Aleut dili

Aleut dili və ya Unangan dili (öz dilində olan adı: Unangam Tunuu) – Amerika Birləşmiş Ştatlarında Alyaska ştatının Aleut adaları ilə Pribilof adalarında və Rusiya Federasiyasının Kamçatka diyarına bağlı Komandor adalarında Aleut xalqı (Unangan xalqı) tərəfindən danışılan və Eskimos-Aleut dil ailəsinin iki qolundan birini təşkil edən dil.

Dialekt və etnosları:^[1]

• Uzak Qərb Aleutçası
  • Sasignan Aleutçası (öz adı Sasignan; Doğu lehçesinde Sasxinan; Batı lehçesinde Sasxinas; İngilis dilində Attuan): Attu, Agattu, Semichi adalarında danışılır.
  • Rus Aleutçası (öz adı Kasakam Unangangis 'Rus Aleutları'; İngilis dilində Copper Island Aleut; Rus dilində медновский язык): Rus dili bazlı Sasignan kreolü olup Rusiya Federasyonuna bağlı Komandor adalarında (Остров Беринга и Медный Остров) danışılır.
• Orta Qərb Aleutçası (öz adı Aliguutax̂; İngilis dilində Atkan, Western Aleut)
  • Naahmiĝus: Delarof (Amatignak, Tanaga) adalarında yaşayırlar.
  • Niiĝuĝis: Andreanof (Kanaga, Adak, Atka, Amlia, Seguam) adalarında yaşayırlar.
• Şərq Aleutçası (İngilis dilində Eastern Unangan, Eastern Aleut)
  • Akuuĝun ya da Uniiĝun: Four Mountains (Amukta, Kagamil) adalarında yaşayırlar.
  • Qawalangin: Fox (Umnak, Samalga, Unalaska'nın batısı) adalarında yaşayırlar.
  • Qigiiĝun: Krenitzen (Unyalaskanın doğusu, Akutan, Akun, Tigalda) adalarında yaşayırlar.
  • Qagaan Tayaĝungin: Sanak (Unimak, Sanak) adalarında yaşayırlar.
  • Taxtamam Tunuu: Belkofskide danışılır.
  • Qaĝiiĝun: Shumigan adalarında yaşayırlar.

Eskiden Rus döneminde Kiril kökenli əlifbadan istifadə edilirdi:

• www.alaskool.org (Aleut Kabile və Dialektləri Haritası)
• Alice Taff and all. (2001), Phonetic structures of Aleut Arxivləşdirilib 2016-03-06 at the Wayback Machine, Journal of Phonetics (2001) 29, 231-271