Kola

Kola — qazlı, spirtsiz sərinləşdirici içki. Kola (ing. "coke" və ya "cola") — təbii və ya süni dadlar — vanil, darçın, sitrus yağları və digər dadlar əlavə edilən qazlı sərinləşdirici içki növü. Coca-Cola brendini 1886-cı ildə əczaçı Con Pemberton icad etdikdən sonra kola bütün dünyada məşhurlaşdı və sonradan digər istehsalçılar onu təqlid etdilər. Kola tipli içkilərin əksəriyyətində kofein var, bu kola qozundan götürülüb və bu içkinin adının yaranmasına səbəb olub, baxmayaraq ki, hazırda başqa mənbələrdən istifadə olunur. Pembertonun orijinal kola içkisi də koka yarpaqlarından kokain ehtiva edirdi. Onun alkoqolsuz resepti əczaçı Angelo Marianinin 1863-cü ildə yaratdığı koka şərabından ilhamlanıb.^[1] Müasir kola içkilərinin əksəriyyəti şəkər boyası əlavə edildiyi üçün tünd rəngdədir və şəkər və/və ya yüksək fruktoza qarğıdalı siropu ilə şirinləşdirilir. Hal-hazırda onlar bir çox müxtəlif markalar altında istehsal olunur. Onların arasında ən məşhurları Coca-Cola və Pepsi-dir. İki şirkət 1890-cı illərdən rəqabət aparır, lakin onların rəqabəti 1980-ci illərdən etibarən güclənib.

Atlantadan (Gürcüstan, ABŞ) kimyaçı doktor Con Stith Pemberton 1886-cı ildə karamel rəngli şərbət hazırladı və onu şəhərin ən böyük aptek olan Jacobs-a apardı. Şərbətin ilk porsiyaları bir stəkan beş sentdən satılırdı. Tezliklə aptek satıcıları şərbəti qazlı su ilə qarışdırmağa başladılar — bunun təsadüfən və ya qəsdən baş verdiyi məlum deyil. Fakt budur ki, Coca-Cola belə doğuldu.^[2] Coca-Cola ilə yanaşı, 1931-ci ildən Almaniyada istehsal olunan Pepsi-Cola (Pepsi-Cola, ABŞ) və ya Afri-Cola kimi bir sıra başqa növlər də yarandı. Beləliklə, Pepsi-Cola 1898-ci ildə Nyu-Berndən olan amerikalı əczaçı Kaleb Bradham tərəfindən icad edilmişdir. Onun "Bred's Drink" adlandırdığı sodaya pepsin və kola qozu ekstraktı daxildir. Pepsi-cola adi adını və geniş tanınmasını 1903-cü ildə aldı. Pepsi-Cola satışının başlaması ilə paralel olaraq, 1973-cü ildən SSRİ-də orijinal analoq — Baykal içkisi istehsal olunur. Dünyanın əksər ölkələrində kola tipik Amerika içkisi hesab olunur. Bu içkidən (xüsusilə Coca-Cola) istifadə çox vaxt Qərb həyat tərzinə bağlılığın ifadəsidir. Hindistanda 1970-ci ildən 1993-cü ilə qədər Coca-Cola və Pepsi-Cola qadağan edildi. 2002-ci ildə Mekka-Kola Qərb brendlərinə alternativ olaraq bazara çıxdı. Fransa istehsalı olan bu Cola müsəlman müştərilər üçün nəzərdə tutulub. İstehsalçı qazancın bir hissəsini fələstinlilərə verəcəyini vəd edir.