Aslan Usoyan

Aslan Rəşidoviç (Raşoyeviç) Usoyan (gürc. ასლან უსოიანი, rus. Асла́н Раши́дович Усоя́н; 28 fevral 1937, Tbilisi – 16 yanvar 2013, Moskva) — kürd və yezid əsilli SSRİ və Rusiya cinayətkarı. Usoyanın təsiri postsovet məkanına və bir çox Qərbi Avropa cinayət dünyasına yayılmışdır. "Ded Xasan" (rus. Дед Хасан, azərb. Həsən Baba‎) və "Deduşka" (rus. Дедушка, azərb. Baba‎) ləqəbləri ilə tanınır.^{[q 1]} Əməliyyat və media məlumatlarına görə, Ded Xasan — Qafqaz cinayətkar dəstələrinin lideri idi (xüsusilə "Tbilisi" və "Kürd" klanlarının), həmçinin də Rusiyanın ən güclü cinayətkar "avtoritetlərindən" və "qanuni oğrularından" biri idi.O Azərbaycan cinayət ailəminin şahı sayılan Lotu Quli adlı Nadir Səlifova ona sadiq olan idmançı Yapon ləqəbli Novruz Bayramovu onun bratvasina (qardaşlığına) verməsini istəyir. Yapon onun 3 adamını vurması ilə tanınırdı. Əgər özü orda olmasaydı bəlkədə öldürmüşdü.Lakin Quli isə öz novbəsində o mənim dostumdur bratvam yox demişdir.

Ded Xasan
Aslan Rəşidoviç Usoyan
Doğum tarixi	28 fevral 1937(1937-02-28)
Doğum yeri	Tbilisi, Gürcüstan SSR, SSRİ
Vəfat tarixi	16 yanvar 2013(2013-01-16) (75 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, Rusiya
Dəfn yeri	Xovan qəbiristanlığı
Həyat yoldaşı	Dulşa Avdoyeva
Uşaqları	Nodari Nuna
Atası	Rəşid Usoyan
Fəaliyyəti	kriminal avtoritet, Qanqster[d], Qanuni oğru, mütəşəkkil cinayətkarlıq
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Cinayət cəmiyyəti ilə bağlı ənənəvi fikirlərə riayət edirdi və sözdə köhnə məktəbin "oğrularına" aid idi, yəni cinayətkarların yazılmamış qaydalarına əməl edənlərənindən idi. Çox vaxt cinayətkar münaqişələrdə "hakim" kimi çıxış edirdi.^{[1][2][3][4][5][6][7][8][9][10][11]} Usoyanın klanı, Rusiyanın ən güclü cinayətkar klanlarına aid idi və postsovet dövründə bir neçə genişmiqyaslı cinayət müharibələrində iştirak etmişdir. 2010-cu ildə Aslan Usoyan ağır yaralansa da, sağ qaldı, lakin 2013-cü ilin əvvəlində Moskvada restorandan çıxan zaman snayper tərəfindən vurulub.

Aslan Usoyan 1937-ci il fevralın 28-də Tbilisidə anadan olmuşdur. Mənşəcə yezid idi. 19 yaşında polis işçilərinə müqavimət göstərməsinə görə ilk cəza müddətini aldı — ona yarım il həbs cəzası verildi (sonra Gürcüstan SSR Ali Məhkəməsi işi yenidən hazırladı və Usoyan azad edildi). 1959-cu ilin yanvar ayında Tbilisinin Stalin Rayon Məhkəməsi Usoyanı soyğunda günahlandırdı və beş il həbs cəzasına məhkum etdi (lakin, o, şərti azadlığı almağı bacardı). Azadlıqda Usoyan Gürcüstanda valyuta əməliyyatları və cib oğruluğu ilə məşğul idi. O, "qanuni oğru" İlo Devdarianiyə yaxın idi, hansı ki, yeraltı sahibkarlardan ilk xərac toplayanlardan biri idi. 1963-cü ildə Usoyana "qanuni oğru" titulu verilmişdir; əməliyyat məlumatlarına görə, o, buna görə böyük miqdarda pul ödəmişdir.^{[1][12][3][13][14][15]}

1966-cı ilin dekabrında Tbilisidəki Tbilis rayon Məhkəməsi Usoyana nı üç il həbs cəzasına məhkum etdi, ancaq 1968-ci ilin iyun ayında o, erkən azad edildi (bu dəfə Gürcüstanın Tsulukidze Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə). Bəzi mənbələrə görə, Usoyan 1963-cü ildə deyil, bu həbs müddətində "zakonnik" David Şaumyan və Mehraç Fartovoyun təklifi ilə "qanuni oğru" ("koronasiya") adını alıb. Yəqin ki, bütün qaydalara görə, yəni həbsdə saxlanılan yerlərə görə "koronasiya" təkrar olmuşdur. Azadlıqda Usoyan Orta Asiyadan saxta qızıl sikkələri satır, saxta əməliyyatlar və kölgə sazişləri ilə məşğul olurdu. Xasanın klanından olan insanlar "sexoviklərə", "naperstoçniklərə", spekulyantlara və digər yeraltı dilerlərə xərac verirdilər (həm də dövlət restoranlarının, dükanların, bazarların, tərəvəz bazalarının və tikiş sexlərinin direktorlarına), Gürcüstan rəsmiləri və polisləri arasında geniş korrupsiya əlaqələri qururdular. 1984-cü ilin avqustunda məqalələrin ümumi sayına görə (narkotiklərin qeyri-qanuni saxlanılması, qanunsuz biznes və sənədlərin saxtalaşdırılması), Usoyan Tbilisidə 15 il həbs cəzasına məhkum edildi.^{[12][14][15][16]} İlk olaraq, Usoyan "qanuni oğru" kimi Permdəki İTK-6-ya, əsasən "Ağ qu" kimi tanınan həbsxanaya göndərildi. O, orada Daxili İşlər Nazirliyi ilə əməkdaşlıq edib və "oğruların ənənələrini" rədd etmək barədə abunəliyə müraciət etmək məcburiyyətində qaldı (onlar düzəliş yolunu götürdüyü iddia edilən bütün "qanuni oğruları" imzalamağa məcbur edirdi) və daha sonra Omsk şəhərində həbsxanaya köçürüldü. Burada yerli slavyan "avtoritetlərin" mövqeləri güclü olduğundan,SSRİ-nin GUID MVD əməliyyat şöbəsi ilə razılaşmasına görə Usoyan Orta Urala köçürüldü.^[12][17]

Sverdlovsk vilayətinin İTK-17-də olarkən, Uralın demək olar ki, bütün həbsxana dünyası Ded Xasanın təsiri altına girdi. Sverdlovsk vilayətinin Daxili İşlər Nazirliyinin İstintaq işi şöbəsinin operativ şöbəsi əməliyyat əlaqəli şəxsin adı altında Usoyan ilə gizli müqavilə bağlayıb, onu məhbuslar arasında öz səlahiyyətlərini istifadə edərək, Nijni Tagilin yeddi təcavüzkar müəssisəsində səhmanlığı təmin etməkdə əmr verildi (o dövrdə, orada Rusiyanın hər yerindən təxminən 15 min məhkum cəzasını çəkirdi).^{[12][17][18][8][14]}

Regional Daxili İşlər Müdirliyi Usoyan ilə dostluq edən "qanuni oğrularına" dair bütün əməliyyat tədbirlərini məhdudlaşdırsada, yerli KQB həbsxana "avtoritetləri" ilə qeyri-rəsmi işləməyə davam edirdi. Usoyan koloniyaların rəhbərliyi tərəfindən müəyyən edilmiş qaydalara sadiq qalmaq, intizam qurmaq və məhbuslar arasında kütləvi iğtişaşları dayandırmaq üçün söz verdi. Buna cavab olaraq, onun nümayəndələrini problemli Tagil İTK-40, İTK-17 və İTK-5-də yerləşdirməyə icazə verildi. Qafqaz "qanuni oğrular"ın əksəri və slavyan "qanuni oğrular"ın bir hissəsi Usoyanı ən yaşlı və ən nüfuzlu "avtoritet" kimi tanıyırdılar. Xasanın adamları həbsxanada çay, siqaret, spirt və pul üçün "yol" qurmuşdular, həm də Ural müəssisələrində qiymətli metalların oğurlanması və onların Qafqaza köçürülməsi ilə məşğul idilər.^[12][17][19]

Həbsdə olərkən, Usoyan "oğruları", o cümlədən qardaşı oğlu "Timur" ləqəbli Temuri Mirzəyevi və ya "Timur Sverdlovskiy" "koronasiya" edirdi (əməliyyat 1989-cu ilin payızında həbsxana izolyatorunun birində keçirilmişdir). Lakin azadlıqda "idmançı" gənclər dəstələri "oğruların ənənələri"ni tanımayırdılar. Onlara qarşı və yerli cinayət fonduna sahib olmaq üçün, Timur, Sverdlovsk restoranı "Kosmos"da olan öz dəstəsini qurdu. Sverdlovska "baxan" Timurun dəstəsini, aysor iş adamı İqor Tarlanov ("Kosmos" binasında açılmış kazinonun sahibi) tərəfindən dəstəkləyirdi, lakin onlara güclü "Uralmaş" dəstəsi qarşı çıxdı. Tezliklə Xasanın Sverdlovskdan başqa, nümayəndələri Nijni Tagil, Çelyabinsk və Zlatoust şəhərlərində yerləşdirildi. 1990-cı ildən Ural şəhərlərində təsir sahələrinin yenidən bölüşdürülməsi, cinayət dünyasına yaxın olan fəalların və iş adamlarının öldürülməsi ilə müşayiət olunurdu. Məhz onda ilk dəfə əfsanə ortaya çıxmışdır ki, guya KQB-nin gizli "Alfa" dəstəsi qətllərdə iştirak edir (bir versiyaya görə, bu söz-söhbəti Xasanın ətraf mühiti yaymışdır).^[12][17][13]

Xasanın klanı gənc dəstələri öz tərəfinə cəlb edib, özlərinə kooperativ əməkdaşları və "sexovikləri" (xüsusilə yerli qafqazlılardan), habelə narkotik tacirlərini (Urala təchizat Daşkənddə Usoyanın əlaqələri ilə çatdırılırdı) götürürdü. Usoyanın nümayəndələri Ural koloniyalarının ziyarət salonlarında görüşlər keçirərək, hadisələri müzakirə edir və məhbuslara maddi yardım göstərdilər. Xasana uyğun olmayan "oğruları" və "avtoritetləri" qanun pozuntularınında və "qanuni oğruların" xainləri olmaqda ittiham edib, faktiki olaraq, onların ləğvinə icazə verilirdi, digərlərini isə Usoyanın adamları sadəcə polisə verirdi. 1991-ci ilin yayında, İTK-17-nin ziyarət salonunda Usoyan müvəqqəti olaraq digər "qanuni oğru"nun iştirakı ilə, İTK-40-dan olan gənc Sverdlovsk "avtoriteti" Aleksey Zaostrovskiyini "koronasiya" edib, ona "Lyoşa Sverdlovskiy" ləqəbi verdi.^[12][17]

Bu bölmə boşdur. Məzmun əlavə edərək kömək edə bilərsiniz.

Bu bölmə boşdur. Məzmun əlavə edərək kömək edə bilərsiniz.

2001-ci ilin avqustunda Ximkidə, Şeremetyevo hava limanından Moskvaya gedən, avtomobil partladılmış, Nodar Çoqraşi (Nono) və onun qardaşı Dato həlak oldular. Çoqraşi Usoyan ilə müharibədən sonra xaricə getmişdi, lakin başqa bir cinayət qarşıdurmasının həllində iştirak etmək üçün Rusiyaya qayıtmaq məcburiyyətində qaldı.^[20][21] Həmin 2001-ci ildə Usoyanın ikiqat kuzeni və Daxili İşlər Nazirliyinin Moskva bölmələrindən birində mütəşəkkil cinayətkarlıqla mübarizə aparan yerdə işləyən Boris Paşayev soyğunluqda, hakimiyyətdən sui-istifadə etməkdə və təcavüzdə ittiham olunaraq, Gürcüstana qaçdı. Usoyan tez-tez rəqiblərini pisləmək üçün Paşaevin xidmətlərini istifadə edirdi: O, Ded Xasan üçün həbsxanada olan "avtoritetlərin" kompromat şəkillərini tapırdı və ya azadlıqda Xasana müdaxilə edənlərin üzərinə silah və narkotik atırdı. Paşayevin Rusiyanın Daxili İşlər Nazirliyi tərəfindən axtarışda olduğu siyahıya düşməsinə baxmayaraq, o, Gürcüstanda hüquqşünas kimi işə düzəldi.

2003-cü il 20 və 21 martda Ded Xasan nümayəndə toplantısına qatıldı. Toplantıda nüfuzlu "qanuni oğrular", o cümlədən, Zaxariy Kalaşov (Şakro Molodoy), Vladimir Tyurin (Türik), Tariel Oniani (Taro), Merab Qoqiya (Merab və ya Meliya), Vitali Izqilov (Zver), Camal Xaçidze (Camal), Vaxtanq Kardava (Vaxo), Mamuka Mikeladze (Mamuka) və Armen Arutyunov, cinayətkar "avtoritetlər" və "avtoritetli iş adamları" Kontantin Manukyan və Leon Lann iştirak edirdi (rəsmi olaraq toplantı Kalaşovun 50 illiyinin qeyd edilməsinə həsr olunmuşdu və Alikante şəhərinin Montiboli hotelində keçirilmişdir). Orada "çamaşırxana" (şirkət şəbəkələrinin vasitəsilə, cinayət strukturları Kosta del Sol əyalətində daşınmaz əmlaka investisiya edərək gəlirlərini yuyurdular) yaratmaq qərarı verildi.^[22][23][24]

Oqanovların klanı ilə müharibənin başqa tərəfi 2005-ci ilin mart ayında Moskvada kafe və restoran şəbəkəsini nəzarət edən bir dəstəsi erməni iş adamına sui-qəsd cəhd idi. Tacir və qoruma avtomobilin güllələnməsi nəticəsində Vartan Arakelyan, yoldaşı Oqanez Melikseliyan və mühafizəçilərdən biri həlak oldu, Vartanın qardaşı Roman Arakelyan və sürücü Hakob Melikseliyan ağır yaralandı. Həlak olanlar Rudik Bakinskinin ətraf mühitində idi, onun ölümündən sonra Ohanovun varisi olan Qarik Danilovla münasibətləri davam etdirmişdi.^[25] Yaponçik 2005-ci ilin yayında Moskvaya qayıdanda, məhz Usoyan ona biznesdə pay və oğru kassasında kəsilmə şəklində pul mükafatı vermişdi (slavyan dəstələri və "avtoritetlər" keçmiş "dəyərlərə" hörmət və tanınmanın hörmətini ifadə etməklə məhdudlaşdılar).^[26][27]

2006-cı ilin may ayında Birləşmiş Ərəb Əmirliklərində Zaxariy Kalaşov (Şakro Molodoy) həbs olundu və "qanuni oğru" İspaniyaya ekstradisiya olundu. Rusiyada və Qərbi Avropada onun böyük biznes imperiyasının bölünməsi Hasanın klanı arasında qarşıdurma yaratdı — bəziləri Laşa Şuşanaşvilini (Laşa Rustavskiy), digərləri isə nüfuzlu "qanuni oğru" - Tariel Onianini (Taro) dəstəkləyirdilər. Bu vaxt Usoyanın faktiki baş qərargahı Moskvanın Bolşaya Nikitskaya küçəsində "Starıy faeton" restoranında kabinet idi. O, burada Daxili İşlər Nazirliyinin və FSB-in yüksək səviyyəli rəsmiləri daxil olmaqla, qonaqları qəbul edib, cinayət və kommersiya mübahisələrini həll edirdi. Usoyanın maraq dairəsinə borcların ödənilməsi, kreditlərin alınması, şirkətlərin himayəsi və hədələrdən qorunması, bəzi bitki, geyim və tikinti bazarları, torpaq, inşaat sektorunda rüşvət, qeyri-qanuni qumar biznesi daxil idi.^{[28][14][29][30]}

Əvvəlcə Xasan və Taro arasındakı qarşıdurma çox sayda "toplantılar" ilə məhdudlaşırdı, harada ki, klan rəhbərləri digər "avtoritetlərin" dəstəyini alırdılar, yeni tərəfdarları cəlb edirdilər və "qanuni oğru ənənələrindən" ayrılmaq böhtanı ilə rəqiblərini günahlandırdılar. 2008-ci il mayın 2-də Usoyan görüş keçirdi, harada ki, klanlarla arasındakı qarşıdurmada Yaponçik onu dəstəklədi (1980-ci illərin sonlarında və 1990-cı illərin əvvəllərində Tulun şəhərində yerləşən 2 saylı xüsusi həbsxanada cəza çəkərkən, Yaponçik İrkutsk vilayətində nüfuzlu və "Maho" ləqəbli "qanuni oğru" olan İlya Simoniya ilə mübahisə etmişdi.^[17][9][31] 2008-ci ilin iyununda Usoyan Moskva vilayətində Rusiya Daxili İşlər Nazirliyinin Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə və Terrorizmlə Mübarizə İdarəsinin əməkdaşları tərəfindən saxlanılsa da, profilaktik danışıqdan sonra azadlığa buraxıldı. 2008-ci il iyulun 8-də Oniani Piroqov su anbarında öz nümayəndələrini topladı, lakin xüsusi təyinatlı qüvvələr icarəyə götürülən gəmiyə düşüb, Kutais klanına yaxın və ya sadiq olan bir çox cinayətkar liderlərini saxladılar.^{[32][16][33][34][35][36]} Azərbaycanda Yapon Bayramov Novruz,Ramal Yeraz,Savalan Sunqayıt və sair kimi avtoritetler idi.

Əməliyyatçıların məlumatına görə, Xasan klanının "döyüşçü qanadı" Dmitri Lesnyakovun (Les) dəstəsi idi, onun üzvləri Taronun klanı ilə (Rusiya, Fransa və İspaniya da daxil olmaqla) müharibə zamanı bir neçə qətllərdə iştirak etmişdir. Usoyan və Les dəstəsinin ətrafı arasında əlaqə "qanuni oğru" Qoça Antipov (Alfason) və "avtoritet" Carlo Mikadze vasitəsilə həyata keçirildi. Bundan əlavə, Mikadzenin sayəsində Xasanın tərəfdarları Moskva banklarından birinin nəzarətindən istifadə edərək, öz maliyyə fırıldaqçılığı ilə məşqul idilər.^[37][38][39]

Yaponçikə sui-qəsd cəhdindən sonra, Usoyan Onianinin adamları iştirakında "oğruların cəmiyyətini" inandırmağa müvəffəq oldu və

2013-cü il yanvarın 16-da tarixində "Starıy Faeton" restoranının həyətində Usoyan Val silahından başından ölümcül yaralanmış, daha sonra Botkin xəstəxanasının reanimasiyasında (digər mənbələrə görə - təcili yardım maşınında) öldü. Digər mənbələrə görə, qətl "Karetnıy dvor" restoranında baş verib (Povarskaya küçəsi, 52). Bu restoranların hər ikisi kiçik bir meydanda yerləşir, Povarskaya və Bolşaya Nikitskaya küçələri arasında Lev Tolstoy abidəsi ətrafında uzanır.^{[q 2]} Bundan əlavə, qətl zamanı qapıdan restoranın qarsonu ciddi yaralanmışdı. Killer Sergey Mixalkovun köhnə mənzilinin (Povarskiy küçəsində 35 saylı ev) üstündə yerləşən nərdivan və ya çardaqdan, snayper silahı və ya səssiz avtomatla atəş açmışdı. Hadisə yerinə Moskva polisinin rəhbəri Oleq Baranov və Rusiya Federasiyasının Moskva vilayətinin Baş İstintaq İdarəsinin rəhbəri Vadim Yakovenko gəlmişdi.^{[40][16][41][42][43][44][45][46][47][48][49][50][51][52]}

İlk olaraq, cinayətkarların nümayəndələri Usoyanı nüfuzlu Vaqankovskiy qəbiristanlığında, Yaponçikin qəbirinin yanında və ya Krasnodar ərazisində yezidi qəbiristanlığında basdırmaq niyyətindəydilər. Lakin Usoyanın ailəsi onun iradəsini yerinə yetirməkdə israr edib, Tiflisdəki anasının və qardaşının yanında, köhnə Kukiy qəbiristanlığının yezidi hissəsində dəfn etmək qərarına gəldilər. Onun Tiflisdə yaşayan həyat yoldaşı Dulşa Avdoyeva, qızı Nuna, bacısı və digər qohumları Gürcüstan hakimiyyət orqanlarından əvvəlcədən razılıq əldə etdilər. Yanvarın 17-sinin Moskvanın Troyekurovski qəbiristanlığının ritual salonunda, cinayətkar dünyasının ən böyük nümayəndələrinin iştirak etdiyi cənazə mərasimi təşkil edildi, hansılara ki, Gürcüstan ərazisinə "anti-oğru" qanunları səbəbindən giriş mümkün deyildi. Cənazə mərasimindən sonra onun tabutu "Vnukovo" hava limanına aparıldı, harada ki, tabutu Ukraynada "Windrose Airlines" aviaşirkətinin çarter təyyarəsi gözləyirdi.^[53][54]

Ancaq Donetskdən Tu-154 nə Tbilisiyə, nə də İrəvanda tabutu apara bilmədi. Usoyanın Tiflisdəki evində, yezidi kahinləri cənazə xidmətini təşkil etdi, sonra isə onun həyat yoldaşı və qızı təcili olaraq Moskvaya uçdu. Bir versiyaya görə, Gürcüstan rəhbərliyi, daha dəqiq olaraq Daxili İşlər Naziri İrakli Qaribaşvili, son anda Usoyanın qohumlarına onu doğma torpağında dəfn edilməsinə icazə verməkdən imtina etdi, lakin ölkənin baş prokuroru Arçil Kbilaşvili bunu inkar etdi; başqa bir versiyaya görə cənazəyə icazə verilsə də, mərasimdə "qanuni oğruların" olması qadağan edildi. Nəticədə, təyyarə Donetsk ilə Moskvaya qayıtmaq məcburiyyətində qaldı və hava limanından Xasanın cəsədi Troyekurovski qəbiristanlığına gətirildi və Moskva rəsmilərindən cənazə mərasimi üçün icazə almaq müraciəti edildi. Yalnız mövcud Xovanski qəbiristanlığı idi və yanvarın 20-si o dəfn edildi. Qəbiristanlıqda qardaşı oğlu Dmitri Çanturiya rəhbərlik edirdi. Tabut dəfn edildiyi zaman, yezidi ənənəsinə əsasən, pravoslav xaçının yanında yerləşən qəbir təpəsində kiçik bir yanğın yandırılıb, alovu yüzlərlə canlı qızılgül söndürdü. Min nəfərdən çox adamın iştirak etdiyi cənazə yeməyi "Naş dvor" restoranında keçirildi: qonaqlar qruplarla gəlib, tədricən sonrakılara yol verirdi. Cənazəyə Nodari Usoyan rəhbərlik edirdi. "Bosfor" restoranında Krasnodar "avtoritetləri" üçün cənazəni, mərhum Omarın qardaşı olan "qanuni oğru" Şirəli Musoyan (Şike) tərəfindən təşkil etdi. "Starıy faeton"da "Tiflis" klanının nümayəndələrini, digər restoranda isə Valeri Tbilisskinin başçılıq etdiyi "kürd" klanının üzvləri toplanmışdı.^{[53][54][55][56][57][58][59][60]}

İnternetdə ortaya çıxan söz-söhbətlərin qarşısını almaq üçün, Rusiya prezidentinin mətbuat katibi Dmitri Peskov jurnalistlərə açıqlamaq məcburiyyətində qaldı və qeyd etdi ki, Vladimir Putin Aslan Usoyan ilə tanış deyildi (söz-söhbətlər gənc Putinin Ded Xasana oxşar bir adamla şəklinə görə yayılmışdı).^[61]

2013-cü il 16 yanvarın axşamı, Aslan Usoyanın sui-qəsdindən çox az sonra, Pravda küçəsində "Porto Malta" restoranında cinayətkar icmaların rəhbərlərinin 40 dəqiqəlik iclası keçirib, son hadisələri və klan başçılığına namizədliyi müzakirə etdilər.^[62] Ded Xasan klanın yeni lideri onun qardaşı oğlu olan, gənc "qanuni oğru" Dmitri Çanturiya (Miron) oldu. O, dərhal öz yoldaşlarına dedi ki, "Usoyanın ölümü cəzasız qalmayacaq, bütün yollarla intiqam alınacaq".^[63]

2013-cü il yanvarın 18-də Suxumi şəhərində Xasan klanına qarşı olan yeni "zakonnik" Astamura Quliya (Astik Suxumskiy) güllələndi. 2013-cü il yanvarın 28-də Usoyanın Moskvada ölümünün intiqamı kimi, Rövşən Canıyevın "sağ əli" olan Rüfət Nəcibov (Rufo Gənjinski) öldürüldü.^[54] Usoyanın ölümündən sonra "Starıy Faeton" restoranı, daha əvvəl Ded Xasan tərəfindən "koronasiya" olan çeçen "qanuni oğrusu" İslam Edilgireevin (İslam Böyük) qərargahına çevirildi.^[64][65].

2013-cü ildə beynəlxalq və ümumi Ded Xasanın klanında dəyişikliklər baş vermişdir. Slavyan "qanuni oğruları" və onlara qoşulan qafqazlı "zakonniklər" lider mövqelər tutdular: Klanın "kuratoru" olan Vladimir Tyurin (Tyurik), Yuri Piçuqin (Piçuga), Oleq Muxametşin (Muxa), Viktor Panyuşin (Pan), Konstantin Borisov (Kostıl), Vladimir Ozerskiy (Zyuzya), Vasili Xristoforov (Vasya Voskres), Eduard Asatryan (Osetrina) və Elquca Turkadze (Quca). Xasanın ölümündən sonra klana rəhbərlik etdiyi iddia edən gənc "oğrular" Dmitriy Çanturiya (Miron) və Gela Kardava (Gela) (Gela həbsxanada olan Laşa Rustavskiy ləqəbli "oğru" Laşa Şuşanaşvilinin nümayəndisi hesab edilirdi), həmçinin təcrübəli "zakonniklər" Valeri Farizov (Valera Kürd) və Temuri Mirzoyev (Timur Tbilisskiy və ya Timur Sverdlovskiy) köhnə gücünü itirdilər. Klanın əsas maliyyə axınları, əvvəlki kimi, Yunanıstan həbsxanasında Laşa Şuşanaşvili və İspaniya həbsxanasında Zaxariy Kalaşov tərəfindən nəzarət edilirdi. Klanın açıq düşmənləri — Rövşən Canıyevın (Rövşən Lənkəranskiy) "azərbaycanlıları", Tariel Onianinin (Taro) "kutaisililəri", Merab Canqveladzenin (Merab Suxumskiy) "suxumililəri", və həmçinin dost olan "taqanskiy" qruplaşması elan edildi.^{[20][66][67][68][69][70][71][72][73]}

2015-ci ilin may ayında Aslan Usoyanın öldürülməsi ilə bağlı cinayət işinin istintaqı dayandırıldı.^[74]

Xasanın "yoldaşları"na görə, cinayətkar münaqişələri təhlil edərkən, Usoyan ədalətlə fərqlənirdi, sözünün çəkisi ağır və tez-tez həlledici idi. O, birbaşa sahibkarları idarə etmirdi, baxmayaraq ki, o, müxtəlif xidmətlər üçün onlardan hədiyyələr alırdı (rəsmi olaraq, bu pul oğru "obşak"a göndərilirdi). Xasana xərac verən iş adamları, onun dürüstlüyünü və münaqişələrin həllində geniş imkanları olduğunu qeyd edirdi. Sözləri ilə Usoyan cinayət mühitində qan tökülməsinə qarşı çıxaraq, münaqişələrin sülh yolu ilə həllinin tərəfdarı olsa da, şəxsi təhqirləri, öz səlahiyyətlərini və ləyaqətini sorğulayan insanları heç vaxt bağışlamazdı.^[1][12][14]

Usoyan narkotik maddələrə qarşı idi və bu səbəbdən də heroindən istifadə edən qardaşı ilə mübahisə etsə də, bir çox şahidlər Usoyanın klanında olan insanları müəyyən bölgələrdə narkotik işini idarə edir və ya birbaşa nəzarət etməsində ittiham edir. Gündəlik həyatda Həsən çox sakit və təvazökar idi, diqqəti cəlb etməməyə üstünlük verirdi. Usoyan həmişə qüsursuz geyimli idi, tünd kostyumlara və ağ köynəyə, xüsusilə də Fransanın Zilli markasını üstün tuturdu. Usoyanın Moskva mənzilindəki təmiri məşhur dizayner Boris Krasnov tərəfindən hazırlanmışdı (lakin Usoyanın təmir xoşuna gəlməmişdir, bundan sonra da Krasnovdan cərimə pul istəmişdilər). Usoyan bir neçə Qafqaz dilində sərbəst danışırdı, kəskin ağıl və geniş dünyagörüşü ilə fərqlənirdi.^[1][3][14]. Usoyanın dizində (digər mənbələrə görə - şinlərinin üzərində) tanınmış, ancaq son dövrlərdə olduqca nadir hallarda istifadə olunan "Mən anamı unutmayacam" (cinayət dünyasında "ana" ya həbsxana və ya "oğrular ailəsi" deməkdir) döyməsi var idi. Başqa mənbələrə görə, Usoyan heç bir döyməyə malik deyildi.

Usoyan həmişə jurnalistlərə sadə Rusiyalı təqaüdçü olduğunu və cinayətlə əlaqəli olmadığını bəyan edirdi, rəsmi olaraq onun adına yalnız bir əmlak qeydiyyata alınmışdı — 1993-cü ildə istehsal olunan qara "(Volqa". Lakin, təhlükəsizlik orqanları işçiləri tərəfindən saxlandıqda, o, "qanuni oğru" olduğunu inkar etmirdi ("Oğrular qanunu"na görə, hüquq-mühafizə orqanlarından titulunu gizlətmək qadağandır). Köhnə "qanuni oğru"lardan bəziləri Xasanı Daxili İşlər Nazirliyi və FSB nümayəndələri ilə əməkdaşlıqda ittiham edirdi, lakin Xasan bu ittihamları qətiyyətlə rədd edirdi. Usoyan müxtəlif ictimai tədbirlərdə tez-tez tanınmış incəsənət xadimləri ilə görüşürdü, bir çox pop ulduzları ilə fotoşəkilləri var idi, restoranlarda "rus şansonu", xüsusilə də "qanuni oğruların mahnıları"nı dinləməyi sevirdi. Sonuncu illərdə, xüsusilə 2010-cu ildə sui-qəsd cəhdindən sonra Usoyanın sağlamlığında ciddi problemlər var idi. Yaralanmanın nəticələri onun xəstə böyrəyini və diabet xəstəliyini daha da ağırlaşdırdı və bu da Usoyanu yemək və içməyinə ciddi nəzarət etməsinə vadar edirdi. Buna baxmayaraq, o, tez-tez Xəzər nərə balığı və onun üçün Moskvaya gətirilən ev şərabı ilə qidalanmağı sevirdi.^[14][75]

Usoyan və ya onun ən yaxın dairəsindən olan insanlar rəsmilər, siyasətçilər və sənətkarlar daxil olmaqla, bir çox nüfuzlu insanlara haqqında kompromatlı materiallara və dosyelerə malik idi.^[76] Nyu-York Universitetinin professoru, Rusiyanın cinayət dünyası üzrə mütəxəssis Mark Qaleotti Aslan Usoyanı belə izah edirdi: "O, tor mərkəzində yağlı bir hörümçək idi və heç vaxt öz əllərini çirklətmirdi". The Washington Post qəzetinin müxbiri Keti Lalli Usoyanın "Rusiyanın Don Korleonesi" adlandırmışdı.^[77] Britaniya qəzeti Financial Times, Usoyanın ölümünü belə şərh etmişdi: "Rusiyada ən yüksək cinayət "patron" olaraq bilinən adam öldürüldü".^[78]. İspaniya qəzeti El Pais, Usoyan haqqında qeyd edirdi ki, "Rusiya cinayətkarları tərəfindən idarə olunan şərəf məcəlləsindən keçsək, o, ləyaqətlə öldü".^[79]

Jurnalist Sergey Dorenkoya görə, "Ded Xasan ilə birlikdə biz oğrular haqqında nağılı dəfn etdik, biz romantik, təcavüzkar, cinayətkarların yüksək əxlaqi qəsdi haqqında nağılı dəfn etdik". Siyasətçi Vladimir Jirinovski televiziya kanallarının Usoyanın personasına böyük maraq göstərməsinə qəzəblənib, bunu dedi: "Bütün kanallar bu süjetləri göstərdi. Böyük astronavt, böyük yazıçı öldü. Tolstoyu bundan daha az göstərdilər…Onlar hər şeyi - həbsxananı, vida salonunu və qəbiristanlığı, onun bütün qohumlarını və bütün tarixini göstərdilər. O, Rusiyanın üzüdür! Bu əslində qorxuludur…Uşaqlar baxır və nümunə alırlar, bizdə daha sonra Pavlik Morozovun yerinə Ded Xasanın nəvələri olacaq".^[80][81]

Aslan Usoyanın sevgilisi Dulşa Avdoyevadan (1937-ci il təvəllüldü), Usoyanın iki uşağı var idi — qızı Nuna (1960-cı il təvəllüdlü) və oğlu Nodar (1962-ci il təvəllüdlü). Oğlu bir müddət "Stoliçnıy" supermarketinin direktoru vəzifəsində çalışıb, sonra bir neçə kommersiya quruluşunu bir araya gətirərək, "Russkoe bistro" kafe şəbəkəsini, "Stoliçnıy" supermarketini, təyyarə və avtomobil icarəsini aparan firmalara nəzarət edirdi (biznesin bir hissəsi Nodarinin həyat yoldaşı və övladlarının adına qeydə alınmışdır). Qızı Nuna Tbilisidə anası ilə, bəzən Soçidə yaşayırdı, Nodari və ailəsi isə tez-tez Avstriyadakı villalarında istirahət etdi. Usoyan ailəsinin Tbilisidə evi Nadzaladevi rayonunda (Lotkin qəsəbəsi) yerləşirdi. Son illərdə Moskvada Usoyanın yanında, Donara adında bir qadın var idi, hansı ki, hətta bəzi cinayət görüşlərində iştirak edirdi.^{[82][9][14][29][52][83]}

Usoyanın çoxsaylı yeganə oğlanları arasında Tengiz Mixayev (1954-cü il təvəllüdlü, Tengiz adlı "qanuni oğru", Moskva və Gelencikdə yaşayırdı), Temuri Mirzoyev (1957-ci ildə Tiflisdə anadan olub, "Timur Tbilisskiy" ləqəbli "qanuni oğru" Soçi, Yekaterinburq və Moskvada yaşayırdı, 30 yanvar 2014-cü ildə Moskva xəstəxanasında dünyasını dəyişib), Oku Xatoyev (1965-ci ildə Tiflisdə anadan olub, "Oko" adlı "qanuni oğru" Moskvada yaşayırdı) və ikiqat qardaşı oğlu Dmitriy Çanturiya (Miron Amadyan, 1983-cü il təvəllüdlü, "Miron" adlı "qanuni oğru" Moskvada və Yaroslavlda yaşayırdı , Gürcüstan rəhbərliyinin tələbi ilə 2014-cü ilin qışında Rusiya paytaxtında həbs olunub).^{[14][29][84][85][86]} Xasanın digər qohumları "avtoritetlər" Yuri Usoyan (Yura Lazarevskiy), Timur Arxangelski (babası və əmisi də "qanuni oğrular" idi),^[87][88][89] və Kim Amoyev (televiziya aparıcısı Kseniya Borodinanın atası) idi.^[90]

• The Russian Gangster Assassinated By A Sniper Was A Very Big Deal
• Russian Gangster Laid to Rest Without Usual Pomp