Cənubi Amerikanın yerli xalqları

Yerli xalqların hüquq müdafiəçisi Feliks Diasın Argentina Prezidenti Maurisio Makri ilə görüşü.

Cənubi Amerikanın yerli xalqları və ya Cənubi Amerika hindiləri — Cənubi Amerikanın Kolumbaqədərki xalqları və onların törəmələri. Bu xalqlar Avropa və Afrika mənşəli cənubi amerikalılarla ziddiyyət təşkil edir.

Cənubi Amerikanın ilk insan populyasiyalarının ya Beringiya bərzəxi vasitəsilə Asiyadan Şimali Amerikaya gəlib cənuba, ya da alternativ olaraq Sakit okean boyunca Polineziyadan köçdüyü güman edilir.[1][2] Cənubi Amerikada insanların məskunlaşmasına dair ən erkən ümumi qəbul edilmiş arxeoloji sübut 14,000 il əvvələ, Çilinin cənubunda yerləşən Monte-Verde ərazisinə aiddir.[3]

Amerikada İspaniya müstəmləkəçiliyindən əvvəl Cənubi Amerikanın yerli xalqlarının çoxu ovçu-yığıcı idi və bir çoxları, xüsusən də Amazoniya regionunda yaşayanları hələ də elədir. Digərləri, xüsusən də And mədəniyyətləri, mürəkkəb əkinçiliklə məşğul olurdular, qabaqcıl suvarmadan istifadə edirdilər və lamalar və alpakalar kimi ev heyvanlarını saxlayırdılar.[4][5][6]

İndiki dövrdə bir Cənubi Amerikada sadəcə Boliviyada yerli xalqlar ən böyük etnik qrupu təşkil edir. Burada əhalinin 62% özünü hansısa yerli qrupun bir hissəsi kimi tanıyır.[7]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Study confirms Bering land bridge flooded later than previously believed". cyberwest.com (ingilis). 2017-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-22.
  2. ↑ "Journal of the Polynesian Society: Notes And Queries, P 255-258". www.jps.auckland.ac.nz. 2017-05-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-22.
  3. ↑ Hey, Jody. "On the Number of New World Founders: A Population Genetic Portrait of the Peopling of the Americas". PLOS Biology. 3 (6). 2005-05-24: e193. doi:10.1371/journal.pbio.0030193. ISSN 1545-7885. PMC 1131883. PMID 15898833.
  4. ↑ Earls, John. "The Character of Inca and Andean Agriculture" (PDF). 17 May 2017 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 February 2017.
  5. ↑ "4.1 Raised beds and waru waru cultivation". www.oas.org. 2017-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-22.
  6. ↑ Pinedo, Javier Blossiers. "AGRICULTURA DE LADERAS A TRAVÉS DE ANDENES, PERÚ" (PDF). Archived from the original on 14 December 2010. İstifadə tarixi: 22 February 2017.
  7. ↑ "The World Factbook — Central Intelligence Agency". www.cia.gov (ingilis). 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-02-24.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]