Cırtdanın nağılı

2010-cu ildə buraxılmış bir Azərbaycan poçt markası. Marka sözügedən nağıla həsr olunmuşdur.

"Cırtdanın nağılı"[1][2][3] — Azərbaycan xalq nağılı.[4] Nağılın mövzusu uşaqları Azərbaycan mifologiyasından mifik bir məxluq olan Divdən qurtaran Cırtdan adlı ağıllı bir gənc oğlandan bəhs edir.

Məzmun[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cırtdan qonşunun uşaqları ilə birlikdə meşəyə odun yığmaq üçün gedir. Geri qayıdarkən qaranlıqda itirlər və gördükləri işığa tərəf irəliləyirlər. Onlar beləliklə, Divin yaşadığı evə çatırlar. Canavar uşaqları gecə yemək üçün özünə cəlb edir. Cırtdan öz ağlından istifadə edərək uşaqları xilas edir və onlar sağ-salamat evlərinə qayıdırlar.[5]

Cırtdan Azərbaycan nağıllarının ən populyar personajlarından biridir. Ənənəvi azərbaycanlı görünüşü, cəsarəti və zəkası ilə seçilir. Cırtdan bəzən kənd oğlanlarını meşədən odun toplamağa və sonra onu bellərində gəzdirməyə məcbur etdiyi üçün tənbəl bir şəxs kimi təsvir edilir. Buna baxmayaraq, Cırtdan Div ilə qarşılaşdıqda cəsarət göstərir. Təhlükə ilə qarşılaşan Cırtdan özünü qalan uşaqlar arasında ən çevik və cəsarətli kimi göstərir.[6][7]

Adaptasiyalar[redaktə | mənbəni redaktə et]

1968-ci ildə nağıl əsasında Bakı Kukla Teatrında bir tamaşa qoyulmuşdur. Bu, Azərbaycan yazıçısı və dramaturqu Mirmehdi Seyidzadənin süjet ssenarisinə və ədəbi interpretasiyasına əsaslanırdı.[8]

İlk Azərbaycan animasiya filmi olan "Cırtdan" bu nağılın əsasında hazırlanmışdır.[9]

1981 və 1983-cü illərdə rejissor Boris Əliyevin çəkdiyi "Cırtdan-pəhləvan" adlı iki hissəli animasiya filmi "Azərbaycanfilm" kinostudiyası tərəfindən buraxılmışdır. Filmin baş qəhrəmanı rolunu aktrisa Klara Rumyanova səsləndirmişdir.[10]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Cırtdanın nağılı". mehriban-aliyeva.az (az.). Azərbaycanın Birinci vitse-prezidenti. 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2021.
  2. ↑ "Cırtdanın nağılı". Uşaq Bilik Portalı (az.). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 10 sentyabr 2018. 2021-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2021.
  3. ↑ "Cırtdan". nagillar.az (az.). 2022-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 iyul 2021.
  4. ↑ Zeynally, Hanafi. Abbasly, Israfila (redaktor). Azərbaycan nağılları (az.). 1. Baku: Şərq-Qərb. 2005. səh. 296–298.
  5. ↑ "Азербайджанские сказки: «Как Джиртдан увел детей от страшного дива»". 2013-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-10.
  6. ↑ Азербайджанские сказки (rus). Baku: Азернешр. 1977.
  7. ↑ Азербайджанские сказки, мифы, легенды. Библиотека азербайджанской литературы в 20-ти томах (rus). Baku: Азербайджанское Государственное Издательство. 1988.
  8. ↑ "Kukla teatri". Archived from the original on 2012-12-29. İstifadə tarixi: 2021-07-10.
  9. ↑ "«ДЖИРТДАН»". Animator.ru (rus). 15 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2021.
  10. ↑ "Про Джиртдана — «Великана» (ТВ, 1981)". Kinopoisk.ru (rus). 30 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 July 2021.