Kabul

Kabil
Kabil
	کابل
	Bayraq
	34°31′58″ şm. e. 69°09′57″ ş. u.
Ölkə	Böyük Moğol imperiyası;
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1200
Sahəsi	275 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	1.790 m
Saat qurşağı	UTC+04:30;
Əhalisi
Əhalisi	4.273.156 nəf. (2020);
	Xəritəni göstər/gizlə Kabil
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kabil (fars. کابل‎, ing. Kabul) — Əfqanıstanın paytaxtı və ən böyük şəhəri. Kabil çayı sahilində, dəniz səviyyəsindən 1800 metr yüksəklikdə, avtomobil yolları ilə Qəznə, Qəndəhar, Herat və Məzari-Şərif şəhərləri ilə birləşən şəhər.

Coğrafi mövqeyi

Kabil Əfqanıstanın ən böyük şəhəridir. Qədim şəhər olan Kabil mühüm nəqliyyat qovşağında yerləşir. Eyniadlı çayın sahilində,1800–1900 metr yüksəklikdə yerləşir. Şəhərin məhəllələri Kabil çayının hər iki sahilini tutur. Şəhərin köhnə hissəsi Kabil çayının sağ sahilindədir və səciyyəvi Şərq simasını saxlamışdır. Çayın sol sahilindəki yeni hissədə keçmiş kral iqamətgahı, Məhəmməd Nadir şahın türbəsi, xarici səfirliklərin binası, parklar, iri yaşayış məhəllələri yerləşir. Kabil şəhəri cənub-qərb istiqamətində böyüyür.^[2]

Sənayesi

Kabil ölkənin siyasi, mədəni mərkəzi olmaqla yanaşı, həm də iqtisadi mərkəzidir. Şəhərdə avtomobil təmiri zavodu, asfalt-beton zavodu, yeyinti və yüngül sənaye müəssisələri, əczaçılıq fabrikləri və s. vardır.^[2] Kabildə həmçinin döyüş sursatları, parça, mebel və şəkər istehsal edilir.

Tarixi

Böyük Moğol imperiyasının yaradıcısı olan Qazi Zahirəddin Məhəmməd Babur 1504-cü ildə Hindiquş dağlarını keçib Kabilə üz tutur. Qan tökmədən Müqim Arğundan şəhəri alır və 1506-cı ildə özünü Kabil şahı elan edir.^[3] Moğol İmperiyasının yaradıcı olan Babur şahın qəbri də bu şəhərdədir. Babur şah 26 dekabr 1530-cu ildə 48 yaşında əbədiyyətə qovuşmuş və əvvəlcə Aqrada dəfn olunmuşdur, sonralar vəsiyyətinə uyğun olaraq qəbri Kabilə köçürülür.^[4] 1773–1818-ci illərdə Dürrani dövlətinin paytaxtı olmuşdur. İngiltərə-Əfqanıstan müharibələri zamanı şəhər ingilis qoşunları tərəfindən işğal edilir. 1880-ci ildən Əfqanıstan dövlətinin paytaxtıdır.^[2]

Əhalisi

Şəhərin əhalisinin sayı ətrafı ilə birlikdə 3.071.400 nəfərə yaxındır.^[5] Puştulardan başqa şəhərdə taciklər, özbəklər, həzaralar və digər xalqların nümayəndələri də yaşayır.^[2]