Bosniya və Herseqovina markı

Bosniya və Herseqovina markı
Bosniya və Herseqovina markı
	bosn. Konvertibilna marka
Kod və simvol
ISO 4217 kodu	BAM (977)
Simvol	KM
Dövriyyə ərazisi
Emitent ölkə	Bosniya və Herseqovina
Əvəzedici və paralel vahidlər
Kiçik	Feninq (1⁄100)
Dövriyyədə olan sikkə və əsginaslar
Sikkələr	5, 10, 20, 50 feninq, 1, 2, 5 maraka
Əsginas	10, 20, 50, 100, 200 maraka
Tarixi
Dövriyyəyə buraxılma	22 iyun 1998
Əvvəlki valyuta	Bosniya və Herseqovina dinarı; Serbiya Respublikası dinarı
Sikkə və əskinasların buraxılması və istehsalı
Mərkəzi bank	Bosniya və Herseqovina Mərkəzi Bankı
	cbbh.ba/?dil=en
Sikkəxana	Böyük Britaniyanın Kral sikkəxanası
	royalmint.com
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bosniya və Herseqovina markı (Bosniyaca, Xorvatca and Serbcə: konvertibilna marka, Kiril: конвертибилна марка) — Bosniya və Herseqovinanın valyutasıdır. Valyuta 100 feninqə bölünür. Valyutanın abreviaturası KM (latınca) və ya КМ-dir (kirilcə).

200 mark əsginas yalnız bir variantda hazırlanır və bütövlüklə Bosniya və Herseqovina üçün unikaldır. 50 feninqs əsginas 31 mart 2013-cü ildə, 1 mark əsginas 31 mart 2009-cu ildə, 5 mark əsginas isə 31 mart 2010-cu ildə dövriyyədən çıxarılıb.^[1]

Tarixi və etimologiyası

Valyuta 1995-ci ildə Deyton sazişi ilə yaradılıb və 1998-ci ildə Bosniya və Herseqovina valyutası kimi Serbiya Respublikası dinarı Xorvat kunasını və Bosniya və Herseqovina dinarını əvəz edib. Valyutanın adı alman dilində olan Mark və Pfeninq sözlərindən gəlir.

Sikkələr

1998-ci ilin dekabrında 10, 20 və 50 nominalında sikkələr təqdim olunub. Sonralar isə 1,2 və 5 maraka sikkələr təqdim olunub. Sikkələr Bosniyalı dizayner Kənan Zekic^[2] tərəfindən tərtib olunub və Llantrisantda Kral sikkəxanasında zərb olunub.

Sikkələr (1998–günümüzədək)^[1]
Şəkil	Dəyər	Texniki parametrlər			Təsvir			Vaxtı
Şəkil	Dəyər	Diametr	Kütlə	Tərkib	Haşiyə	Üst tərəf	Əks tərəf	zərb olunma	buraxılma
[1] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	5 feninq	18 mm	2,66 q	nikel-polad lövhə	kəsik-kəsik	Bosniya və Herseqovinanın xəritəsi , ölkənin adı, dəyəri	Bosniya və Herseqovina bayrağı, ölkənin adı, il	2005~günümüzədək	5 yanvar 2006
[2] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	10 feninq	20 mm	3.9 q	mis-polad lövhə	düz	Bosniya və Herseqovinanın xəritəsi , ölkənin adı, dəyəri	Bosniya və Herseqovina bayrağı, ölkənin adı, il	1998~günümüzədək	9 dekabr 1998
[3] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	20 feninq	22 mm	4,5 q		kəsik-kəsik			1998~günümüzədək
[4] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	50 feninq	24 mm	5,15 q		kəsik-kəsik			1998~günümüzədək
[5] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	1 marka	23,25 mm	4,95 q	nikel-polad lövhə	kəsik-kəsik və hamar	dəyəri, ölkənin adı, tərsinə çevrilmiş üçbucaqlar*	Bosniya və Herseqovina gerbi	2000~günümüzədək	31 İyul 2000
[6] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	2 marka	25,75 mm	6,9 q	mis-nikel (daxili halqa), 5.5% qızılı nikel mis tərkibli (xarici halqa)	kəsik-kəsik və hamar		sülh göyərçini	2000~günümüzədək	31 İyul 2000
[7] Arxivləşdirilib 2015-09-23 at the Wayback Machine	5 marka	30 mm	10,35 q	nikel-bürünc (daxili halqa), mis-nikel (xarici halqa)	kəsik-kəsik		sülh göyərçini	2005~günümüzədək	5 yanvar 2006
Üçbucaqlar gözdən əlillər üçün nəzərdə tutulub.

Əskinaslar

1998-ci ildə kağız pullar 50 feninqs, 1 mark, 5, 10, 20, 50 və 100 mark nominalında təqdim olunub. 200 mark kağız pul 2002-ci ildə buraxıldı. Halbuki, 50 feninq, 1 və 5 mark kağız əsginaslar sonra dövriyyədən çıxarılıb. Bütün bu kağız əsginaslar bütün ölkə ərazisində qüvvədədir.

Kağız əsginaslar 5 və 200 markı çıxmaq şərtilə Serbiya Respublikası və Bosniya və Herseqovina Federasiyası üçün müxtəlif dizayn ilə Bosniya və Herseqovinanın Mərkəzi Bankı tərəfindən buraxılır. Serbiya Respublikasının əsginaslarındakı yazılar kiril əlifbası, sonra isə əksinə latın yazısı ilə çap olunur. Pul əskinasları, 200 mark istisna olmaqla, Fransanın Oberthur şirkəti tərəfindən çap olunur.^[3]^[4]


Şəkil	Nominal	Ölçü (mm)	Əsas rəng	Təsvir		Buraxılış ili
Şəkil	Nominal	Ölçü (mm)	Əsas rəng	Bosniya Serb Respublikası^{[q 1]}	Bosniya və Herseqovina Federasiyası	Buraxılış ili
BSR BHF	50 fenninq	145×73	göy	Üst tərəf: Branko Çopiçin portreti Əks tərəf: bir kitab və ev	Üst tərəf: Skender Kulenoviçin portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998
BSR BHF	1 mark	120×59	yaşıl	Üst tərəf: İvo Andriçin portreti Əks tərəf: Drina çayı üzərində Mehmet Paşa körpüsü	Üst tərəf: İvan Yukiçin portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998
BSR BHF	5 mark	123×62	bənövşəyi	Üst tərəf: Meşa Səlimoviçin portreti Əks tərəf: meşə		1998
BSR BHF	10 mark	130×65	narıncı	Üst tərəf: Aleksa Şantiçin portreti Əks tərəf: çörək bulkası	Üst tərəf: Mak Dizdarın portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998 2008 2012
BSR BHF	20 mark	138×68	tünd- qəhvəyi	Üst tərəf: Filip Vişniçin portreti Əks tərəf: Güslə	Üst tərəf: Antun Şimiçin portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998 2008 2012
BSR BHF	50 mark	146×71	çəhrayı	Üst tərəf: İvan Duçiç Əks tərəf: qələm, eynək və kitab	Üst tərəf: Musa Çatiçin portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998 2002 2007 2008 2009 2012
BSR BHF	100 mark	154×74	qəhvəyi	Üst tərəf: Petar Koçiçin portreti Əks tərəf: qələm, eynək və kitab	Üst tərəf: Nikola Şopanın portreti Əks tərəf: steçak fraqmenti	1998 2002 2007 2008 2012
BSR və BHF	200 mark	156×76	firuzəyi	Üst tərəf: İvo Andriçin portreti Əks tərəf: Drina çayı üzərində Mehmet Paşa körpüsü		2002
Qeyd: İllər əsginaslarda qeyd olunmayıb.

Mübadilə dərəcəsi

İlk əvvəllər mark nominal dəyərinə görə Alman markına bağlı idi. 2002-ci ildə Alman markı avro ilə əvəz olundu. Bosniya markı Alman markının avro ilə əvəzlənməsindən əvvəlki mübadilə dərəcəsini istifadə edir (1 EUR = 1.95583 BAM).^[5]

Hazırkı BAM mübadilə məzənnəsi
Google Finance əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD = HRKBAM HRK
Yahoo! Finance əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD = HRK&to=BAM HRK
XE.com əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD = 1&From=HRK&To=BAM HRK
OANDA.com əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD = 1&exch=HRK&expr=BAM HRK
fxtop.com əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD = HRK&C2=BAM HRK
Currency.wiki əsasən:	AUD CAD CHF EUR GBP HKD JPY USD HRK

Qeyd

↑ Bosniya Serb Respublikasının 1 mark əsginası hərf səhvinə görə dövriyyədən dərhal kənarlaşdırılıb. "Ivo Andrić" əvəzinə "Ivo Andriđ" yazılmışdı. 1 mark dəyərində əsginasın dövriyyəyə buraxılmaması qərarı Bosniya və Herseqovinanın rəsmi qəzeti tərəfindən dərc olunub.

İstinadlar

↑ ¹ ² "KM Banknotes and Coins". cbbh.ba. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.^{[ölü keçid]}
↑ "Arxivlənmiş surət". 2014-12-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-10.
↑ Mulic, Josef (2000). Papirini novac na tlu bosne i hercegovine od 1918. godine do danas
↑ "Changes in Security Features on New 50 an 100 KM Banknotes". cbbh.ba. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.^{[ölü keçid]}
↑ "Bosnia-Herzegovina Convertible Mark - BAM". investopedia.com. 2021-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.

Xarici keçidlər

Bosniya markası 1998 Arxivləşdirilib 2011-05-28 at the Wayback Machine (rus.)

[5] Bosniya Serb Respublikasının 1 mark əsginası hərf səhvinə görə dövriyyədən dərhal kənarlaşdırılıb. "Ivo Andrić" əvəzinə "Ivo Andriđ" yazılmışdı. 1 mark dəyərində əsginasın dövriyyəyə buraxılmaması qərarı Bosniya və Herseqovinanın rəsmi qəzeti tərəfindən dərc olunub.

[CBBH1-1] ¹ ² "KM Banknotes and Coins". cbbh.ba. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.^{[ölü keçid]}

[2] "Arxivlənmiş surət". 2014-12-18 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-04-10.

[3] Mulic, Josef (2000). Papirini novac na tlu bosne i hercegovine od 1918. godine do danas

[4] "Changes in Security Features on New 50 an 100 KM Banknotes". cbbh.ba. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.^{[ölü keçid]}

[6] "Bosnia-Herzegovina Convertible Mark - BAM". investopedia.com. 2021-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 aprel, 2015.

[1]

[2]

[3]

[4]

[q 1]

[5]