Eucalyptus cinerea

Külvari evkalipt (lat. Eucalyptus cinerea) — mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü.

Külvari evkalipt
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superrosids Klad: Rosids Klad: Malvids Dəstə: Mərsinçiçəklilər Fəsilə: Mərsinkimilər Yarımfəsilə: Myrtoideae Triba: Eucalypteae Cins: Evkalipt ???: Külvari evkalipt
Beynəlxalq elmi adı
Eucalyptus cinerea Benth., 1867[1]
Şəkil axtarışı ITIS   502466 NCBI   370640 EOL   630170

Avstraliyanın Cənubi Uels və Viktoriya ştatlarında dəniz səviyyəsindən 600 m hündürlükdə yayılmışdır. XVIII əsrdə Avropaya gətirilmiş və bəzək bitkisi kimi becərilir.

Hündürlüyü 12–15 m, gövdəsinin diametri 40-45 sm olan həmişəyaşıl ağacdır. Gövdəsi əyilmiş və ya düz olub, lifli qabıqla örtülmüşdür. Qabığı lifvari soyulan, qırmızımtıl-qonur rənglidir. Cavan yarpaqları növbəli yerləşmiş, uzunluğu 3,5-4,5 sm, eni 3,5-5 sm olmaqla, parlaq, mavi çalarlı, qısa saplaqlıdır. Enli-yumurtavari və neştərvari formalı yarpaqların uzunluğu 8-10 sm, eni 2,5 sm-ə catır. Yetkin yarpaqları növbəli düzülüşlü, dairəvi, bəzən enli və ya ensiz neştər formalı, bir az əyri, mum örtüklü, dərivari və oturaqdır. Uzunluğu 10-13 sm, eni isə 2,5 sm qədər olur. Çiçəkləri ikicinsli, erkəkcikləri çoxsaylı, dişiciyi birdir. Çiçək qrupu çətirvari, yarpaq qoltuğunda, 3-6 çiçəkli, çətirin saplağı silindrvari, uzunluğu 4–9 mm, qönçələri oturaq, bəzən sancaqvari olub, bozumtul rəngli, uzunluğu 10 mm, 6 mm, konusvari qapaqcığı vardır, çiçək yatağının saplağından qısadır. Meyvələri oturaq, şarvari və ya enli armudvari, 6–10 mm uzunluqda, 7–10 mm enindədir.

Bitki zədələnmədən qısa müddətli soyuqlara (-11-130C) dözür. Torpağın nəmişliyinə və məhsuldarlığına orta miqdarda tələbkar, duzluluğa və əhəngin olmasına mənfi reaksiya verir. Bataqlıq torpaqlarda normal böyüyüb inkişaf etmir.

Lənkəran və Bakıda mədəni şəraitdə becərilir.

Dermatologiya və kosmetikada evkalipt yağı antiseptik vasitə kimi tətbiq edilir. Parklarda, yol kənarında və qrup əkinlərində istifadə edilə bilər.

• Tofiq Məmmədov, Elman İsgəndər, Tariyel Talıbov. Azərbaycanın nadir ağac və kol bitkiləri. Bakı: Elm, 2014, 380 səh.

1. ↑ Australian Plant Name Index (ing.).