Evarist Ndayişimiye

Evarist Ndayişimiye (ing. Évariste Ndayishimiye; fr. Évariste Ndayishimiye; kir. Évariste Ndayishimiye; təq. 17 iyun 1968^[1], Giheta kommunası^[d], Giteqa vilayəti^[d][2]) — 18 iyun 2020-ci ildən etibarən Burundi Prezidenti vəzifəsində çalışan Burundi siyasətçisi.^[3]

Evarist Ndayişimiye
ing. Évariste Ndayishimiye fr. Évariste Ndayishimiye kir. Évariste Ndayishimiye
Burundi Respublikasının Prezidenti
18 iyun 2020 – h.h
Əvvəlki	Pyere Nkurunziza
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	17 iyun 1968 (56 yaş)
Doğum yeri	Giheta kommunası, Giteqa vilayəti, Burundi
Fəaliyyəti	siyasətçi
Həyat yoldaşı	Anjelin Ndayubaxa
Uşağı	8
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Evarist Ndayişimiye 1968-ci ildə Burundinin Giteqa vilayətinin Giheta şəhərində anadan olmuşdur. Onun məzhəbcə katolik olduğu düşünülür. Burundi Universitetində hüquq təhsili almağa başlamışdır. Burundi Vətəndaş Müharibəsi zamanı ölkədən qaçdı. Bir müddət sonra ölkəsinə geri dönən Ndayişimiye vətəndaş müharibəsi dövründə qrup sıralarına yüksələrək hərbi qruplaşmalara rəhbərlik etdi. Fəaliyyətinə görə, o, "Neva" ləqəbini qazandı.^[4]

2003-cü ildə bir sıra razılaşmalar MDMŞ — DMQ-in siyasi partiya olaraq siyasətə qoşulmasına yol açdı. Ndayişimiye Burundi Ordusu Baş qərargah başçısının müavini oldu. 2005-ci ildə MDMŞ — DMQ 1995-ci ildə Burundidən qaçmış Pyere Nkurunzizanın rəhbərliyi altında hakimiyyətə gəldi. Ndayişimiye 2006–2007-ci illərdə Hərbi və İctimai Təhlükəsizlik Naziri vəzifələrində çalışdı. O, 2014-cü ilə qədər bu vəzifəni icra etdi. Eyni zamanda, o, ofisinin yanında yerləşən Afrika Hikmət Universitetində oxudu və 2014-cü ildə dərəcə qazandı. Bu müddətdə, o, Burundi Milli Olimpiya Komitəsinə də rəhbərlik etdi.^[4]

Yüksələn narazılıqlardan sonra Nkurunziza 2018-ci ildə dördüncü dəfə prezident seçkilərində iştirak etməyəcəyini açıqladı. O, Ndayişimiyenin MDMŞ — DMQ-də varisi olaraq təsdiqlədiyini və "yaxın müttəfiq" olaraq qəbul etdiyini açıqladı. Nkurunzizanın istefasından sonra Ndayişimiyeni kukla hökmdarı olaraq istifadə etməklə "ölkəni pərdə arxasından idarə etmək istədiyi" bildirilmişdi. Bundan başqa, Ndayişimiyenin adı Nkurunziza dövründə sui-istifadə hallarınında əlaqələndirilmədi və MDMŞ — DMQ içərisində ən açıq və dürüst namizəd olaraq görüldü.^[5]

Ndayişimiye 2020-ci ilin may ayında keçirilən seçkilərdə səslərin 68%-i qazanaraq prezident seçildi. Səsvermənin şəffaflığı şübhə altına alındı. Nkurunziza 8 iyun 2020-ci ildə gözlənilmədən vəfat etdi. Ndayişimiye seçkilərdə qalib gəldiyindən, Konstitusiya Məhkəməsi Prezident vəzifəsini icra etməyə başlamasını sürətləndirdi. O, vaxtından iki ay öncə, 18 iyun 2020-ci ildə Giteqada and içdi.^[5]

Ndayişimiye prezident fəaliyyətinə 18 İiun 2020-ci ildə başladı və kabinetini 28 iyun 2020-də açıqladı. Nazirlər Kabineti nazir sayını 21 ilə 15 arasında və əsas mövqeləri tutmaq üçün əsasən keçmiş sərt rejim üzvlərini namizəd göstərdi. Ndayişimiyenin sələfi Nkurunzizadan daha az təcridçi olduğu bildirdi. Ndayişimiyenin Ekvatorial Qvineyaya beş günlük səfəri də daxil olmaqla dörd dövlət səfəri etdi.^[6]

Başlanğıcda Ndayişimiye COVID-19-a qarşı daha güclü mübarizə aparmaq üçün tədbirlər planı hazırladı. O, vəzifəyə gəldikdən qısa müddət sonra virusu millətin "ən pis düşməni" adlandırdı. 2021-ci ilin yanvarında, daha öncə pandemiyanı Burundiyə gətirən hər kəsi "Burundini məhv etmək üçün ölkəyə silah gətirən insanlar" olaraq adlandıran açıqlama verdi, ardınca ölkə sərhədləri bağladı. 2021-ci ilin fevralında Burundi Tanzaniya ilə birgə COVAX peyvəndlərini rədd edən yeganə Afrika ölkəsi oldu. Səhiyyə Naziri Taddi Ndikumana xəstələrin 95%-dən çoxunun sağaldığı üçün peyvəndə ehtiyac olmadığını söylədi. 2021-ci ilin iyun ayından etibarən, Burundi hələ də peyvənd almaq üçün heç bir addım atmadı.^[7]