Gərni məbədi
Gərni məbədi — Gərnibasar mahalının dağlıq hissəsində, Gərni çayının sağ sahilində Gög dağının ətəyində Ellər (12.10.1961-ci ildən Abovyan) rayonunun Baş Gərni (03.01.1935-ci ildən Qarni) kəndində bütpərəst məbədi.[1]
| Gərni məbədi | |
|---|---|
| Գառնիի հեթանոսական տաճար | |
 | |
 | |
| 40°06′43″ şm. e. 44°43′44″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Şəhər |
 Kotayk mərzi |
| Yerləşir | Gərni |
| Tikilmə tarixi | I-II əsrlər |
| Üslubu | Qədim Yunan memarlığı, Qədim Roma memarlığı |
| İstinad nöm. | 6.21/4.2 |
| Kateqoriya | Kompleks |
| Əhəmiyyəti | Dünya əhəmiyyətli |
|
|
|
 Məbədin planı |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]1945-ci ildə məbəddə rəssam Martiros Saryan tərəfindən kəşf edilən yunan yazısında "Günəş Trdat" tərəfindən əsasının qoyulduğu qeyd olunur.[2]
Məbəd XVII əsrdə zəlzələ nəticəsində dağılmış, 1969–1974-cü illərdə bərpa edilmişdir. Xristianlığın qəbul edilməsindən sonra saray kimi fəaliyyət görmüşdür. Hazırda erməni bütpərəstlər məbədi mütəmadi ziyarət edib ibadətlərini yerinə yetirirlər.[3] Hər il 136.000 turist məbədi görməyə gəlir.[4] Məbədin divarlarında 9–10-cu əsrlərdə qazınmış ərəbcə yazılar da tapılmışdır.
Haqqında
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qədim Qaqar türklərinə məxsus Gərni qalasının qalıqları da vaxtilə burada türk tayfalarının yaşadığını və onların xəttatlıq qabiliyyətini təsdiqləyirdi. Qaladan yadigar qalan qalıqlarda qəribə ornamentlər, naxışlar var idi. Həmin mahalda eramızın I yüzilliyinə aid olan başqa bir məbədin də xarabalıqları qalırdı. I yüzilliyə aid Gərni məbədi sonralar bərpa olunmuşdu. Dördkünc formadadar olan saray-məbəd XVII əsrdə zəlzələ zamanı dağıldıqdan sonra ötən əsrin 60–70-ci illərində bərpa edilmişdi. Müxtəlif müharibələrin, təbii fəlakətlərin nəticəsində dağılan və yenidən qurulan Gərni məbədi türk memarlarının əli ilə yaradılmışdı.[5]
Qalereya
[redaktə | mənbəni redaktə et]-
Məbəddə mozaikalar -
Restavrasiyadan öncə məbəd -
Erməni dramının üzərində məbədin əksi
.png)
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Əziz Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan abidələri, 2-ci nəşri (Azərbaycan dilində), Bakı, Nurlan. 2007". 2015-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-05.
- ↑ Russell, James R. (1987). Zoroastrianism in Armenia. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press. ISBN 0-674-96850-6.
- ↑ Antonyan, Yulia (2010). ""Reconstituting" Religion: Neo-Paganism in Armenia. Summary".
- ↑ "What's an Ancient Roman Temple Doing in Armenia?". 2022-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-01-06.
- ↑ "Gərni məbədi". anl.az. 2021-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2024.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- "GƏRNİBASAR MAHALI". visiontv.az. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2024.
- "GƏRNİBASAR". western-azerbaijan.az. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2024.
- "Gərni məbədi". haqqinda.az. İstifadə tarixi: 16 yanvar 2024.
Mənbə
[redaktə | mənbəni redaktə et]- И.Шопен. Исторический памятник состояния армянской области к эпоху ее присоеденения к Российской империи, С-п., 1852, 509–510;
- А.Берже. Кавказ в археологическом отношении, Тифлис, 1875, стр.50;
- Ə. Ələkbərli. Qərbi Azərbaycan, II с. Zəngibasar, Gərnibasar və Qırxbulaq mahalları, В.2002, səh. 546–549.