Gürcüstan kərtənkələsi

Gürcüstan kərtənkələsi (lat. Darevskia rudis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin sürünənlər sinfinin pulcuqlular dəstəsinin əsl kərtənkələlər fəsiləsinin qayalıq kərtənkələsi cinsinə aid heyvan növü.

Gürcüstan kərtənkələsi
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Klad: Sauropsida Sinif: Sürünənlər Klad: Eureptilia Klad: Romeriida Klad: Diapsida Klad: Neodiapsida Klad: Sauria Klad: Lepidosauromorpha Dəstəüstü: Lepidosauria Dəstə: Pulcuqlular Fəsiləüstü: Lacertoidea Fəsilə: Əsl kərtənkələlər Yarımfəsilə: Lacertinae Cins: Qayalıq kərtənkələsi Növ: Gürcüstan kərtənkələsi
Beynəlxalq elmi adı
Darevskia rudis Jacques von Bedriaga, 1886[1]
Şəkil axtarışı NCBI   122393 EOL   792793

Daş kərtənkələlərinə daxil nisbətən iri növ sayılır. Uzunluğu 84 mm təşkil etdiyi halda quyruğu iki dəfə böyükdür. Başı aşkarca sıxılmış formaya malikdir. Orta hesabla boğaz nahiyəsində 20-34 pulcuq vardır. Bədəni boyunca isə 38-58 pulcuqla örtülü olur.

Bədənin yuxarı hissəsi erkəklərdə parlaq-yaşıl, zeytunu-yaşıl və ya çoşqun, dişilərdə isə boz rəngdə olur. Bədən boyunca qara rəngli noqtələr vardır. Erkəklərin qarın nahiyəsi yaşıl-sarı, mavi və ya maviyə çalar rəngdə olur. Dişilərdə isə sarı və ya yaşımtıl olur.

Bu növə daxil olan kərtənkələlər Cənubi Qafqaz, İnquş və Çeçenistan, Dağıstan və Türkiyənin şimalında yayılmışdır.

Qafqaz ərazisində beş yarımnövü müəyyəndir:

• Lacerta rudis bischoffi Bohme et Budak, 1977 — Acarıstanda yayılmışdır.
• Lacerta rudis obscura Lantz et Cyren, 1936 — Dağlıq ərazilərdə, Gürcüstanın kür çayı sahili boyinca və Borjomi dərəsi boyunca yayılıb.
• Lacerta rudis macromaculata Darevsky, 1967 — Kür, Axalkalakiçayı boyunca, Gürcüstan ərazisində yayılıb.
• Lacerta rudis svanetica Darevsky et Eiselt, 1980 — Qərbi Gürcüstan ərazisində yayılmışdır.
• Lacerta rudis chechenica Eiselt et Darevsky, 1991 — Gürcüstanın Böyük Qafqaz dağları boyunca Azərbaycanın şərqinə qədər, Çeçenistanın və Dağıstanın dağlıq ərazilərində.

Qayalıqlar, çay sahilləri, meşəliklər və nadir hallarda ağaclarda yaşayırlar. Hündürlüyü 2000 metrə qədər olan ərazilərdə yayılmışdır. 1 km məsafədə 17-23 baş kərtənkələyə rast gəlinir. Fevral-mart aylarından oktyabr-noyabr aylarına qədər aktiv olurlar.

Əsasən cücülər və onurğasızlarla qidalanırlar.