultanov 1968-ci ildən ömrünün sonunadək Azərbaycan Tibb Universitetinin Psixiatriya kafedrasında müxtəlif vəzifələrdə çalışıb, 1990-cı ildən isə kafedranın müdiri vəzifəsini icra edib, Azərbay­canın baş psixiatrı olub. ^[3]

Azərbaycan Tibb Universitetində çalışdığı bütün bu dövr ərzində Ağabəy Sultanov tibbi kadrların yetişdirilməsi, ölkəmizdə psixiatriya xidmətinin təkmilləşdirilməsi, təbabət elminin inkişafı sahəsində böyük işlər görüb. ^[3]

Ağabəy Sultanov 1967-ci ildə namizədlik, 1972-cü ildə isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edib, 1973-cü ildə isə professor elmi adına layiq görülüb. Alim 2007-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akade­mi­yasının müxbir üzvü seçilib.^[1]

Ağabəy Sultanov Bakıya qayıtdıqdan sonra Azərbaycanda psixiatriya tarixində ilk dəfə olaraq "Sosial psixiatriya" mövzusu üzrə geniş miqyaslı təhlillər aparıb. Alimin bu sahəyə həsr etdiyi elmi əsərləri, dərslik və dərs vəsaitləri Azərbaycanda klinik psixiatriya ilə yanaşı, sosial psixiatriyanın da inkişafına güclü təkan verib.^[1]

Alimin elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətini şizo­freniya xəstəliyinin diaqnos­tikası, klinikası, müalicə üsullarının işlənib ha­zırlanması təşkil edir. Onun təd­qiqat işlərinin nəticələri "Şizofreniyalı xəs­tələrin instinkt aləmin­dəki pozuntuları" adlı monoqrafiyasında və "Psixiat­riya üzrə mühazirələr" (2001-ci il), "Лекции по психиатрии" (1992-ci il, rus dilində), "Психиатрия" (2001-ci il, rus dilində) adlı dərs­liklərində, 8 metodik tövsiyədə öz əksini tapıb.^[2]

O, psixiatriyanın müxtəlif problemlərinə həsr edilmiş 4 dərslik və monoqrafiyanın, 300-dək elmi məqalənin müəllifidir.^[3] 50-dən çox elmi əsəri xarici ölkə mətbuatında çap olunub və onlara çoxsaylı isti­nadlar edilib. Onun rəhbərliyi və məsləhətçiliyi altında 9 fəlsəfə və 2 elmlər dok­torluğu dissertasiyası müdafiə edilib.^[1]

Hacı Ağabəy Sultanov dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən Fransada, İspaniyada, İtali­yada, Yaponiyada, Belçikada, ABŞ-də, Kanadada, Türki­yədə, Misirdə, Avstriyada keçiri­lən beynəlxalq konqres, simpozium və konfranslarda elmi məruzələrlə çıxış­lar edib. Bu çıxışların nəticələrinə əsaslanan materiallar hə­min ölkələrin elmi məcmuələrində çap olunaraq müəllifə beynəlxalq aləmdə layiqli nüfuz qazandır­ıb.^[2]

Ağabəy Sultanov elmi-pedaqoji fəaliyyətlə yanaşı, həm də geniş diapazonlu ictimai işlərlə məşğul olub. O, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Azərbay­can­da psixiat­riya üzrə koordinatoru, Ümumdünya Psixiatriya Federasiyasının həqiqi üzvü, Rusiya Tibb Elmləri Akademiyasının Psixi Sağlamlıq üzrə Elmi Şuranın Rəyasət Heyətinin üzvü olub.

Bununla yanaşı, o, Rusiyanın İntihara qarşı Problem Komissiyasının üzvü, Azərbaycan Tibb Universitetin­də Psi­xiat­riya, Nevrologiya, Otorinolarinqologiya və Stomatologiya üzrə Müdafiə Şurasının sədri, Psixiatriya və Nevrologiya üzrə İxti­sas­laşdırılmış Problem Komissiyasının sədri, Azərbaycan Respublikası Elmi Biliklərin və Texnolo­giyaların Etikası üzrə Komitənin üzvü, "Azərbaycan Tibb JurnalI" redak­siya heyətinin üzvü kimi fəaliyyət gösdərib.^[2]

Ağabəy Sultanov iki dəfə Beynəlxalq "Bakılı" Cəmiyyətinin "Humay" mükafatının laureatı (2001 və 2003) olub. O, AR Səhiyyə Nazirliyinin Fəxri Fərmanına (2003-2005), "Əmək­dar elm xadimi" fəxri adına layiq görü­lüb. Eyni zamanda 2006-cı ildə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib və akademik Yusif Məmmədəliyev adına müka­fatın laureatı olub.^[1]

Ağabəy Sultanov 2007-ci il iyunun 12-də Bakı şəhərində vəfat edib.^[3]

1. Axırıncı addım (film, 1989)
2. Fövqəldünya və ya qəsdsiz məntiqi səhv (film, 1992)
3. Özgə vaxt (film, 1996)
4. Hər şey yaxşılığa doğru
5. Nə gözəldir bu dünya... (film, 1999)
6. Oqtay Ağayev. Ötən günlər (film, 2004)
7. Tilsim (film, 2005)

• Səda - Görkəmli Alim Ağabey Sultanov Anılır (16.03.2016)