Caxo Qatuyev

Caxo Qatuyev (1892, Vladiqafqaz – 11 iyun 1938 və ya 1937^[1]) — Osetiyalı yazıçı, publisist, inqilabçı və ictimai xadim.

Caxo Qatuyev
Doğum tarixi	1892
Doğum yeri	Vladiqafqaz, Terek vilayəti, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	11 iyun 1938(1938-06-11) və ya 1937[1]
Vətəndaşlığı	Rusiya imperiyası  Rusiya Respublikası[d]  Dağlılar Respublikası  RSFSR[d]  SSRİ
Fəaliyyəti	yazıçı, publisist, inqilabçı

Bioqrafiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]

1892-ci ildə Vladiqafqazda keşiş Aleksey Qatuyev ailəsində anadan olmuşdur. Tarskaya küçəsindəki atasının evində yaşayır. Vladiqafqaz gimnaziyasını bitirdikdən sonra 1912 -ci ildə Moskva Universitetinə daxil olur. Tələbə ikən gizli marksist dərnəyin fəaliyyətində iştirak edir. Vladiqafqazda bolşevik təbliğat ədəbiyyatını payladığı Sergey Kirovla tanış olur.

1917-ci ilin oktyabrında Moskvada qiyamda iştirak etdi. Eyni ilin sonunda Sovet hakimiyyətinin qurulmasında iştirak etdiyi Vladiqafqaza qayıdır. "Qorskaya Jizn" qəzetinin müxbiri olaraq 1918-ci ildə Terek vilayəti xalqlarının qurultayında iştirak edir. Terek vilayəti Ağ Qvardiya qoşunları tərəfindən tutulduqdan sonra Xristianovskoye kəndində gizlənir.

1920-ci ildə Rusiya Teleqraf Agentliyinin (ROST) Terek-Qafqaz şöbəsinin müdir müavini təyin edilir. 1921-1923-cü illərdə Dağlılar SSR Xalq Maarif Komissarlığının incəsənət şöbəsinin müdiri olur. 1923-cü ildən Rostov-na-Donuda yaşayır. 1925-ci ildən Şərq Xalqları İnstitutunun Qafqaz bölməsinin aspirantı olur. Qafqaz tarixini öyrənir, ekspedisiyalarda iştirak edir və etnoqrafik materiallar toplayır. Eyni zamanda, 1926-cı ildə Leninqradda nəşr olunan "İnquş" adlı ilk böyük publisistik əsərini yazır.

1928-ci ildən Moskvada yaşayır, burada Şərq Kommunist İşçilər Universitetində çalışır. Moskvada "Uzun-Hacı İmperiyası" və "Avqust hadisələri" tədqiqat əsərlərini yazır.

Vətənə qayıdaraq Şimali Qafqazın kəndlərini gəzərək jurnalist fəaliyyətinə davam edir. O, məqalələrini "Narodnı Üçitel" (1930-1934) və "Naşı dostijeniya" (1935-1936) jurnallarının səhifələrində dərc etdirmişdir. 1935-36-cı illərdə Maksim Qorkinin redaktorluğu ilə nəşr olunan "Naşı dostijeniya" jurnalında Caxo əsərini bəyənən və ona kömək edən böyük proletar yazıçısı ilə bir neçə dəfə görüşmüşdür.

Sergey Kirov haqqında tərcümeyi-hal məlumatlarını ehtiva edən "Mironıç" oçerkini yazır^[2].

Stalinin şəxsi sanksiyası ilə güllələnməyə məhkum edilir^[3]. 13 iyun 1938-ci ildə güllələnir^[4]. 1955-ci ildə ölümündən sonra üzərindən bütün ittihamlar götürülmüş və ona bəraət verilmişdir.

Mənbə[redaktə | mənbəni redaktə et]

• Биографические сведения и творчество
• Сатцаев Э., Осетинские писатели

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]