Gevorq Arutyunyan

Gevorq Saqateloviç Arutyunyan (həmçinin Jora; erm. Գևորգ" Սաղաթելի Հարությունյան; 7 sentyabr 1928[1][2], İrəvan[1][2] – 10 yanvar 2002, İrəvan) — Ermənistan-sovet dramaturqu, yazıçısı, teatr xadimi və ssenaristi. Ermənistan SSR Dövlət mükafatı (1979), Ermənistan Yazıçılar İttifaqının "Qabriel Sundukyan" mükafatı və "Artavazd" mükafatı laureatı. Ermənistan SSR əməkdar artisti (1975).

Gevorq Arutyunyan
erm. Ժորա Հարությունյան
Doğum adı Գևորգ Սաղաթելի Հարությունյան
Doğum tarixi 7 sentyabr 1928(1928-09-07)[1][2]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 10 yanvar 2002(2002-01-10) (74 yaşında)
Vəfat yeri
Vətəndaşlığı
Fəaliyyəti dramaturq, rejissor, dramaturq, ssenarist
Təhsili
Teatr
  • Ermənistan Yazıçılar Birliyi[d] (1969–1995)
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Şərəf nişanı" ordeni
Ermənistan SSR əməkdar incəsənət xadimi

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gevorq Arutyunyan 7 sentyabr 1928-ci ildə Ermənistan SSR-də anadan olmuşdur. İbtidai təhsil aldıqdan sonra İrəvan Tibb Texnikumuna daxil olmuşdur. 1946-cı ildə kollec təhsilini uğurla başa vurmuşdur. 1950–1965-ci illərdə müxtəlif tibb müəssisələrində işləmiş, eyni zamanda İrəvan Tibb İnstitutunda təhsil almış və 1962-ci ildə oradan məzun olmuşdur. 1964-cü ildə SSRİ Ədəbiyyat Fondunun Ermənistan bölməsinin klinikasının baş həkimi kimi çalışmışdır. Bir il sonra həmişəlik tibbdən ayrılmışdır.[3]

Gevorq Arutyunyan 1965-ci ildə SSRİ Ədəbiyyat Fondunun Ermənistan bölməsinin direktoru vəzifəsinə təyin edilmiş və 1995-ci ilə qədər bu qurumda işləmişdir. Arutyunyan bir çox komediya və pyeslərin müəllifidir, bəziləri həm Ermənistanda, həm də xaricdə tamaşaya qoyulmuşdur. Yazıçının əsərləri bir çox müxtəlif dillərə tərcümə olunmuşdur. Ədəbiyyat sahəsində xidmətlərini nəzərə alınaraq Ermənistan Yazıçılar İttifaqının komitəsinin tərkibi qəbul edilmişdir. Bundan əlavə, Gevorq Arutyunyan bir çox pyeslərin müəllifi, eləcə də bir sıra SSRİ filmlərinin ssenari müəllifi olmuşdur. Ermənistan Respublikasının "Qabriel Sundukyan" adına dövlət mükafatına və "Artavazd" teatr mükafatına layiq görülmüşdür. Gevorq Arutyunyana bir sıra nəşrlər və tədqiqatlar həsr edilmişdir. Bunlardan biri dramaturq Jirayr Ananyanın "Gevorq Arutyunyan" (İrəvan, 1981) əsəridir. Digər bir ömür boyu araşdırma Ermənistan Respublikası Milli Elmlər Akademiyasının akademiki Sevak Arzumanyanın yazdığı "Yumor cəngavəri" (İrəvan, 1999) əsəridir.[3][4]

Gevorq Arutyunyan 10 yanvar 2002-ci ildə vəfat etmişdir.

İrsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gevorq Arutyunyanun ölümündən bir il sonra, 2003-cü ildə anadan olmasının 75 illiyi münasibəti ilə Arutyunyanın əvvəllər nəşr olunmamış əsərləri toplusu nəşr edilmişdir. 2005-ci ildə qızı Qayane Arutyunyanın səyi ilə müasirlərinin onun haqqında xatirələrini toplayan "Gəldi, təəccübləndi, getdi" antologiyası nəşr olunmuşdur. 2006-cı ildə ədəbiyyatşünaslıq üzrə elmlər namizədi Vaçaqan Qriqoryanın "Gevorq Arutyunyanın dramı" əsəri nəşr olundu. 2008-ci ilin sonunda Qevorq Arutyunyanın anadan olmasının 80 illiyi münasibətilə A. Paronyan adına Musiqili Komediya Teatrında xalq artisti Yervand Qazançıyan "Cənab Şmo və dostlar" adlı sonuncu tamaşasını səhnəyə qoymuşdur.[3]

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Film ssenariləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1955 – Qızıl buğa (qısametrajlı film)
  • 1964 – 4 saylı dodaq boyası
  • 1969 – Uduzan fanos (qısametrajlı film)
  • 1975 – Şimallı gəlin
  • 1980 – Böyük qələbə
  • 1984 – Yanğın
  • 1987 – Yol ayrıcında aptek

Pyesləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 199 saylı xəstə
  • Çiçəklər aləmində
  • Ürək xəstəliyi
  • Xəzər müharibəyə gedir
  • Xoşbəxt insanlar
  • Yol ayrıcları
  • Sənin son sığıncağın
  • İyun günəşli idi
  • Bizim yaşda

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 Erməni Sovet Ensiklopediyası (erm.). / red. Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. ↑ 1 2 3 4 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (erm.). Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. C. 3.
  3. ↑ 1 2 3 "Жора Арутюнян". persons.am. 2016-03-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-18.
  4. ↑ Арам Григорян. "ДРУЖБА С ЖОРОЙ БЫЛА ВЕЧНОЙ РАДОСТЬЮ". Голос Армении. 2008-09-04. 2013-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-11-18.
  5. ↑ "Армянская советская энциклопедия, том 6". 2016-02-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-04.