Cozef fon Semlin

İohann Cozef fon Semlin (doğum adı: Mustafa Əli Mirzə Xan; 1730, İsfahan – 13 fevral 1824, Vyana) — Nadir şahın məşhur oğlu. Atasının öldürülməsindən sonra bir sadiq adamı Əli Mirzə xanı Avstriyanın Vyana şəhərindəki Mariya Terezanın yanına gətirdi və o, ona İohan Cozef Freiherr fon Semlin adını verdi.[1][2][3] 1746-cı ildə Fon Semlin 10 yaşında olanda onu alman dilini və Avropa mədəniyyətini öyrənmək üçün Qratsa göndərdilər. 1756-cı ildə o, xristianlığı qəbul etdi və iki il sonra Vyanaya qayıtdı.[4]

Cozef fon Semlin
Mustafa Əli Mirzə xan Nadir şah oğlu Qırxlı-Avşar
Nadir şahın oğlu Mustafa Əli Mirzə xanın farsca Nəstəliq xətti yazılı adı
Nadir şahın oğlu Mustafa Əli Mirzə xanın farsca Nəstəliq xətti yazılı adı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri İsfahan, Əfşarlar dövləti
Vəfat tarixi (87-88 yaşında)
Vəfat yeri Mödlinq, Avstriya
Fəaliyyəti zabit
Atası Nadir şah
Həyat yoldaşı Roza fon Semlin
Uşaqları Yəhya (İohan), Yusif (Cozef)
Dini Xristian, lakin əvvəllər Şiə İslam
İmzanın şəkli

Erkən həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fon Semlin 1736-cı ildə[5]  İsfahanda, Səfəvilər dövlətində anadan olmuşdur.[6]

1746-cı ildə 10 yaşında Qratsa köçdü və alman dilini öyrənməyə başladı.

Hərbi xidmət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vyana hərbi məktəbində təhsilini başa vuran Fon Semlin Avstriya ordusuna qatıldı və bir neçə ildən sonra komandir rütbəsinə yüksəldi. Von Semlin Rusiya imperiyasının xidmətinə girdi və Yeddillik böyük bir müharibədə mayor rütbəsində döyüşdü. Müharibənin sonunda o, "Şərəf" medalı aldı.[mənbə göstərin]

Prussiyadakı müharibədə əsir düşmüş, qoşunları arasında Fars şahzadəsi kimi tanınırdı. Böyük Fridrix onu öz sarayına dəvət etdi və Mariya Terezaya qaytardı.[7]

Hərbi xidməti zamanı aldığı iki xəsarətlə Fon Semlin 1792-ci ildə 810 qulden aylıq pensiya ilə təqaüdə çıxdı.[8]

Təqaüd

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Fon Semlinin Vyananın 2-ci rayonundakı evi

Fon Semlin ordudan təqaüdə çıxdıqdan sonra Fransa hökumətinin diqqətini çəkdi. Napoleonun səfiri fon Semlindən İran taxtını ələ keçirməyə cəhd göstərməsini və ona hərbi dəstəyi təklif etdi. Fon Semlin təklifi rədd edərək dedi: "Nə mən, nə də övladlarım tovuzquşu taxtı (Moğol taxtı) haqqında düşünmürəm. İran şahı olmaq hüququm olsa belə, onu bu yaşa qədər məni dəstəkləyən Müqəddəs Roma imperatoru II Fransa verirəm."[9]

Ölüm

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fon Semlin 90 yaşında Vyana yaxınlığındakı Mödlinqdə vəfat etdi və öz bağçasında dəfn edildi. Onun vəsiyyətinə uyğun olaraq, onun dəfnində iştirak edən hər kasıba 5 qulden verildi.[10] O, ölümünə qədər əsl adı olan Əli Mirzə xandan istifadə edərək qanun layihələri imzalayıb.

Şəxsi həyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fon Semlin 1792-ci ildə türk qadını Roza ilə evləndi.[mənbə göstərin]  Onların İohann (Yəhya) və Cozef (Yusif) adlı iki oğlu var idi. Qanuni yaşa çatdıqdan sonra hər ikisi Avstriya ordusuna qatıldılar.[7]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Nadeln der Kleopatra". Meyers Conversation. 2017-05-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-24. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  2. ↑ Meyers Konversations-Lexikon. 1865.
  3. ↑ Brockhaus Enzyklopädie (German). 1888.
  4. ↑ Adelslexikon. Genealogisches Handbuch des Adels. Germany. 2002. səh. 293.
  5. ↑ Genealogisches Handbuch des Adels, Adelslexikon Band XIII, Band 128 der Gesamtreihe, Limburg an der Lahn 2002, S. 293
  6. ↑ „Ispahan Persien“ ist im Sterberegister der zuständigen Wiener Pfarre zu lesen. Vgl. Ahmad Saberi, Ein persischer Prinz in Wien, in: TAWAN, Magazin des Vereins Iranischer Ingenieure/innen in Österreich, Wintersemester 2002/2003, S. 8 (Digitalisat Arxivləşdirilib 2019-12-25 at the Wayback Machine); hingegen gibt von Wurzbach, Constantin. Semlin, Johann Joseph Freiherr von // Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich (alman). 34. Vienna: Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei. 1887. səh. 82. 2022-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-24. als Geburtsort (resp. -region) Indien an.
  7. ↑ 1 2 Franz Gräffer, Conversationsblatt. Zeitschrift für wissenschaftliche Unterhaltung, Band 1, Wien 1821, S. 186 f. Arxivləşdirilib 2018-12-26 at the Wayback Machine
  8. ↑ „Ispahan Persien“ ist im Sterberegister der zuständigen Wiener Pfarre zu lesen. Vgl. Ahmad Saberi, Ein persischer Prinz in Wien, in: TAWAN, Magazin des Vereins Iranischer Ingenieure/innen in Österreich, Wintersemester 2002/2003, S. 8 (Digitalisat Arxivləşdirilib 2019-12-25 at the Wayback Machine); hingegen gibt Constantin von Wurzbach: Semlin, Johann Joseph Freiherr von. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. 34. Theil. Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, Wien 1877, S. 82 (Digitalisat Arxivləşdirilib 2022-06-19 at the Wayback Machine). als Geburtsort (resp. -region) Indien an.
  9. ↑ Francis Gerfen. Vienna: Scientific magazine. 1821. səh. 186. 2022-03-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-24. (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters); (#redundant_parameters)
  10. ↑ Ahmad Saberi, Ein persischer Prinz in Wien, in: TAWAN, Magazin des Vereins Iranischer Ingenieure/innen in Österreich, Wintersemester 2002/2003, S. 8 (Digitalisat Arxivləşdirilib 2019-12-25 at the Wayback Machine)