Akrilamid

Akrilamid (CH2=CHC(O)NH2) — praktiki əhəmiyyətə malik monomerdir.

Akrilamid
Ümumi
Kimyəvi formulu C₃H₅NO[1]
Molyar kütlə 0 kq[1]
Fiziki xassələri
Sıxlıq 1,12 ± 0,01 q/sm³[2]
Termik xüsusiyyətlər
Ərimə nöqtəsi 184 ± 1 ℉[2], 84 °C[3], 84,5 °C[4]
Öz-özünə yanma temperaturu 424 ± 1 °C[5]
Buxarın təzyiqi 0,007 ± 0,001 mm Hg[2]
Təsnifatı
CAS-da qeyd. nöm. 79-06-1
PubChem 6579
RTECS AS3325000
ChEBI 28619
BMT nömrəsi 2074
ChemSpider 6331

Fiziki xassələri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Akrilamid ağ kristallik maddədir, 357.5K əriyir. Spirtdə, asetonda və suda yaxşı həll olur.

Alınması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Akrilamid ilk dəfə 1893-cü ildə Mure tərəfindən akril turşusunun xloranhidridinin benzolda məhluluna quru ammonyak daxil etmək yolu ilə alınmışdır:

H2C=CH-C(O)-Cl +2NH3 → H2C=CH-C(O)-NH2 + NH4Cl

Reaksiyadan ammonium xloridi kənarlaşdırdıqdan sonra akrilamid benzolda ağ kristallik şəklində olur.

2. Litium fosfatın iştirakı ilə 2-metoksipropionamid 523–773K-də, titan üzərində isə 498–673K parçalanaraq akrilamidə çevrilir:

H3C-O-CH2-CH2-CO-NH2 → H2C=CH-C(O)-NH2 + CH3OH

Tətbiqi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

akrilamidin polimerləşməsindən istehsalatda poliakrilamid alınır. Bu polimer sənayedə alınan sellüloza kağızı əvəz edir. Poliakrilamid bir çox sənaye sahələrində, o cümlədədn yeyinti sənayesində, neftçıxartmada tətbiq olunur. Ondan lakların, boyaların, süni dərilərin və sintetik liflərin istehsalında da istifadə edilir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 ACRYLAMIDE (ing.).
  2. ↑ 1 2 3 http://www.cdc.gov/niosh/npg/npgd0012.html.
  3. ↑ Bradley J., Williams A. J., Andrew S.I.D. Lang Jean-Claude Bradley Open Melting Point Dataset. // Figshare 2014. doi:10.6084/M9.FIGSHARE.1031637.V2
  4. ↑ David R. Lide, Jr. Basic laboratory and industrial chemicals (ing.): A CRC quick reference handbook. CRC Press, 1993. ISBN 978-0-8493-4498-5
  5. ↑ http://www.cdc.gov/niosh/ipcsneng/neng0091.html.