Gərni məbədi

Gərni məbədi — Gərnibasar mahalının dağlıq hissəsində, Gərni çayının sağ sahilində Gög dağının ətəyində Ellər (12.10.1961-ci ildən Abovyan) rayonunun Baş Gərni (03.01.1935-ci ildən Qarni) kəndində bütpərəst məbədi.[1]

Gərni məbədi
Գառնիի հեթանոսական տաճար
Xəritə
40°06′43″ şm. e. 44°43′44″ ş. u.
Ölkə  Ermənistan
Şəhər Kotayk mərzi
Yerləşir Gərni
Tikilmə tarixi I-II əsrlər
Üslubu Qədim Yunan memarlığı, Qədim Roma memarlığı
İstinad nöm.6.21/4.2
KateqoriyaKompleks
ƏhəmiyyətiDünya əhəmiyyətli
Gərni məbədi (Ermənistan)
Gərni məbədi
Məbədin planı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1945-ci ildə məbəddə rəssam Martiros Saryan tərəfindən kəşf edilən yunan yazısında "Günəş Trdat" tərəfindən əsasının qoyulduğu qeyd olunur.[2]

Məbəd XVII əsrdə zəlzələ nəticəsində dağılmış, 1969–1974-cü illərdə bərpa edilmişdir. Xristianlığın qəbul edilməsindən sonra saray kimi fəaliyyət görmüşdür. Hazırda erməni bütpərəstlər məbədi mütəmadi ziyarət edib ibadətlərini yerinə yetirirlər.[3] Hər il 136.000 turist məbədi görməyə gəlir.[4] Məbədin divarlarında 9–10-cu əsrlərdə qazınmış ərəbcə yazılar da tapılmışdır.

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qədim Qaqar türklərinə məxsus Gərni qalasının qalıqları da vaxtilə burada türk tayfalarının yaşadığını və onların xəttatlıq qabiliyyətini təsdiqləyirdi. Qaladan yadigar qalan qalıqlarda qəribə ornamentlər, naxışlar var idi. Həmin mahalda eramızın I yüzilliyinə aid olan başqa bir məbədin də xarabalıqları qalırdı. I yüzilliyə aid Gərni məbədi sonralar bərpa olunmuşdu. Dördkünc formadadar olan saray-məbəd XVII əsrdə zəlzələ zamanı dağıldıqdan sonra ötən əsrin 60–70-ci illərində bərpa edilmişdi. Müxtəlif müharibələrin, təbii fəlakətlərin nəticəsində dağılan və yenidən qurulan Gərni məbədi türk memarlarının əli ilə yaradılmışdı.[5]

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Məbəddə mozaikalar
    Məbəddə mozaikalar
  • Restavrasiyadan öncə məbəd
    Restavrasiyadan öncə məbəd
  • Erməni dramının üzərində məbədin əksi
    Erməni dramının üzərində məbədin əksi

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Əziz Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan abidələri, 2-ci nəşri (Azərbaycan dilində), Bakı, Nurlan. 2007". 2015-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-05.
  2. ↑ Russell, James R. (1987). Zoroastrianism in Armenia. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-96850-6.
  3. ↑ Antonyan, Yulia (2010). ""Reconstituting" Religion: Neo-Paganism in Armenia. Summary".
  4. ↑ "What's an Ancient Roman Temple Doing in Armenia?". 2022-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-06.
  5. ↑ "Gərni məbədi". anl.az. 2021-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2024.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • И.Шопен. Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи, С-п., 1852, 509–510;
  • А.Берже. Кавказ в археологическом отношении, Тифлис, 1875, стр.50;
  • Ə. Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan, II с. Zəngibasar, Gərnibasar və Qırxbulaq mahalları, В.2002, səh. 546–549.