Frontend və backend

Frontend və bekend — proqram təminatı mühəndisliyində proqram təminatının və ya fiziki infrastrukturun və ya aparatın təqdimat təbəqəsi (frontend) və məlumata çıxış təbəqəsi (bekend) arasında işlərin ayrılması. Müştəri-server arxitekturasında hətta bəzi təqdimat işləri həqiqətən serverin özündə görülsə belə, müştəri adətən frontend, server isə bekend hesab olunur. Proqram arxitekturasında avadanlıq və son istifadəçi arasında çoxlu təbəqələr ola bilər. Ön tərəf (front) mücərrəddir, istifadəçi dostu interfeysi təmin etməklə əsas komponenti sadələşdirir, arxa tərəf (bekend) isə adətən məlumatların saxlanması və iş məntiqini idarə edir.

Müxtəlif təriflər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Telekommunikasiyada ön tərəf cihaz və ya xidmət, arxa tərəf isə xidmətin göstərilməsini dəstəkləyən infrastrukturdur. Əsas qayda ondan ibarətdir ki, müştəri tərəf (və ya "ön tərəf") istifadəçi tərəfindən dəyişdirilə bilən hər hansı bir komponentdir. Server tərəfinin (və ya "bekend") kodu adətən serverdə yerləşir, çox vaxt fiziki olaraq istifadəçidən uzaqdadır.

Məzmun idarəetmə sistemlərində frontend son istifadəçinin gördüyü hissələr, bekend isə saytın sahibinin görə bildiyi hissələrə deyilir.[1][2]

Nitqin sintezində frontend daxil edilən mətni simvolik fonetik təsvirə, bekend isə simvolik fonetik təsviri faktiki səslərə çevirən sintez sisteminin hissəsinə aiddir.[3]

API

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Frontend API vasitəsilə bekend ilə əlaqə qurur. Veb və mobil frontendində API çox vaxt HTTP sorğusuna/cavabına əsaslanır. API bəzən frontend tərəfində işlənməsini asanlaşdırmaq üçün cavablara xidmət edən "Frontend üçün Backend" (BFF) nümunəsindən istifadə etməklə tərtib edilir.[4]

Aparat tərifləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kompüter şəbəkəsində frontend şəbəkə trafikini optimallaşdıran və ya qoruyan hər hansı bir aparata istinad edə bilər.[5] Şəbəkənin xaricə baxan frontendində və ya sərhədində yerləşdiyinə görə o, proqram frontendi aparatı adlanır. Şəbəkə trafiki şəbəkəyə daxil olmamışdan əvvəl frontend avadanlığından keçir.

Prosessor dizaynında frontend dizaynı "Verilog" kimi aparat tərifi dilində dövrənin davranışının ilkin təsviri olardı, bekend dizaynı isə bu davranışı zər üzərindəki fiziki tranzistorlarla əlaqələndirmək prosesi olardı.[6]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Front End vs Back End of Your Website: Everything You Need to Know". DOJO Creative. 7 February 2020. 1 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 August 2022.
  2. ↑ Thapliyal, Vimal. "Difference Between Frontend and Backend MVC – Joomlatuts". joomlatuts.net. 30 December 2016 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 December 2016.
  3. ↑ Gutierrez--Osuna, Ricardo. "L18: Speech synthesis (backend)" (PDF). tamu.edu. Texas A&M University. 14 February 2019 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 29 December 2016.
  4. ↑ Wickramarachchi, Viduni. "The BFF Pattern (Backend for Frontend): An Introduction". Bits and pieces. 24 February 2021. 27 March 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 13 November 2021.
  5. ↑ O'Dell, Mike. "Network Front-End Processors, Yet Again | June 2009 | Communications of the ACM". cacm.acm.org. 2016-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-30.
  6. ↑ "Front-End Design | Online Documentation for Altium Products". techdocs.altium.com. 2016-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-30.