Don Juan (opera)

Don Covanni və ya Cəzalandırılmış əxlaqsız (KV 527, it. Don Giovanni ossia Il dissoluto punito) — "Şən drama" (it. dramma giocoso) iki pərdəli Mosartın, Antonio de Samoranın pyesi əsnasında Lorenso da Pontenin yazmış olduğu librettoya bəstələmiş olduğu opera. Operanın ilk premyerası 29 oktyabr 1787-ci ildə Praqada Məhəllə teatrının (çex. Stavovské divadlo) səhnəsində oynanılır. 7 may 1788-ci ildə isə Vyanada təkrar oynanılır. Opera həm "Don Covanni…" həm də "Don Juan…" kimi də adlandırılır. Çünki personajın adı ispanca don Xuan (isp. Don Juan), fransızca don Juan, italyanca isə don Covanni (it. Don Giovanni) kimi tələfüs edilir.

Don Covanni
it. Don Giovanni ossia Il dissoluto punito
1890–1900 cü illərə aid illustrasiya
Bəstəkar	Volfqanq Amadey Mosart
Librettoçu	Lorenso da Ponte
Dili	italyanca
Süjet	Antonio de Samoranın pyesi
Janr	Komik
Pərdə	2
Yaradılma tarixi	1791
İlk səhnələşdirmə	29 oktyabr 1787[1] Məhəllə teatrı
Müddəti	165 dəq.
Personajlar	Personajlar Don Covanni, əyyaş zadəgan (bas/bariton) Komandor (bas) Donna Anna, onun qızı (soprano) Donn Ottavio, onun nişanlısı (tenor) Donna Elvira, burqoslu xanım (soprano) Leporello, Don Juanın nökəri (bas) Çerlina, kəndli qadın (mezzo-soprano) Mazetto onun nişanlısı (bas)
Premyera	29 oktyabr, 1787 çex. Stavovské divadlo, Praqa
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Komandorun evində gecə qalmaqalı, — qızı Annanın otağına bir nəfər maskalı soxulur. Onu müdafiə etmək istəyən Komandor öldürülür. Bu naməlum zadəgan adı altında gizlənən əxlaqsız əyyaş don Covannidır. Komandora köməyə gələn Ottavio gecikmiş olur. Artıq iş-işdən keçmişdir. Anna və Ottavio qisas alacaqlarına söz verirlər. Don Covanni yeni şikarını gəzir, — üzünü duvaqla örtmüş sirrli, naməlum bu qadın donna Elviradır. Bir vaxtlar don Covanni onu da yoldan çıxardaraq özünə arvad etmiş, üç gün sonra isə qaçmışdır. O, bu dəfə də aradan çıxa bilir. malikanəsinə qayıdan don Covanni bir kəndli toyunun üstünə gəlib çıxır. Gəlindən xoşlanan don Covanni bəyin başını əkərək Çerlinanı bir qədər aralıdakı xəlvətə çəkir. Onların üstünə gəlib çıxan donna Elvira gəlini rusvayçılıqdan qurtara bilir. Bu an bura gələn donna Anna və nişanlısı Ottavio bilməyərək öz qisasları haqqında don Covanniyə danışırlar və onlara kömək etməsini xahiş edirlər. Qəfildən Anna atasının qatilini — don Covannini xatırlaya bilir. Donna Anna, donna Elvira və don Ottavio don Covanninin arxasınca onun malikanəsinə hücum çəkirlər.

Bu hadisəyə görə Çerlina Mazettodan üzr istəyir. Mazettonun könlü alınsa da qisas almağa söz verir. Çoxlu sayda maskalı adamlar, kəndli qadın və kişilər şənliyə hazırlaşırlar. Don Covanni yeidən Çerlinanı xəlvətə çəkmək istəyərkən qışqırığa bütün qisasçılar: donna Anna, don Ottavio, donna Elvira və Mazetto yetişirlər. Əlində qılınc don Covanni qaçıb gizlənir.

Leporello artıq don Covanniyə qulluq etmək istəmir. Don Covanni isə yeni macaralar sorağındadır. O, donna Elviranın qulluqçusunu yoldan çıxartmağa hazırlaşır. Bunun üçün Leporello ilə paltarını dəyişir. Öz ağasının rolunda donna Elvira Leporellonu tanıya bilmir. Qəflətən Mazetto öz kəndçiləri ilə Leporellonun paltarını geymiş don Covanninin qarşısına çıxsalar da onu səhv salırlar. Yalançı Leporello kəndliləri dolayıb, Mazettonu döyür. Çerlina Mazettonu yenə də sakitləşdirməyə müfəssəl olur. Donna Elviradan canını qurtara bilən Leporello təzədən qisasçıların əlinə düşür. Don Covanni bütün günahları qulluqçusunun üstünə ataraq yenidən aradan çıxır. Leporello və don Covanni qəbirstanlıqda görüşürlər. Don Covanni qulluqçusunun başına gələnlərə gülür. Məzar daşının arxasından gələn səs onu tezliklə öləcəyi ilə hədələyir. Don Covanni Komandorun heykəlini tanıyır və onu yeməyə evinə dəvət edir, qorxu içində qulluqçu ilə qəbirstanlığı tərk edir.

Don Ottavio donna Annanı toya görə tələsdirir. Anna isə qisas almamış bunun mümkünsüzlüyünü deyir. Donna Elvira sonuncu dəfə don Covannidən əvvəlki həyata qayıtmasını yalvarsa da xeyri olmur. Bu zaman Komandorun heykəlini görən donna Elvira qışqıraraq huşsuz yıxılıb qalır. Komandor don Covannini tovbə etməyə çağırsa da o, bundan imtina edir. Bu dəm otaq alova bürünür və don Covannini cənginə alaraq cəhənnəmə yollayır.