Argentinanın bir çox fərqli tipdə dövlət başçıları, eləcə də bir çox fərqli hökumət tipləri olub. Kolumbaqədərki dövrdə, bu gün Argentinanı təşkil edən ərazilərin əksəriyyəti, Şimal-Qərb və Kuyo bölgələrinin ink sakinləri istisna olmaqla, heç bir mərkəzləşdirilmiş hökumət olmadan Amerika xalqları tərəfindən məskunlaşmışdı. Amerikada ispan müstəmləkəçiliyi zamanı İspaniya kralı Yeni dünyada fəth edilmiş ərazilər üzərində ali hakimiyyət səlahiyyətini özündə saxlayır, yerli idarəetmə üçün vitse-krallar təyin edirdi. Sonradan Argentinaya çevriləcək ərazilər əvvəlcə Peru vitse-krallığının, sonra isə Rio-de-la-Plata vitse-krallığının bir hissəsi idi. May inqilabı Argentina İstiqlal müharibəsini başlatmaqla vitse-kral Baltazar İdalqo de Sisnerosu ilk milli hökumətlə əvəz etdi. Bu, əyalət deputatlarının birləşməsi ilə sonradan Xunta Qrandeyə çevriləcək və əvvəlcə bir neçə üzvdən ibarət olan Primyera Xunta idi. Xuntaların böyüklüyü onların üzvləri arasında daxili siyasi mübahisələrə səbəb olurdu və buna görə də onları üç üzvdən ibarət Birinci və İkinci Triumvirat əvəz etdi. XIII ilin Məclisi Rio-de-la-Plata Birləşmiş Əyalətlərinin ali direktoru adlanan və dövlət başçısının atributlarına bənzər yeni icra hakimiyyəti orqanı yaratdı. İkinci məclis, Tukuman Konqresi 1816-cı ildə müstəqillik elan etdi və 1819-cu il Argentina Konstitusiyasını qəbul etdi. Lakin bu konstitusiya mərkəzi hökumətlə Federal Liqa əyalətləri arasında silahlı münaqişələr zamanı ləğv edildi. Bu, Argentinada hər hansı bir dövlət başçısının olmadığı və "XX ilin anarxiyası" kimi tanınan dövrü başlatdı.
Prezident | |
---|---|
| |
Vəzifədədir Xavyer Miley 10 dekabr 2023 | |
Başçılıq edir | Argentina |
Rəsmi iqamətgahı |
Kasa Rosada (Prezident administrasiyası) Kinta de Olivos (rəsmi iqamətgah) Çapadmalal iqamətgahı (yay evi) |
Səlahiyyət müddəti | Dörd il. Bir dəfə təkrar seçilmə imkanı. |
Maaşı | 1 281 328 Argentina pesosu[1] (dekabr, 2022) |
Rəsmi saytı | Prezident administrasiyası |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
1826-cı ildə mərkəzi hökuməti təşkil etmək üçün yeni cəhd oldu. Yeni konqres yeni konstitusiya yazdı və bu prosesdə Bernardino Rivadavianı prezident seçdi.[2] Rivadavia Argentinanın ilk prezidenti olub. Lakin qısa müddət sonra o istefa verdi və 1826-cı il Konstitusiyası ləğv edildi. Argentina əyalətləri daha sonra mərkəzi dövlət başçısı olmayan bir konfederasiya kimi təşkilatlandılar. Bu təşkilati formada Buenos-Ayres əyalətinin qubernatorları öz üzərlərinə bütün əyalətlərin adından xarici borcların ödənilməsi və xarici əlaqələri idarə etmək kimi bəzi vəzifələr götürdülər.[3] Bu qubernatorlar, Xuan Lavalle istisna olmaqla, Buenos-Ayres qanunverici orqanı tərəfindən təyin edildi. Xuan Manuel-de-Rosas 1852-ci ildə Kaseros döyüşündə Xusto Xose-de-Urkisa onu məğlub edənə qədər ardıcıl on yeddi il qubernator vəzifəsini saxladı. Urkisa daha sonra yeni Konstitusiya məclisini çağırdı və düzəlişlər yolu ilə Argentinanın hazırkı konstitusiyası olan 1853-cü il Konstitusiyasını elan etdi. 1854-cü ildə Urkisa həm hökumət, həm də dövlət başçısı kimi fəaliyyət göstərən müasir Argentinanın ilk prezidenti oldu.[4] Bununla belə, Buenos-Ayres əyaləti konstitusiyanı rədd etdi və 1859-cu il Sepeda döyüşünün nəticələrinə qədər müstəqil dövlət olsa da, daxili münaqişə bundan sonra da davam etdi. Yalnız 1861-ci ildə Pavon döyüşündən sonra keçmiş bonaerense lideri Bartolome Mitre vahid Argentina Respublikasının ilk prezidenti oldu.[5]
Konstitusiyalı prezidentlərin ardıcıllığı 1930-cu ilə qədər, Xose Feliks Uriburu mülki-hərbi dövlət çevrilişi ilə hakimiyyəti ələ keçirənə qədər fasiləsiz davam etdi. Uzun onilliklər ərzində qanuni prezidentlər və qeyri-qanuni vasitələrlə hökuməti ələ keçirən digərləri arasında növbəlilik var idi. Bu vasitələrə dövlət çevrilişləri, eyni zamanda əsas siyasi partiyaların qadağan edilməsi[6] və seçki saxtakarlığı daxildir.[6][7] Sonuncu dövlət çevrilişi 1976-cı ildə baş verdi və 1983-cü ildə başa çatan Milli Yenidən Təşkil Prosesi ilə nəticələndi. Öz səlahiyyətlərini Konstitusiya mandatı xaricində həyata keçirən hər hansı de-fakto rəhbərin prezident və ya dövlət başçısı kimi retrospektiv tanınması Argentina siyasətində mübahisəli və aktual məsələdir.[8][9][10] Bununla belə, onların hakimiyyətdə olarkən qəbul etdikləri qərarlar de-fakto hökumət doktrinasına uyğun olaraq etibarlı hesab edilmişdir.[11] Bu doktrina 1994-cü il konstitusiya düzəlişi ilə rədd edildi və potensial gələcək çevrilişlər üçün tətbiq olunmayacaqdı. Hazırkı dövlət başçısı 10 dekabr 2023-cü ildə vəzifəyə başlayan prezident Xavyer Mileydir.
Abbreviatura | Partiya adı (azərbaycanca) | Partiya adı (ispanca) | İllər | |
---|---|---|---|---|
Unitar | Unitar Partiya | Partido Unitario | 1826–1827, 1828–1829 | |
Federal | Federalist Partiya | Partido Federal | 1827–1828, 1829–1861 | |
Liberal | Liberal Partiya | Partido Liberal | 1862–1868 | |
— | Müstəqil siyasətçi | Politico independiente | 1868–1874 | |
MMP | Milli Muxtariyyət Partiyası | Partido Autonomista Nacional | 1874–1916 | |
RVB | Radikal Vətəndaş Birliyi | Union Civica Radical | 1916–1930, 1958–1966, 1983–1989, 1999–2003 | |
Hərbi | Argentina silahlı qüvvələri | Fuerzas Armadas de la Republica Argentina | 1930–1932, 1943–1946, 1955–1958, 1966–1973, 1976–1983 | |
Konkordansiya | Konkordansiya | Concordancia | 1932–1943 | |
ƏP | Ədalət Partiyası | Partido Xusticialista | 1946–1955, 1973–1976, 1989–1999, 2003–2015, 2019–2023 | |
RT | Respublika təklifi | Propuesta Republicana | 2015–2019 | |
LP | Libertarian Partiyası | Partido Libertario | 2023–hazırkı |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Qeydlər |
İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | Səlahiyyət müddəti | ||||
Kornelio Saavedra (1759–1829) |
25 may 1810 | 18 dekabr 1810 | Argentina İstiqlal müharibəsi başlayarkən Birinci Xuntanın prezidenti. O, milli hökumətin ilk prezidenti kimi qəbul edilir.[12] | 217 gün | [13] | |
18 dekabr 1810 | 26 avqust 1811 | Xunta Qrandenin sədri. Şimal ordusunda xidmət etmək üçün vəzifəsindən getdi. | 140 gün | |||
Dominqo Mateu (1765–1831) |
26 avqust 1811 | 23 sentyabr 1811 | Saavedranın getməsindən sonra ləğv olunana qədər Xunta Qrandenin sədri. | 13 gün | [14] |
Birinci Triumvirat 23 sentyabr 1811 – 8 oktyabr 1812 | |||
---|---|---|---|
23 sentyabr 1811 – 23 mart 1812 | 23 mart 1812 – 8 oktyabr 1812 | ||
Felisiano Çiklana (1761–1826) | |||
Manuel de Sarratea (1774–1849) | |||
Xuan Xose Paso (1758–1833) |
Xuan Martin de Pueyrredon (1776–1850) |
İkinci Triumvirat 8 oktyabr 1812 – 31 yanvar 1814 | |||
---|---|---|---|
8 oktyabr 1812 – 20 fevral 1813 | 20 fevral 1813 – 19 avqust 1813 | 19 avqust 1813 – 5 noyabr 1813 | 5 noyabr 1813 – 31 yanvar 1814 |
Nikolas Rodriges Penya (1775–1853) | |||
Antonio Alvares Xonte (1784–1820) |
Gervasio Antonio de Posadas (1757–1833) | ||
Xuan Xose Paso (1758–1833) |
Xose Xulian Peres (1770–1840) |
Xuan Larrea (1782–1847) |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Qeydlər | İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | Səlahiyyət müddəti | ||||
Gervasio Antonio de Posadas (1757–1833) |
31 yanvar 1814 | 9 yanvar 1815 | 343 gün | XIII il məclisi tərəfindən seçilib. | [15] | |
Karlos Mariya de Alvear (1789–1852) |
9 yanvar 1815 | 18 aprel 1815 | 99 gün | Qiyam nəticəsində istefaya göndərildi. | [16] | |
Xose de San Martin (1778–1850) Matias de İriqoyen (1781–1839) Manuel de Sarratea (1774–1849) |
18 aprel 1815 | 20 aprel 1815 | 2 gün | Üçüncü Triumvirat. Yeni ali direktor təyin olunanadək müvəqqəti hökumət. | ||
Xose Rondo (1773–1844) |
20 aprel 1815 | 21 aprel 1815 | 1 gün | Alvearın yerinə təyin olundu, lakin Şimal ordusuna rəhbərlik etdiyi üçün vəzifəni tuta bilmədi. | [17] | |
İqnasio Alvares Tomas (1787–1857) |
21 aprel 1815 | 16 aprel 1816 | 361 gün | Rondonun səlahiyyətlərini icra edən. Müstəqillik elan etməli olan Tukuman konqresini çağırdı. | [18] | |
Antonio Qonzales de Balkarse (1774–1819) |
16 aprel 1816 | 9 iyul 1816 | 84 gün | Müvəqqəti. | [19] | |
Xuan Martin de Pueyrredon (1776–1850) |
9 iyul 1816 | 9 iyun 1819 | 2 il 335 gün | Argentina istiqlal bəyannaməsindən sonrakı ilk Argentina dövlət başçısı. | [20] | |
Xose Rondo (1773–1844) |
9 iyun 1819 | 1 fevral 1820 | 237 gün | Sepeda döyüşündə 1819 mərkəzçi Konstitusiyasına qarşı çıxan federalist qüvvələr tərəfindən qəti məğlubiyyətə uğradıldı. | [21] | |
Xuan Pedro Agirre (1781–1837) |
1 fevral 1820 | 11 fevral 1820 | 10 gün | Müvəqqəti. Milli Konqresi ləğv etdi və Buenos-Ayres kabildosunu əvvəlki Buenos-Ayres mer-qubernatoru vəzifəsinin əvəzinə Buenos-Ayres qubernatorunu seçməyə sövq etdi. |
1820–1826-cı illər arasında Birləşmiş Əyalətlər pakt və müqavilələrlə birləşdirilmiş muxtar əyalətlərin sərbəst ittifaqı kimi fəaliyyət göstərirdi (bax: Pilar müqaviləsi, Beneqas müqaviləsi, Dördtərəfli müqavilə), lakin 1825-ci il Konstitusiya Konqresinə qədər heç bir faktiki mərkəzi hökumət yox idi.
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Qeydlər |
İstinadlar | |
---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||
Matias de İriqoyen (1781–1839) |
11 fevral 1820 | 18 fevral 1820 | O, 1820-ci il fevralın 9-dan 11-dək mer-qubernator olmuş və Manuel de Sarratea təyin olunana qədər müvəqqəti olaraq qubernator vəzifəsinə yüksəlmişdir. | ||
Manuel de Sarratea (1774–1849) |
18 fevral 1820 | 6 mart 1820 | Ölkədə mövcud olan siyasi böhran onun hökumətinə həm Buenos-Ayresdən, həm də digər əyalətlərdən dəstək verilməməsinə səbəb oldu. Beləliklə, qısa müddət sonra istefa verdi. | ||
Xuan Ramon Balkarse (1773–1836) |
6 mart 1820 | 11 mart 1820 | Müvəqqəti. İstefa verib. | ||
Manuel de Sarratea (1774–1849) |
11 mart 1820 | 2 may 1820 | Balkarsenin qısa hökuməti başa çatdıqdan sonra vəzifəsinə qayıtdı. Vəziyyət yaxşılaşmadı və ikinci dəfə istefa verdi. | ||
İldefonso Ramos Mesia (1769–1854) |
2 may 1820 | 20 iyun 1820 | |||
İldefonso Ramos Mesia və Migel Estanislao Soler | 20 iyun 1820 | 23 iyun 1820 | Onlar eyni vaxtda hakimiyyəti ələ keçirdilər. | ||
Migel Estanislao Soler (1783–1849) |
23 iyun 1820 | 29 iyun 1820 | O, silahlı üsyandan sonra de-fakto vəzifəyə keçdi, lakin onun hökuməti bir neçə gün davam etdi, Nümayəndələr Şurası Manuel Dorreqonu təyin etdi. | ||
Manuel Dorreqo (1787–1828) |
29 iyun 1820 | 20 sentyabr 1820 | Müvəqqəti. | ||
Martin Rodriges (1771–1845) |
20 sentyabr 1820 | 2 aprel 1824 | Beneqas müqaviləsini və Dördtərəfli müqaviləni imzalayıb. | ||
Xuan Qreqorio de las Heras (1780–1866) |
2 aprel 1824 | 7 fevral 1826 | O, bir neçə qanunun qəbulu məqsədilə unitar respublika yaradılmasını elan edən Təsis Konqresini çağırdı və həmin respublikaya görə istefa verdi. |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Seçkilər | Siyasi partiya |
Qeydlər |
İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | |||||||
Bernardino Rivadavia (1780–1845) |
8 fevral 1826 | 27 iyun 1827 | 1826 | Unitar | 1826-cı il konstitusiyasının elan edilməsindən əvvəl 1826-cı il Təsis Məclisi tərəfindən seçildi.[2] Sisplatin müharibəsini apardı. Konstitusiyanın əyalətlər tərəfindən rədd edilməsi və müharibənin nəticəsi xalqın narazılığına səbəb olduğu üçün istefa verdi. | [2]:23–32 | ||
Visente Lopes i Planes (1785–1856) |
7 iyul 1827 | 18 avqust 1827 | — | 1826-cı il Müəssislər Məclisi tərəfindən müvəqqəti prezident seçildi. Onun mandatı Məclisin bağlanması və Buenos-Ayresin yeni qubernatoru üçün seçkilərin çağırılması ilə məhdudlaşdı. | [2] |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Siyasi partiya |
Qeydlər |
İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||||
Manuel Dorreqo (1787–1828) |
18 avqust 1827 | 1 dekabr 1828 | Federal | Sisplatin müharibəsini bitirdi. Xuan Lavalle tərəfindən devrilmiş və edam edilmişdir. | [22] | ||
Xuan Lavalle (1797–1841) |
1 dekabr 1828 | 26 iyun 1829 | Unitar | Dövlət çevrilişi. Döyüşdə məğlub oldu, mühasirədə olarkən istefa verdi. | [23] | ||
Xuan Xose Viamonte (1774–1843) |
26 iyun 1829 | 6 dekabr 1829 | Federal | Müvəqqəti. | [24] | ||
Xuan Manuel de Rosas (1793–1877) |
6 dekabr 1829 | 4 yanvar 1831 | Birinci hakimiyyət dövrü. Federal Paktı çağırdı və Unitar Liqaya qarşı müharibə etdi. | [25] |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Siyasi partiya |
Qeydlər | İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||||
Xuan Manuel de Rosas (1793–1877) |
4 yanvar 1831 | 5 dekabr 1832 | Federal | Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Birinci hakimiyyət dövrü. Federal Paktı çağırdı və Unitar Liqaya qarşı müharibə etdi. İstefa verdi. | [25] | ||
Xuan Ramon Balkarse (1773–1836) |
5 dekabr 1832 | 4 noyabr 1833 | Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Bərpaçıların İnqilabı ilə devrildi. | [26] | |||
Xuan Xose Viamonte (1774–1843) |
4 noyabr 1833 | 27 iyun 1834 | Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Müvəqqəti. | [27] | |||
Manuel Visente Maza (1779–1839) |
27 iyun 1834 | 7 mart 1835 | Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Müvəqqəti. | [28] | |||
Xuan Manuel de Rosas (1793–1877) |
7 mart 1835 | 3 fevral 1852 | "Ümumi gücün cəmi" ilə Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Adətən çevriliş kimi qəbul edilir. İkinci hakimiyyət dövrü. Argentina və Uruqvay Vətəndaş müharibəsi, Konfederasiya Müharibəsini və Rio-de-la-Platanın Fransa və İngiltərə-Fransa tərəfindən blokadası dövründə rəhbərlik etdi. 1851-ci ildə "Argentina Konfederasiyasının Ali Başçısı" təyin edildi. Kaseros döyüşündə Xusto Xose de Urkisa tərəfindən məğlub edildi. İstefa verdi. | [29] | |||
Visente Lopes i Planes (1785–1856) |
3 fevral 1852 | 6 aprel 1852 | — | Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru. Müvəqqəti. 1852-ci il aprelin 6-dan iyulun 26-dək ümummilli səlahiyyətləri olmadan Bueros-Ayres əyalətinin qubernatoru olaraq qaldı. | |||
Xusto Xose de Urkisa (1801–1870) |
6 aprel 1852 | 31 may 1852 | Federal | Konfederasiyanın xarici əlaqələrə cavabdeh olan Entre Rios əyalətinin qubernatoru. |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Political party |
Qeydlər | İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||||
Xusto Xose de Urkisa (1801–1870) |
31 may 1852 | 5 mart 1854 | Federal | Eyni zamanda, Entre Rios əyalətinin və Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru (26 iyul 1852-ci ildən 4 sentyabr 1852-ci ilə qədər). 11 sentyabr 1852-ci ildə Buenos-Ayres əyaləti Buenos-Ayres dövləti kimi Konfederasiyadan ayrıldı. 1 may 1853-cü ildə Argentinanın hazırkı Konstitusiyası Buenos-Ayres istisna olmaqla, bütün əyalətlər tərəfindən təsdiq edildi. | [30] |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Seçkilər | Siyasi partiya |
Qeydlər | Vitse-prezident | İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||||||
Xusto Xose de Urkisa (1801–1870) |
5 mart 1854 | 5 mart 1860 | 1853 | Federal | Dolayı seçkilər. Argentinanın ilk konstitusiyalı prezidenti. Buenos-Ayres əyalətinin yenidən birləşməsi 1859-cu ildə Sepeda döyüşündən sonra San-Xose-de-Flores paktı ilə təsdiqləndi. | Salvador Mariya del Karril | [30] | ||
Santyaqo Derki (1809–1867) |
5 mart 1860 | 5 noyabr 1861 | 1860 | Dolayı seçkilər. 18 oktyabr 1860-cı ildə Konstitusiya islahatı qəbul edildi və Argentina Respublikası elan edildi. San-Xose-de-Flores paktının uğursuzluğundan və milli hökumətin Pavon döyüşündə Buenos-Ayres əyalətinə məğlub olmasından sonra istefa verdi. | Xuan Esteban Pedernera | [31] | |||
Xuan Esteban Pedernera (1796–1886) |
5 noyabr 1861 | 12 dekabr 1861 | Unitar
|
Derkinin vitse-prezidenti. Onun istefasından sonra prezident oldu. Milli hökumətin dağılması ilə bağlı istefa verdi. | Vakant | [31] |
Portret | Adı (Doğum–Vəfat) |
Hakimiyyət dövrü | Seçkilər | Siyasi partiya (Koalisiya) |
Qeydlər | Vitse-prezident | İstinadlar | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Başlanğıc | Son | ||||||||
Bartolome Mitre (1821–1906) |
12 dekabr 1861 | 12 aprel 1862 | — | Liberal | Pavon döyüşündən və Xuan Esteban Pederneranın istefasından sonra Buenos-Ayres əyalətinin milli hökumətə cavabdeh olan de-fakto qubernatoru. Sonrakı aylarda əyalətlər Mitreyə müxtəlif səlahiyyətlər verdilər. | Vakant | [32] | ||
12 aprel 1862 | 2 iyun 1862 | Fərmanla özünü "Milli İcra Hakimiyyətindən məsul olan Buenos-Ayres əyalətinin qubernatoru" təyin etdi. | [33] | ||||||
2 iyun 1862 | 12 oktyabr 1862 | Milli Konqres seçkilər keçirilənə qədər Buenos-Ayres qubernatorunu Milli İcra Hakimiyyətinə məsul şəxs təyin etdi. | [34] | ||||||
12 oktyabr 1862 | 12 oktyabr 1868 | 1862 | Liberal Milliyyətçi |
Mitrenin yeganə namizəd olduğu dolayı seçkilər. Vahid dövlətin ilk prezidenti. Üçlü İttifaq müharibəsini aparıb. | Markos Pas (2 yanvar 1868-də vəfat edib) |
[35] | |||
Vakant | |||||||||
Dominqo Faustino Sarmyento (1811–1888) |
12 oktyabr 1868 | 12 oktyabr 1874 | 1868 | — | Dolayı seçkilər. Üçlü İttifaq müharibəsini başa çatdırıb. | Adolfo Alsina | [35] | ||
Nikolas Avellaneda (1837–1885) |
12 oktyabr 1874 | 12 oktyabr 1880 | 1874 | Milli Partiya ↓ MMP |
Dolayı seçkilər. 1880-ci ilin sentyabrında Buenos-Ayres şəhəri birbaşa mərkəzi federal hökumətin tabeliyinə verildi. | Mariano Akosta | [35] | ||
Xulio Argentino Roka (1843–1914) |
12 oktyabr 1880 | 12 oktyabr 1886 | 1880 | MMP | Dolayı seçkilər. İlk hakimiyyət dövrü. Argentina vətəndaş müharibələrinin başa çatması. | Fransisko Bernabe Madero | [36] | ||
Migel Anxel Xuares Selman (1844–1909) |
12 oktyabr 1886 | 6 avqust 1890 | 1886 | MMP | Dolayı seçkilər. Park inqilabı nəticəsində istefa verdi. | Karlos Pelleqrini | [37] | ||
Karlos Pelleqrini (1846–1906) |
6 avqust 1890 | 12 oktyabr 1892 | MMP | Onun istefasından sonra Migel Anxel Xuares Selman prezident oldu. | Vakant | [37] | |||
Luis Saens Penya (1822–1907) |
12 oktyabr 1892 | 22 yanvar 1895 | 1892 | MMP | Dolayı seçkilər. 1893 Argentina inqilabında hökumətin qələbəsi. İstefa verdi. | Xose Evaristo Uriburu | [38] | ||
Xose Evaristo Uriburu (1831–1914) |
22 yanvar 1895 | 12 oktyabr 1898 | MMP | Luis Saens Penyanın vitse-prezidenti. Onun istefasından sonra prezident oldu. | Vakant | [38] | |||
Xulio Argentino Roka (1843–1914) |
12 oktyabr 1898 | 12 oktyabr 1904 | 1898 | MMP | Dolayı seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. | Norberto Kirno Kosta | [39] | ||
Manuel Kintana (1835–1906) |
12 oktyabr 1904 | 12 mart 1906 † | 1904 | MMP | Dolayı seçkilər. 1905-ci il inqilabında hökumətin qələbəsi. Vəzifədə vəfat edib. | Xose Figeroa Alkorta | [40] | ||
Xose Figeroa Alkorta (1860–1931) |
25 yanvar 1906 | 12 mart 1906 | MMP | Kintananın vitse-prezidenti, onun xəstəliyi dövründə prezident səlahiyyətlərini icra edib. | Özü | [40] | |||
12 mart 1906 | 12 oktyabr 1910 | Kintananın ölümündən sonra prezident vəzifəsini tutdu. | Vakant | ||||||
Roke Saens Penya (1851–1914) |
12 oktyabr 1910 | 9 avqust 1914 † | 1910 | PAN Modernist |
Dolayı seçkilər. Gizli, ümumi və məcburi seçki hüququ verən Saens Penya qanununu qəbul etdirdi. Vəzifədə vəfat etdi. | Viktorino de la Plaza | [41] | ||
Viktorino de la Plaza (1840–1919) |
9 avqust 1914 | 12 oktyabr 1916 | MMP | Roke Saens Penyanın vitse-prezidenti. Onun ölümündən sonra prezident vəzifəsini tutdu. | Vakant | [41] | |||
Hipolito İriqoyen (1852–1933) |
12 oktyabr 1916 | 12 oktyabr 1922 | 1916 | RVB | Azad dolayı seçkilər. Saens Penya qanunu əsasında seçilən ilk prezident. İlk hakimiyyət dövrü. Birinci Dünya müharibəsi zamanı neytrallığı qorudu. | Pelagio Luna (25 iyun 1919-da vəfat edib) |
[42] | ||
Vakant | |||||||||
Marselo Torkvato de Alvear (1868–1942) |
12 oktyabr 1922 | 12 oktyabr 1928 | 1922 | RVB | Azad dolayı seçkilər. | Elpidio Qonzales | [42] | ||
Hipolito İriqoyen (1852–1933) |
12 oktyabr 1928 | 6 sentyabr 1930 | 1928 | RVB | Azad dolayı seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. Dövlət çevrilişi ilə hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. | Enrike Martines | [43] | ||
Enrike Martines (1887–1938) |
5 sentyabr 1930 | 6 sentyabr 1930 | — | RVB | İriqoyenin vitse-prezidenti. Onun xəstəliyi dövründə prezident səlahiyyətlərini icra edib. Dövlət çevrilişi ilə kənarlaşdırılıb. | Özü | |||
Xose Feliks Uriburu (1868–1932) |
6 sentyabr 1930 | 20 fevral 1932 | — | Hərbi | Müasir Argentina tarixində ilk dövlət çevrilişi. "Şərəfsiz onilliyin" başlanması. Seçkilər çağırdı. | Enrike Santamarina (20 oktyabr 1930-da istefa verib) |
[44] | ||
Vakant | |||||||||
Aqustin Pedro Xusto (1876–1943) |
20 fevral 1932 | 20 fevral 1938 | 1931 | RVB (Concordancia) |
Saxtakarlıqla keçirilən və Radikal Vətəndaş Birliyinin seçkilərdə iştirakına qadağa qoyulan dolayı seçkilər. | Xulio Argentino Paskual Roka | [6] [45] | ||
Roberto Marselino Ortis (1886–1942) |
20 fevral 1938 | 27 iyun 1942 | 1937 | UCR-A (Concordancia) |
Saxtakarlıqla keçirilən dolayı seçkilər. Səhhətinə görə istefa verdi, bir ay sonra vəfat etdi. | Ramon Kastillo | [7] [46] | ||
Ramon Kastillo (1873–1944) |
3 iyul 1940 | 27 iyun 1942 | MDP (Konkordansiya) |
Ortisin vitse-prezidenti. Onun xəstəliyi dövründə prezident səlahiyyətlərini icra edib. | Özü | [7] | |||
27 iyun 1942 | 4 iyun 1943 | Ortisin vitse-prezidenti. Onun istefasından sonra prezident səlahiyyətlərinin icrasına başladı. Dövlət çevrilişi ilə devrildi. "Şərəfsiz onillik" başa çatdı. | Vakant | ||||||
Arturo Rouson (1885–1952) |
4 iyun 1943 | 7 iyun 1943 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. 43-cü il inqilabının başlanması. Vəzifədən kənarlaşdırıldı. | [47] [7] | |||
Pedro Pablo Ramires (1884–1962) |
7 iyun 1943 | 9 mart 1944 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. 25 fevral 1944-də Ramires öz səlahiyyətlərini müvəqqəti olaraq Edelmiro Farrellə ötürdü. İstefa verib. | Saba Sueyro (15 oktyabr 1943-də vəfat edib) |
[7] | ||
Edelmiro Xulian Farrell | |||||||||
Edelmiro Xulian Farrell (1887–1980) |
25 fevral 1944 | 9 mart 1944 | — | Hərbi | Ramiresin vitse-prezidenti. Prezident vəzifələrini icra edib. | Himself | [7] | ||
9 mart 1944 | 4 iyun 1946 | II Dünya müharibəsində Məhvər dövlətlərinə müharibə elan etdi. Prezident seçkilərini elan etdi. 43-cü il inqilabı başa çatdı. | Vakant | ||||||
Xuan Peron (8 iyul 1944 – 10 oktyabr 1945) | |||||||||
Xuan Pistarini | |||||||||
Xuan Peron (1895–1974) |
4 iyun 1946 | 4 iyun 1952 | 1946 | Əmək (RVB-JR) (Müstəqil partiya) |
Azad dolayı seçkilər. İlk hakimiyyət dövrü. 1949-cu il Argentina konstitusiyasına əsasən yenidən seçilmə hüququ verildi. | Ortensio Kixano (3 aprel 1952-də vəfat edib) |
[48] | ||
Vakant | |||||||||
4 iyun 1952 | 19 sentyabr 1955 | 1951 | Peronist | Azad birbaşa seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. Qadınlara seçki hüququnun verildiyi ilk seçki. Argentina prezident seçkilərində ən yüksək – 62,49% səslə qələbə qazanıb. Dövlət çevrilişi ilə vəzifədən kənarlaşdırılıb. | |||||
Alberto Teysayre (7 may 1954 – 16 sentyabr 1955) | |||||||||
Vakant | |||||||||
Eduardo Lonardi (1896–1956) |
20 sentyabr 1955 | 23 sentyabr 1955 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Azadlıq inqilabının başlanması. Öz sərəncamı ilə özünü "Millətin müvəqqəti prezidenti" elan etdi. | [49] | |||
23 sentyabr 1955 | 13 noyabr 1955 | Lonardi prezident kimi and içdi. Vəzifədən kənarlaşdırıldı. | İsaak Roxas | ||||||
Pedro Eugenio Aramburu (1903–1970) |
13 noyabr 1955 | 1 may 1958 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. 1949-cu il konstitusiyası ləğv edilərək 1853-cü il konstitusiyası bərpa olundu. Azadlıq inqilabı sona çatdı. Peronizmin seçkilərdə iştirakına qadağa qoymaqla yeni seçkilər çağırdı. | [49] | |||
Arturo Frondizi (1908–1995) |
1 may 1958 | 29 mart 1962 | 1958 | UCRI | Peronizmin seçkilərdə iştirakı qadağan olunan dolayı seçkilər. Dövlət çevrilişi ilə vəzifədən kənarlaşdırılıb. | Alexandro Qomes (18 noyabr 1958-də istefa verib) |
[50] | ||
Vakant | |||||||||
Xose Maria Gido (1910–1975) |
29 mart 1962 | 12 oktyabr 1963 | — | UCRI | İcra hakimiyyətini həyata keçirən Senatın müvəqqəti sədri. Devrilmiş prezidenti əvəz etmək üçün mülki prosedurlara əməl edilmişdi, həmçinin vitse-prezident Alexandro Qomes 1958-ci ildə istefa vermişdi. | [51] [50] | |||
Arturo Umberto İllia (1900–1983) |
12 oktyabr 1963 | 28 iyun 1966 | 1963 | UCRP | Peronizmin qadağan edildiyi dolayı seçkilər. Dövlət çevrilişi ilə vəzifədən kənarlaşdırıldı. | Karlos Humberto Perette | [52] | ||
Silahlı qüvvələrin xunta rəhbərləri | 28 iyun 1966 | 29 iyun 1966 | — | Hərbi | {{smalldiv|1=Dövlət çevrilişi. Argentina inqilabının başlaması. Xuntanın üzvləri: |
Vakant | |||
Xuan Karlos Onqania (1914–1995) |
29 iyun 1966 | 8 iyun 1970 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Vəzifədən kənarlaşdırıldı. | [52] | |||
Silahlı qüvvələrin xunta rəhbərləri | 8 iyun 1970 | 18 iyun 1970 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Xuntanın üzvləri:
|
||||
Roberto Marselo Levinqston (1920–2015) |
18 iyun 1970 | 23 mart 1971 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Vəzifədən kənarlaşdırılıb. | [52] | |||
Silahlı qüvvələrin xunta rəhbərləri | 23 mart 1971 | 26 mart 1971 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Xuntanın üzvləri:
|
||||
Alexandro Aqustin Lanusse (1918–1996) |
26 mart 1971 | 25 may 1973 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Argentina inqilabı başa çatdı. Seçki çağırdı. Peronizmə qoyulan qadağa götürüldü. | ||||
Hektor Xose Kampora (1909–1980) |
25 may 1973 | 13 iyul 1973 | mart 1973 |
ƏP (FREJULI) |
Azad birbaşa seçkilər. Heç bir namizəd qələbə üçün lazım olan 50% səs toplaya bilmədiyinə görə Kampora və Rikardo Balbin arasında ikinci tur keçirilməli idi, lakin Balbin namizədliyini geri götürdü və Kampora prezident oldu. Qadağadan sonra ilk Peronist prezidentdir. Kampora Xuan Peronun üzərindəki şəxsi qadağanı ləğv etdi və öz vitse-prezidenti ilə birlikdə istefa verdi. | Visente Solano Lima | [53] | ||
Raul Alberto Lastiri (1915–1978) |
13 iyul 1973 | 12 oktyabr 1973 | — | ƏP (FREJULI) |
İcra Hakimiyyətini həyata keçirən Deputatlar Palatasının sədri. Senatın sədri Alexandro Dias Bialet həmin vaxt Afrikada diplomatik missiyada idi. | Vakant | [54] [53] | ||
Xuan Peron (1895–1974) |
12 oktyabr 1973 | 1 iyul 1974 † | Sept. 1973 |
ƏP (FREJULI) |
Azad birbaşa seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. Vəzifədə vəfat edib. | İsabel Peron | [53] | ||
İsabel Peron (1931) |
29 iyun 1974 | 1 iyul 1974 | ƏP (FREJULI) |
Xuan Peronun birinci xanımı və vitse-prezidenti. Prezidentin xəstəliyi dövründə onun səlahiyyətlərini icra edib. | Özü | [55] | |||
1 iyul 1974 | 24 mart 1976 | Xuan Peronun vitse-prezidenti. Onun ölümündən sonra prezident oldu. Amerika qitəsindən ilk qadın prezident. Dövlət çevrilişi ilə hakimiyyətdən kənarlaşdırılıb. | Vakant | ||||||
Hərbi xunta | 24 mart 1976 | 29 mart 1976 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Milli yenidınqurma prosesinin başlanması.
Xuntanın üzvləri:
|
||||
Xorxe Rafael Videla (1925–2013) |
29 mart 1976 | 29 mart 1981 | — | Hərbi | Dövlət çevrilişi. Hərbi xuntanın rəhbəri. Ən uzun hakimiyyət dövrü olan de-fakto rəhbər. | [56] | |||
Roberto Eduardo Viola (1924–1994) |
29 mart 1981 | 11 dekabr 1981 | — | Hərbi | Videla tərəfindən hərbi xuntanın rəhbəri təyin olunub. 21 noyabr 1981-də sağlamlıq problemləri səbəbindən vəzifə səlahiyyətləri alındı. Hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. | [56] | |||
Horasio Tomas Lyendo (1924–2007) |
21 noyabr 1981 | 11 dekabr 1981 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Violanın hakimiyyətdən kənarlaşdırıldığı dövrdə prezident səlahiyyətlərini icra edib. | ||||
Karlos Lacoste (1929–2004) |
11 dekabr 1981 | 22 dekabr 1981 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Müvəqqəti. | ||||
Leopoldo Galtieri (1926–2003) |
22 dekabr 1981 | 18 iyun 1982 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Folklend müharibəsini başlatdı. Hakimiyyətdən kənarlaşdırıldı. | [56] | |||
Alfredo Oskar Sen Jan (1926–1987) |
18 iyun 1982 | 1 iyul 1982 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Müvəqqəti. | ||||
Reynaldo Binyone (1928–2018) |
1 iyul 1982 | 10 dekabr 1983 | — | Hərbi | Hərbi xunta tərəfindən təyin olunub. Milli yenidənqurma prosesi başa çatdı. Seçki çağırdı. | [56] | |||
Raul Alfonsin (1927–2009) |
10 dekabr 1983 | 8 iyul 1989 | 1983 | RVB | Azad dolayı seçkilər. 1989-cu il prezident seçkiləri ili idi. Seçkilərə altı ay qalmış istefa verdi və səlahiyyətlərini Karlos Menemə ötürdü. | Viktor Hipolito Martines | [57] | ||
Karlos Menem (1930–2021) |
8 iyul 1989 | 8 iyul 1995 | 1989 | ƏP (FREJUPO) |
Azad dolayı seçkilər. İlk hakimiyyət dövrü. Konstitusiyaya 1994-cü il düzəlişi prezidentlik müddətini 6 ildən 4 ilə endirdi və ardıcıl bir dəfə təkrar seçilməyə icazə verdi. | Eduardo Dualde (10 dekabr 1991-də istefa verib) |
[58] | ||
Vakant | |||||||||
8 iyul 1995 | 10 dekabr 1999 | 1995 | ƏP (UCeDe) |
Azad birbaşa seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. 1994-cü il Konstitusiyas dəyişikliyinin keçid müddəasına əsasən onun səlahiyyət müddəti 10 dekabr 1999-cu ilə qədər uzadıldı. | Karlos Rukauf | ||||
Fernando de la Rua (1937–2019) |
10 dekabr 1999 | 21 dekabr 2001 | 1999 | RVB (Alianza) |
Azad birbaşa seçkilər. Dərin iqtisadi böhranla üzləşdi. 2001-ci il dekabr iğtişaşlarından sonra istefa verdi. Onun vitse-prezidenti Karlos Alvares 2000-ci ilin oktyabrında istefa verdiyi üçün Konqres yeni prezident seçdi. | Karlos Alvares (6 oktyabr 2000-də istefa verib) |
[59] | ||
Vakant | |||||||||
Ramon Puerta (1951) |
21 dekabr 2001 | 23 dekabr 2001 | — | ƏP | Senatın icra hakimiyyətini həyata keçirən müvəqqəti prezidenti. | [60] | |||
Adolfo Rodriges Saa (1947) |
23 dekabr 2001 | 30 dekabr 2001 | — | ƏP | Konqres tərəfindən üç ay müddətinə seçilərək seçki çağırma təlimatı verildi. İstefa verdi. | [61] | |||
Eduardo Kamanyo (1946) |
30 dekabr 2001 | 2 yanvar 2002 | — | ƏP | Deputatlar Palatasının icra hakimiyyətini həyata keçirən prezidenti. | [62] | |||
Eduardo Dualde (1941) |
2 yanvar 2002 | 25 may 2003 | — | ƏP | Fernando De la Ruanın səlahiyyət müddətini başa çatdırmaq göstərişi ilə Konqres tərəfindən seçildi. 2003-cü il aprelin 27-nə növbədənkənar seçkilər təyin etdi. | [61] | |||
Nestor Kirşner (1950–2010) |
25 may 2003 | 10 dekabr 2007 | 2003 | ƏP (Qələbə cəbhəsi) |
Azad birbaşa seçkilər. Əvvəlcə Fernando de la Ruanın 2003-cü ilin 10 dekabrına qədər qalan aylarını tamamladı, sonra öz mandatına başladı. Kirşner ilk turda Karlos Menemdən sonra ikinci oldu və heç kim qalib gəlmək üçün lazım olan 45% səs toplaya bilmədiyi üçün ikinci tur keçirilməli idi, lakin Menem namizədliyini geri götürdüyü üçün Kirşner prezident oldu. | Daniel Ssioli | [63] | ||
Kristina Fernandes de Kirşner (1953) |
10 dekabr 2007 | 10 dekabr 2011 | 2007 | ƏP (Qələbə cəbhəsi) |
Azad birbaşa seçkilər. İlk hakimiyyət dövrü. | Xulio Kobos | [64] | ||
10 dekabr 2011 | 10 dekabr 2015 | 2011 | ƏP (Qələbə cəbhəsi) |
Azad birbaşa seçkilər. İkinci hakimiyyət dövrü. Məhkəmənin qərarı ilə onun mandatı 2015-ci il dekabrın 9-da gecə yarısı başa çatıb. | Amado Budu | [65] | |||
Federiko Pinedo (1955) |
10 dekabr 2015 | — | RT (Kambyemos) |
İcra hakimiyyətini həyata keçirən Senatın müvəqqəti prezidenti. Saat 00:00-dan etibarən 11:45-də Maurisio Makri and içənə qədər prezident səlahiyyətlərini icra edib. | Vakant | [65] | |||
Maurisio Makri (1959) |
10 dekabr 2015 | 10 dekabr 2019 | 2015 | RT (Kambyemos) |
Azad birbaşa seçkilər. Onun mandatı 10 dekabr 2015-ci il saat 00:00-da başlasa da, o, yalnız həmin gün saat 11:45-də Konqresdə and içdikdən sonra səlahiyyətlərinin icrasına başlaya bilib. | Qabriela Miçetti | [65] | ||
Alberto Fernandes (1959) |
10 dekabr 2019 | 10 dekabr 2023 | 2019 | ƏP (FdT) |
Azad birbaşa seçkilər. | Kristina Fernandes de Kirşner | |||
Xavyer Miley (1970) |
10 dekabr 2023 | Hazırkı | 2023 | PL (LLA) |
Azad birbaşa seçkilər. | Viktoriya Villarruel |