Beşdişicikli yemişan

Beşdişicikli yemişan (lat. Crataegus pentagyna) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Beşdişicikli yemişan
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Beşdişicikli yemişan
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus pentagyna Willd., 1799
Şəkil axtarışı ITIS   836477 NCBI   416291 EOL   11167319

• Azarolus oliveriana (Dum.Cours.) M.Roem.
• Azarolus platyphylla (Lindl.) M.Roem.
• Crataegus colchica Grossh.
• Crataegus elbursensis Rech.f.
• Crataegus melanocarpa M.Bieb.
  • Crataegus melanocarpa var. atrofusca (Steven ex K.Koch) Boiss.
  • Crataegus melanocarpa subsp. elbursensis (Rech.f.) Riedl
  • Crataegus melanocarpa var. heterophylla Boiss.
• Crataegus oliveriana (Dum.Cours.) Bosc
  • Crataegus oxyacantha var. melanocarpa (M.Bieb.) Loudon
  • Crataegus oxyacantha var. oliveriana (Dum.Cours.) Lindl.
  • Crataegus oxyacantha var. pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Sanio
  • Crataegus pentagyna var. glabrata Trautv. ex Pojark.
  • Crataegus pentagyna var. oliveriana (Dum.Cours.) Rehder
  • Crataegus pentagyna subsp. pentagyna
• Crataegus platyphylla Lindl.
• Mespilus atrofusca Steven ex K.Koch
• Mespilus melanocarpa (M.Bieb.) Poir.
• Mespilus oliveriana Dum.Cours.
• Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Wenz.
• Mespilus pentagyna (Waldst. & Kit. ex Willd.) Spreng.
• Phaenopyrum melanocarpum (M.Bieb.) M.Roem.
• Phaenopyrum pentagynum (Waldst. & Kit. ex Willd.) M. Roem^[1]

Hündürlüyü 5-6 (8) m olan ağac və ya hündür koldur. Budaqlarının qabığı boz rənglidir. Cavan budaqları xovlu tüklüdür, bəzən demək olar ki, çılpaqdır. Tikanları nazik, çoxsaylı, uzunluğu 5-10 mm-dir.

Yarpaqları üst tərəfdən tünd-yaşıl rəngli, parıldayan, tüklüdür, alt tərəfdən daha açıqdır, qismən tüklüdür, bəzən, yumşaq keçə tüklüdür, nadir halda tamamilə çılpaqdır, qaidə hissəsi pazşəkilli kəsilmiş, görünüşünə görə yumurtaşəkillidir, 3-5 (7) bölümlüdür; bölümləri enli, küt və ya sivriləşmişdir, uc hissəyə yaxın sivri-dişlidir.

Çiçəkləri mürəkkəb çoxçiçəkli qalxan çiçək qrupunda toplanmışdır. Çiçək qrupunun budaqları, saplaq, çiçək yatağı qismən tüklüdür, bəzən keçə-tüklüdür. Tac ağ rəngdədir, diametri 13-17 mm-dir.

Meyvələri şarşəkilli, qara rəngli, göyümtül təbəqəlidir və qırmızımtıl lətlidir, uc hissədə quru, düzduran kasa yarpaqlıdır. Çəyirdəyi 3-5 ədəddir, demək olar ki, hamardır.

May ayında baş verir

Sentyabr-Oktyabr (Noyabr)

Samur-Şabran oval., BQ (Quba), BQ şərq, BQ qərb, Alazan - Əyriçay, Kür-Araz oval., Kür düz., KQ şimal, KQ cənub, KQ mərkəzi, Lənk. dağ., Lənk. oval. Ovalıqdan orta dağ qurşağına qədər.

İşıqlı meşələrdə, meşə kənarında, kollu cəngəlliklərdə. Qrup halında və səpələnmiş halda rast gəlinir