Avstriya-Sardiniya müharibəsi

İkinci İtaliya İstiqlaliyyət müharibəsi, Avstriya-İtaliya-Fransa müharibəsi,[3] Fransa-Avstriya müharibəsi, Avstriya-Sardiniya müharibəsi və 1859-cu il İtaliya müharibəsi (it. Seconda guerra d'indipendenza italiana; fr. Campagne d'Italie)[4] — 1859-cu ildə İkinci Fransa imperiyası və Sardiniya krallığının Avstriya imperiyasına qarşı apardığı müharibə. Bu, İtaliyanın birləşməsi prosesində həlledici rol oynamışdır.

İkinci İtaliya İstiqlaliyyət müharibəsi
Risorcimento
Solferino döyüşündə III Napoleon. Müəllif: Jan-Lui-Ernest Meysonye. 1863-cü il.
Solferino döyüşündə III Napoleon. Müəllif: Jan-Lui-Ernest Meysonye. 1863-cü il.
Tarix 26 aprel – 12 iyul 1859
Yeri
Səbəbi Sardiniyanın Avstriyanın demobilizasiya tələbini yerinə yetirməkdən imtinası
Nəticəsi Müttəfiqlərin qələbəsi
Ərazi dəyişikliyi
Münaqişə tərəfləri

Avstriya imperiyası

Komandan(lar)
Tərəflərin qüvvəsi

128 min hərbçi
312 top
: 56 min hərbçi
90 top[1]

: 198 min hərbçi
824 top

İtkilər

: 5,498 nəfər həlak oldu
1,128 nəfər itkin düşdü
17,054 nəfər yaralandı
2,040 nəfər xəstəlikdən vəfat etdi
: 1,533 nəfər həlak oldu
1,268 nəfər itkin düşdü[2]

:12,568 nəfər həlak oldu[2]

Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Müharibə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İtalyan xalqı üçün İtaliyanı birləşdirmək uğrunda (Lombardiya və Venesiya Avstriyanın tabeliyində idi) milli azadlıq müharibəsi olan bu müharibə 29 aprel 1859-cu ildə başlamışdır. Müttəfiqlər Avstriya qoşunlarını bir neçə dəfə məğlub etmiş, lakin Prussiyanın Reynə qoşun toplamasından, İtaliyada milli azadlıq hərəkatının genişlənməsindən qorxan, vahid və qüvvətli İtaliya dövlətinin yaranmasını istəməyən III Napoleon müvəffəqiyyətli döyüş əməliyyatlarını dayandırmış və 1859-cu ildə Avstriya ilə separat Villafranka barışığı imzalamışdır. Lombardiya Sardiniyaya birləşdirilmiş, Venesiya Avstriyanın hakimiyyətində qalmışdır. 1860-cı ildə Sardniya bağlanmış Turin müqaviləsinə görə, İtaliyanın Savoyya və Nitsa vilayətləri Franasaya verilmişdir.[3]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Micheal Clodfelter. "Warfare and Armed Conflicts: A Statistical Reference to Casualty and Other Figures, 1500–2000", 4th Edition. 2017. Page 181.
  2. ↑ 1 2 Clodfelter, p. 181
  3. ↑ 1 2 Австрија-Италија-Франса мүһарибәси (1859) // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. I ҹилд: А—Балзак. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1976. С. 65.
  4. ↑ Arnold Blumberg, A Carefully Planned Accident: The Italian War of 1859 (Cranbury, NJ: Associated University Presses, 1990); Arnold Blumberg, "Russian Policy and the Franco-Austrian War of 1859", The Journal of Modern History, 26, 2 (1954): 137–53; Arnold Blumberg, The Diplomacy of the Austro-Sardinian War of 1859, Ph.D. diss. (Graduate School of Arts and Sciences, University of Pennsylvania, 1952).

Əlavə ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Blumberg, Arnold. A Carefully Planned Accident: The Italian War of 1859 (Susquehanna University Press. 1990). Pp. 238.
  • Bossoli, Carlo . The War in Italy: the Second Italian War of Independence, 1859 (1860), illustrated; online free
  • Carter, Nick. "Hudson, Malmesbury and Cavour: British Diplomacy and the Italian Question, February 1858 to June 1859." Historical Journal 40#2 (1997): 389–413. in JSTOR
  • Coppa, Frank J. The origins of the Italian wars of independence (1992).
  • Schneid, Frederick C. The Second War of Italian Unification 1859–61 (Bloomsbury Publishing, 2012).
  • Thayer, William Roscoe. The Life and Times of Cavour vol 1. 1911. old interpretations but useful on details; vol 1 goes to 1859; volume 2 online covers 1859–62