Adi kərtənkələ

Adi kərtənkələ (lat. Lacerta agilis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin yaşıl kərtənkələ cinsinə aid heyvan növü.

Adi kərtənkələ
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Klad: Sauropsida Sinif: Sürünənlər Klad: Eureptilia Klad: Romeriida Klad: Diapsida Klad: Neodiapsida Klad: Sauria Klad: Lepidosauromorpha Dəstəüstü: Lepidosauria Dəstə: Pulcuqlular Fəsiləüstü: Lacertoidea Fəsilə: Əsl kərtənkələlər Yarımfəsilə: Lacertinae Triba: Lacertini Cins: Yaşıl kərtənkələ Növ: Adi kərtənkələ
Beynəlxalq elmi adı
Lacerta agilis L., 1758[1][2]
Şəkil axtarışı ITIS   1155305 NCBI   80427 EOL   791768

Demək olar ki, bütün Avropa ərazisində, Rusiyanın avropa hissəsindən Monqolustanın şimal-qərb hissəsinə qədər yayılıb. Avropanın Pireney yarımadası, Türkiyənin avropa hissəsi, Böyük Britaniya ərazisi isə istisna olaraq yayılmamışdır. Onun şərq yayılmasının şərq sərhəddi Baykal önü, və Mərkəzi Asiyaya qədər gedib çıxır. Şimalda isə 60° yuxarıda demək olar ki, yayılmamışdır.

Çütləşmə zamanı adi kərtənkələlər yaşıl rəngdə olur. Onların uzunluğu 25 sm, bəzi hallarda isə 35 sm uzunluğa malik olanlarınada rast gəlinir. Çütləşmə ərəfəsində erkəklər uca səsli fit verirlər. Təklükə zamanı quyruğunu atırlar. 3–4 həftədən sonra quyruq bərpa edirlər. Cücülər, puplar və bəzi hallarda öz törəmələrini də yeyirlər.

Bu növün elmə 10 tatınmış yarımnövü vardır. Qərb yarımnövləri Lacerta agilis agilis, Lacerta agilis argus bel hissələri qırmızı və ya qəhvəyi qırmızı rəngdə olur. Şərq yarımnövləri lat. Lacerta agilis exigua kiçik olur və erkəklər çütləşmə vaxtı bütünlüklə yaşıl olur.

Adi kərtənkələ növü Avropanın bir çox ərazilərdə qorunur. Rusiya ərazisində isə sayı kifayət qədər çoxdur. Estoniya (1998) və Latviyanın (2003) qırmızı kitabına daxil edilmişdir.