Fayzi Qaskarov adına Xalq Rəqsləri Ansamblı

Fayzi Qaskarov adına Dövlət Akademik Xalq Rəqsləri Ansamblı (başq. Фәйзи Ғәскәров исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле) — Başqırdıstan Respublikasının xalq rəqsləri peşəkar ansamblı.[1]

Fayzi Qaskarov adına Dövlət Akademik Xalq Rəqsləri Ansamblı
başq. Фәйзи Ғәскәров исемендәге халыҡ бейеүҙәре ансамбле
Fayzi Qaskarov adına Dövlət Akademik Xalq Rəqsləri Ansamblının binasının fasadı
Fayzi Qaskarov adına Dövlət Akademik Xalq Rəqsləri Ansamblının binasının fasadı
Əsas məlumatlar
Fəaliyyət illəri 1939-indiyə qədər
Ölkə Rusiya Rusiya
Başqırdıstan
Şəhər Ufa
gaskarov-ensemble.ru

"Başqırd professional xoreoqrafiya sənətinin inkişafına və təbliğinə verdiyi böyük töhfələrə və yüksək ifaçılıq bacarıqlarına görə" Salavat Yulayev mükafatına layiq görülən yeganə kollektiv.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rəqs kollektivi 1936-1938-ci illərdə yaradılıb. Xalq Rəqsləri Ansamblı Başqırd Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Birləşmiş Teatrlarının konsert və estrada bürosunda Başqırd Teatr Məktəbinin balet şöbəsinin tələbələrindən və həvəskar tamaşaların iştirakçılarından yaradılmışdır. 1938-ci ildə Xusayin Axmetov adına Başqırd Dövlət Filarmoniyasının nəzdindəki Başqırd Mahnı, Rəqs və Musiqi Ansamblı olaraq yenidən təşkil edildi. 11 mart 1939-cu ildə İqor Moiseyevin tələbəsi Fayzi Adqamoviç Qaskarov ansamblın bədii rəhbəri olundu. Fayzi Qaskarov kollektivin gələcək inkişaf istiqamətini müəyyən etdi. Bu səbəbdən məhz bu tarix ansamblın yaranma günü hesab olunur.

1940-cı ildə ayrılaraq Başqırd Dövlət Xalq Rəqsləri Ansamblı kimi təyinat almışdır. 1940-cı ilin yayında ansambl Başqırdıstan üzrə ilk turnesinə çıxdı. Ansambl 1941-ci ilin əvvəllərində Moskvada Başqırd Ədəbiyyatı və Sənəti dekadasına hazırlaşırdı. 1955-ci ildə Moskvada Başqırd Ədəbiyyatı və Sənəti dekadasında iştirak etmişdir. Məhz bu dekadada iştirak Xalq Rəqsləri Ansamblına ümumittifaq şöhrəti qazandırdı.

1988-ci ildə yaradıcı qrupa Fayzi Qaskarovun adı verildi və kollektiv Fayzi Qaskarov adına Dövlər Xalq Rəqsləri Ansamblı adlandırıldı.

1991-ci ildə Başqırd Dövlət Filarmoniyasından ayrılaraq hüquqi şəxs statusu və hazırkı adını almışdır. 1994-cü ildə eyni zamanda iki xarici tur - ABŞ və Türkiyəyə səfərlər baş tutdu.

1996-cı ilin dekabrında ansambl Rusiya Federasiyası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən "Akademik" adına layiq görüldü.

2007-ci ildə Fayzi Qaskarov adına Xalq Rəqsləri Ansamblı ayrıca bina ilə təmin olundu. Bu bina Ural-Volqa bölgəsində analoqu olmayan xüsusi rəqslər üçün tikilmiş binadır.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Salavat Yulayev adına Respublika Mükafatı.
  • Q.Salyam adına mükafat (1978).
  • 1994-cü ildə ansambl Türkiyədə Dünya Ulduzları festivalında bürünc mükafat qazanmışdır.
  • 2005-ci ilin dekabrında Fayzi Qaskarov adına Xalq Rəqsləri Ansamblı Rusiyanın "İzvestiya" qəzetinin təsis etdiyi “İzvestiya” mükafatına layiq görülmüşdür.
  • 2013-cü ilin oktyabr ayında YUNESKO-nun mənzil-qərargahında ansambl UNESCO-nun “Beş qitə” qızıl medalına, “Sülh Səfiri” diplomuna layiq görüldü.[2]

Repertuar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fayzi Qaskarovun quruluş verdiyi qızıl dond[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • başqırd lirik rəqsi "Yeddi qız"
  • başqırd lirik rəqsi "Zaqida"
  • başqırd rəqsi "Zərifə"
  • dağ başqırdlarının "Gülnazirə" rəqsi
  • gülməli başqırd rəqsi "Dəcəllər"
  • başqırd rəqsi "Üç qardaş"
  • başqırd rəqsi "Ram edənlər"
  • başqırd rəqsi "Şimali amurlar"
  • mari rəqsi "Axşam qapıda"
  • komik Tatar rəqsi "Damat"
  • tatar rəqsi "Kosari" və s.

Başqırd rəqsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • başqırd rəqsi - "Çiçəklənən kuray" xoreoqrafik tamaşası
  • başqırd rəqsi - "Qızıl qartallar diyarı" xoreoqrafiya tamaşası
  • başqırd döyüşçü rəqsi "Bayk"
  • başqırd rəqsi "Fransız hicabı"
  • başqırd rəqsi "Kubizlə"
  • "Başqırdıstan Gəncliyi" başqırd rəqsi
  • başqırd cigidlərinin rəqsi "Mis Daban" və s.

Rusiya və qonşu ölkələrin xalqlarının rəqsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "rus suite" rəqsi
  • koryak rəqsi "Kamçatka eskizləri"
  • Belarus rəqsi "Veselukha"
  • rus rəqsi "Tver şənlikləri"
  • çuvaş rəqsi "Kariya"
  • inquşaların bayram rəqsi
  • udmurt bayram rəqsi
  • yəhudi rəqsi "Şalom"
  • Ukrayna rəqsi "Qopak" və s.

Uzaq xarici ölkələrin rəqsləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • amerikalıların rəqsi "Kanrti"
  • argentinalı çobanların rəqsi "Qauço"
  • koreyalı fanat rəqsi
  • ispan rəqsi "Əndəlüs axşamları"
  • ispan rəqsi "Araqon hotası"
  • hind rəqsi
  • kalmık rəqsi "Çiçerdık"
  • "Banqladeşin ritmləri və melodiyaları"
  • yunan rəqsi "Sirtaki"

Bunlar ansamblın ifa etdiyi rəqslərin tam siyahısı deyil. Bu gün truppada dünya xalqlarının yüz qırxdan çox rəqsi var.

Kollektivin məşhur üzvləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Faxrutdinov Ənvər Nurtdinoviç - RSFSR-nin əməkdar artisti.
  • Zubaydullin Hisbulla Qumeroviç
  • Zubaydullin Aydar Xisbulloviç
  • Tuisina Rəşida Qilmutdinovna
  • Abdulmanov Rim Salimyanoviç - balet rəqqası. Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (1989).
  • Axmetova-Nabieva Elvira Mirzanurovna - Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti.
  • Şafiqullina Alsu Talqatovna - Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (2000)
  • Fasxitdinov Ridik Axmetoviç - qarmon ifaçısı, Fayzi Qaskarov adına Xalq Rəqsləri Ansamblının konsertmeysteri Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (1982).
  • Mulyukov Rustem Minniraufoviç - Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (2008).
  • Tutmanova Asya Valentinovna
  • Tutmanov Radis Nurislamoviç (5 avqust 1953-cü il təvəllüdlü) - ansamblın solisti. Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (1994).
  • Osipov, Nikolay İvanoviç (18.03.1952-ci il təvəllüdlü) - ansamblın solisti. Başqırdıstan Respublikasının Xalq artisti (1994).

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Information from the official website of the Ministry of Culture of the Russian Federation". 2014-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-12.
  2. ↑ "Информация из Официального сайта Министерства культуры РФ". 2014-02-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-12.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Багуманов А. И., Фаизова Ф. А. Государственный академический ансамбль народного танца РБ имени Г. Ф. Гаскарова//Лауреаты премии имени Салавата Юлаева. — Уфа: Китап, 1999. 272 с. — С. 168—171.
  • Хайруллин Р. Башкирский государственный ансамбль народного танца. Уфа, 1966.
  • Саитов С. Башкирская государственная филармония. М.-Л., 1969.
  • Башкирский государственный ансамбль народного танца: Альбом. Текст Е. Варламовой. Сост. А. Фахрутдинов. Уфа, 1978.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]