Fatih Əmirxan

Fatih Əmirxan - əsil adı isə Muhəmmədfatih Zarif oğlu Əmirxanovdur. Tatar dilində isə adı tatar. Fatıyx Əmirxan-dır. O, 1 yanvar 1886 Kazanda anadan olub və 9 mart 1926 həmin şəhərdə rəhmətə gedib. Fatih Əmirxan Tatarıstanın məşhur yazıçısı və publisistidir^[1]

Fatih Əmirxan
Muhəmmədfatih Zarif oğlu Əmirxanov
Doğum tarixi	1 yanvar 1886
Doğum yeri	Kazan
Vəfat tarixi	9 mart 1926 (40 yaşında)
Vəfat yeri	Kazan
Vəfat səbəbi	vərəm
Dəfn yeri	Kazandakı tatar qəbiristanlığı[d]
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası və SSRİ vətəndaşı
Milliyyəti	tatar
Fəaliyyəti	yazıçı, publisist
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Fatih Əmirxan 1 yanvar 1886-cı ildə Yeni Tatar kəndində anadan olub. Onun atası "İske Taş" məscidinin imamı idi. Yazıçı ö dövr üçün məşhur olan medresede təhsil almışdır.

1905-1907-ci illərdə Moskvada çap olunan "Tərbiyə-ətfal" (Cavanları maarifləndirək) qəzetinin baş katibi olmuşdur. 1907-ci ildə o Kazanda gündəlik qəzet olan "EL-İslax" nəşr elətdirir.

1909-cu ildə tatar dilində bir çox kiablarının tərcüməsi ilə məşğul olur.

1912-1917-ci illərdə Tatarıstanın milli qəzeti olan "Koyaş" (Günəş) qəzetinin redaktoru olur. Bu dövrdə o həmçinin ədəbiyyat-incəsənət jurnalı olan "And" və yumoristik jurnal olan "Yalt-yolt"a məqalələr yazır. O Abdulla Tukaemlə çox yaxın dost idilər.

Esperanto dərsliyinin üz qabığında Əmirxan Fatih və Abdulla Tukayun adları yazılmışdır.

Fatih Əmirxanın həyatı çox keşməkeşli olmuşdur. O Rusiyada baş verən inqilaba çox ümidlə yanaşırdı. Ancaq onun ümidləri özünü doğrultmadı.

O Fevral inqilabının baş verməsinə ən çox sevinən şəxslərdən biri olur. 1920-ci ildə Tatar ASSR yaradılmasında iştirak edir.

O son günlərini Böyük Qırmızı küçədə qardaşı İbrahim Əmirxanın ailəsinin yanında keçirdir.

Sağalmaz xəstəliyə düçar olması (ayaqlarının paralici), 1914-1918-ci illərdə Dünya müharibəsi, Vətəndaş müharibəsi və s. onu çox sarsıdır. Beləliklə, 9 mart 1926-cı ildə vəfat edir. Onu müsəlman qəbirsanlığında atası, dayısı və babasının yanında dəfn edirlər.

Fatih Əmirxanın abidəsi Kazan şəhərinin Yeni-Savinov rayonunda şəhər prospektində qoyulmuşdur.

• Аги Ф. Амирхан // Литературная энциклопедия: В 11 т. Т. 1. — М.: Изд-во Ком. акад., 1930. — Стб. 112.
• "Fatix Ämirxan/Фатих Әмирхан". The Republic of Tatarstan Academy of Sciences. Institution of the Tatar Encyclopaedia. 2002. (tatar dilində)