Eyxler tülpanı

Eyxler dağlaləsi
Eyxler dağlaləsi
Elmi təsnifat
	XƏTA: taksonomik şablon yoxdur{{
Cins:	Dağlaləsi
Cins:	Dağlaləsi
Cins:	Dağlaləsi
Cins:	Dağlaləsi
Cins:	Dağlaləsi
Beynəlxalq elmi adı
	Tulipa undulatifolia Boiss., 1844;
NCBI	1155219
EOL	1083001

<td_align="right"_width="40%">Cins:<td_align="left">Dağlaləsi&action=edit&preload=Şablon:RedTaxLink/preload&editintro=Şablon:RedTaxLink/intro&preloadparams%5B%5D=<td%20align="right"%20width="40%">Cins:<td%20align="left">Dağlaləsi}}, taksonun sistematikasını təsvir etməlidir [[]].

:

†

(Dağlaləsi]])^[1]

???:

Eyxler dağlaləsi

Eyxler dağlaləsi (lat. Tulipa undulatifolia var. undulatifolia) — zanbaqkimilər -( Lilicaeae Juss.) fəsiləsinin dağlaləsi cinsinə aid bitki növü.

Şərqi Zaqafqaziyanın nadir endemik növüdür.^[2]^[3] Qazax (Ceyrançöl, Molladağ ətrafında), Şamaxı (Xilmilli, Təklə, Bəklə, Mirzəbaba kəndləri ətrafında) rayonları, bozqır yaylası, Samur-Dəvəçi ovalığı və Alazan-Əyriçay ovalığında yayılmış, Azərbaycandan kənarda isə İranda yayılması güman edilir. Quru, otlu yamaclarda bitir. Seyrək rast gəlir.

IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu “Nəsli kəsilməyə həssas olanlar” kateqoriyasına aiddir – VU A2c+3c.

Qısa morfoloji təsviri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çoxillik ot bitkisidir. Soğanağı 2-3 sm diametrdə, dərivari, qara, qonur qınla örtülmüşdür. Gövdə 30-40 sm-ə qədər hündürlükdədir. Yarpaqlar çox və ya az dərəcədə əyilmiş, göyümtül, tədricən yuxarıdan quruyan, uzunsov-neştərşəkilli, aşağıdakı adi, xətvari, enli-neştərvari, yuxarısı dar-neştərvaridir. Çiçəkləri təkdir, çiçəkyanlıqlarının yarpaqcıqları parlaq-qırmızı, 2,5-5 sm uzunluğundadır. Erkəkciyi nəzərəçarpacaq dərəcədə çiçəkyanlığından qısadır; tozcuğu sarı və ya bənövşəyi, sapa bərabər və ya uzundur. Qutucuq 1,5-3 sm uzunluğundadır ^[4]

Bioloji, ekoloji, fitosenoloji xüsusiyyətləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ovalıqdan aşağı dağ qurşağına qədər, daşlı-çınqıllı, quru-otlu yamaclarda və əkinlərdə bitir. Çiçəkləməsi aprel, meyvələməsi may ayına təsadüf edir. Çoxalması soğanaq və toxumladır. Mezokserofitdir . Dərman və bəzək bitkisidir ^[5].

Poçt markası (1993).

Ehtiyatının dəyişilmə səbəbləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ot çalınması və mal-qara otarılması.

Becərilməsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycanın Botanika İnstitutunun Botanika bağında becərilir.

Qəbul edilmiş qorunma tədbirləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mühafizəsi üşün xüsusı tədbirlər hazırlanmamışdır.Ceyrançöl və Qazangöl ərazilərində mütəmadi monitorinqlərin aparılması təklif olunur.

Yayılması[redaktə | mənbəni redaktə et]

Samur-Dəvəçi ovalığl, Qobustan, Kür-Araz ovalığı, Bozqır yaylası, Böyük Qafqazın Şərq hissəsi (Şamaxı rayonu), Naxçıvan (Ordubad rayonu, Nüsnüs kəndi)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, 1989

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Eyxler dağlaləsi

Birləpəlilər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ Cins:Dağlaləsi
↑ http://redbook.az/?options=project&id=Eyxler%20t%C3%BClpan%C4%B1^{[ölü keçid]}
↑ Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013
↑ . Ахундов Г.Ф., 1952
↑ . Ибадлы О.В., 2005 Mehdiyeva N.P., 2011.

[1] Cins:Dağlaləsi

[2] ttp://redbook.az/?options=project&id=Eyxler%20t%C3%BClpan%C4%B1^{[ölü keçid]}

[3] Azərbaycan Respublikasının Qırmızı Kitabı. Nadir və nəsli kəsilməkdə olan bitki və göbələk növləri, II nəşr, Bakı-2013

[4] . Ахундов Г.Ф., 1952

[5] . Ибадлы О.В., 2005 Mehdiyeva N.P., 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]