Dandun

Dandun (1965-ci ilədək Andun) (çin. 丹东) — Çinin şimal-şərq hissəsində, Lyaonin əyalətində şəhər-rayon. Әhalisi 2,4 milyon nəfərdir (2010). Çanbayşan yastı dağlığının cənub hissəsində, Yalutszyan çayının aşağı axınında yerləşir. Beynəlxalq dostluq körpüsü (1937–43; uzunluğu 940,8 m) Dandunu Koreya Xalq Demokratik Respublikasının Sinıycu şəhəri ilə əlaqələndirir. Nəqliyyat qovşağı və port şəhəridir.^[1] İllik yük dövriyyəsi 11 milyon tondur.^[2]

şəhər-rayon
Dandun
丹东
40°07′ şm. e. 124°32′ ş. u.HGYO
Ölkə	Çin
Daxildir	Lyonin əyalətinə
Tarixi və coğrafiyası
Sahəsi	15,222 km²
Hündürlük	8 m
Saat qurşağı	+8
Əhalisi
Əhalisi	2,4 nəfər
Etnik tərkib	xan xalqı - 64,11%, mancurlar - 32,99%
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+86 415
Poçt indeksi	118000
Avtomobil nömrəsi	辽F
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Dandun Şimali Koreyanın qərb sərhəddində, şimal-qərb Yalutszyan çayının (sağ) sahilində yerləşir. Çay Qərbi Koreya körfəzinə tökülür. Əyalət 120 km-lik sahil xəttinə malikdir. Danduna Dalu ( 大鹿岛) və Xiaomai ( 小麦 岛 ) adaları daxildir. Bölgə uzun qışa və rütubətli isti yaya malikdir. Ərazidə rütubətli kontinental iqlim hakimdir.

İndiki şəhərin yerində yaşayış məskənləri VII əsrdən məlumdur. XVII əsrdən sürətlə inkişaf etməyə başlamışdır. 1934-cü ildə bölgədə Mançjou-qo hakimiyyəti tərəfindən Andun (安东省) əyaləti yaradıldı. 1937-ci ilin dekabrında Andun əyalətinin urbanizasiya etmiş hissəsi Andun şəhəri kimi ayrıldı. 1949-cu ildə Andun və Lyaonin əyalətləri Lyaodun əyalətində birləşdirildi. Əyalətin idarə etmə mərkəzi Andun şəhərində yerləşirdi. 1954-cü ildə Andun şəhəri əyalət tabeli şəhər elan edildi.

1955-ci ildə xüsusi Andun rayonu (安东专区) təşkil olunmuş və 5 uezdən ibarət idi. 1958-ci ildən əyalət yenidən təşkil olunmuş, Anduna tabe olan ərazilər qonşu rayonlar arasında bölüşdürüldü.

Dandunda toxuçuluq kolleci, Lyaodun maliyyə kolleci var. Koreya müharibəsi (1950–53) hadisələrinə həsr olunmuş muzey fəaliyyət göstərir. Dandun iri ticarət və sənaye mərkəzidir. Lyaodun yarımadası azad iqtisadi zonasına daxildir (2004-ci ildə xarici ticarət dövriyyəsi təqribən 2 milyard dollar; başlıca ticarət tərəfdaşlarından biri KXDR-dir). Maşınqayırma, metallurgiya, kimya (sintetik lif, sintetik kauçuk istehsalı), əczaçılıq, toxuculuq (pambıq parça, ipək), sellüloz-kağız sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərir.

Böyük Çin səddinin bir hissəsi Dandun yaxınlığındadır. Әtrafındakı dağlardan birinin zirvəsindəki baxış qülləsindən Yalutszyan çayı dərəsinə gözəl mənzərə açılır. Şəhərdən 20 km şimal-qərbdə Ulun meşə parkı yerləşir.^[1]

Dandun şəhər-rayonu 3 rayondan, 2 şəhər uezdindən və 1 muxtar uezdən ibarətdir.

Dandun // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 6-cı cild: Çin – Dərk. Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2015. səh. 284. ISBN 978-9952-441-11-6.