Bank likvidliyi

Bank likvidliyi (ing. bank liquidity) — bankın öhdəliklərinin vaxtında və tam yerinə yetirilməsini təmin etmək imkanı. Bankın likvidliyin idarə edilməsi həm çatışmazlığın, həm də artıq likvidliyin qarşısını almaq və aradan qaldırmaq məqsədi daşıyır. Likvidliyin kifayət qədər olmaması bankın müflisləşməsinə, həddindən artıq likvidlik isə onun gəlirliliyinə mənfi təsir göstərə bilər.

Yığılmış

• nağd pul (kassa və müxbir hesablardakı pullar);
• tez pula çevrilə bilən aktivlər (məsələn, qiymətli kağızlar).

Alınmış

• banklararası bazardan əldə edilə bilən banklararası kreditlər
• ölkədəki əsas bank tənzimləyicisindən mümkün kreditlər

• ani (spontan)
• qısa müddət
• orta müddətli
• uzun müddətli

Bank öhdəlikləri iki növdür:

Real öhdəliklər — tələb üzrə vəsaitlər, depozitlər, cəlb edilmiş banklararası resurslar, kreditorların vəsaitləri və digər borc vəsaitləri şəklində bankın balansında əks olunan öhdəliklərdir.

Şərti öhdəliklər — balansdankənar hesabatda əks olunan öhdəliklər:

• passiv əməliyyatlar (bank tərəfindən verilən zəmanətlər və zəmanətlər və s.);
• aktiv əməliyyatlar (istifadə olunmamış kredit xətləri və verilmiş akkreditivlər)^[1].

Bank aktivləri üç əsas xüsusiyyətlə xarakterizə olunur:

• likvidlik
• risk
• gəlirlilik

Aktivlər nə qədər az likvid olsa, onların riskliliyi və gəlirliliyi bir o qədər yüksəkdir (aktivlərin sonuncu qrupu istisna olmaqla).

Aktivlərin növləri	Likvidlik dərəcəsi	Risk səviyyəsi	Məhsuldarlıq
bankın kassasında və müxbir hesablarındakı vəsaitlər	əsas likvid aktivlər	risksiz	qeyri-gəlir
bankın portfelində saxlanılan dövlət qiymətli kağızları	əsas likvid aktivlər	minimum	aşağı gəlir
banklararası kreditlər satış üçün saxlanılan korporativ qiymətli kağızlar	yüksək maye	qısa	orta gəlir dərəcəsi
hüquqi və fiziki şəxslərə qısamüddətli kreditlər faktorinq əməliyyatları	az maye	orta	orta gəlir dərəcəsi
uzunmüddətli kreditlər investisiya qiymətli kağızları lizinq əməliyyatları	qeyri-likvid / likvid olmayan aktivlər	hündür	yüksək gəlirli
vaxtı keçmiş kreditlər qiymətli kağızların bəzi növləri binalar və tikililər	likvid olmayan aktivlər	maksimum	qeyri-gəlir